ویروس بیکاری
کرونا چه تاثیری بر بازار کار می‌گذارد؟
فاطمه شیرزادی: به محض شیوع ویروس کرونا و اعمال قرنطینه و فاصله‌گذاری، نگرانی از گسترش بیکاری بر اثر محدودیت‌های ناگزیر اعمال‌شده بر فعالیت‌های شغلی شدت گرفت. البته رکود اقتصادی با نرخ رشد منفی و نرخ بیکاری پیوسته دورقمی در اقتصاد تحریم‌شده ایران مساله تازه‌ای نیست. نگرانی‌ها برای گسترش بیکاری و مشکلات مترتب بر آن ناشی از این است که پیش از کرونا هم وضعیت بازار کار کشور چندان مطلوب نبود.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار زمستان 1398، نرخ مشارکت اقتصادی در زمستان 1398 نسبت به زمستان 1397 با منفی 1 /1 درصد کاهش، از 5 /43 به 4 /42 درصد رسیده است؛ طی این بازه زمانی بیش از 430 هزار نفر از بازار کار کشور خارج شده‌اند. در این مدت بیش از 673 هزار نفر هم به جمعیت افراد در سن کار (15ساله و بیشتر) افزوده شده است. در این دوره که 430 هزار نفر از بازار کار کشور خارج شده‌اند، تنها 52 هزار نفر به تعداد شاغلان کشور اضافه شده است. درواقع با اینکه نرخ بیکاری با کاهش 7 /1درصدی از 3 /12 به 6 /10 درصد رسیده، به نظر می‌رسد این کاهش بیش از اینکه نتیجه افزایش تعداد شاغلان باشد، ناشی از خروج جمعیت بیکار از بازار کار و غیرفعال شدن آنها بوده است.
با این حال سال گذشته وضعیت بازار کار چندان ناامیدکننده نبود. بررسی دیگر فصل‌های سال درباره تحولات این بازار نشان می‌دهد که در تابستان 1398 در مقایسه با تابستان 1397 حدود 844 هزار نفر به جمعیت شاغلان کشور افزوده شده که بیشترین میزان افزایش شاغلان از سال 1395 تا آن مقطع است. این افزایش به‌ویژه با توجه به اینکه در شرایط تحریم و وضعیت نامساعد محیط اقتصاد کلان کشور رخ داده بود، از معدود ارقام امیدوارکننده سال گذشته بود، اما با نزدیک شدن به هفته‌های پایانی سال و شبیخون ویروس کووید 19 به کشور، این امید کوچک نیز نقش بر آب شد.
رئیس‌جمهوری در اولین هفته اردیبهشت‌ماه سال جاری اعلام کرد: «امسال سال سختی برای اشتغال در برخی رسته‌های فعالیت‌های اقتصادی است.» حسن روحانی گفت: «مردم مطمئن باشند در کنار مقابله و مبارزه با کرونا دست از تولید و تلاش و زمینه‌سازی برای اشتغال برنمی‌داریم.» اما ویروس کرونا چه بر سر بازار کار کشور آورده است؟ وعده رئیس‌جمهوری مبنی بر ادامه یافتن تلاش برای تولید و اشتغال با وجود کرونا و مبارزه با آن، چگونه قابل تحقق خواهد بود؟ سیاستگذار برای کاهش اثرات کرونا بر بازار کار کشور چه چالش‌هایی پیش‌رو دارد؟ بازگرداندن بیکاران به اشتغال چه اندازه ممکن است زمان ببرد و در طول مدت بیکاری چه آسیب‌هایی آنها را تهدید می‌کند؟ چه سیاست‌هایی برای کاهش تنش در بازار کار موثر است و کدام اقدامات می‌تواند به جای اثر مثبت بر این بازار اثر مخرب بگذارد؟
