صورت مساله را پاک نکنید

رشد تکنولوژی تاثیر گسترده‌ای روی زندگی مردم گذاشته است و یکی از روندهای جدید آن تقاضای رو به افزایش استفاده از دستگاه‌های موبایلی در میان کودکان است. درخواست کودکان برای استفاده از تلفن‌های همراه و تبلت‌ها به شدت رایج شده است و میزان تقاضای آن از سوی کودکان، بسیاری از والدین را شگفت‌زده می‌کند. در این میان حتی رفتارهای کودکان با تصاویر کاغذی به مثابه آنچه در گوشی یا تبلت می‌بینند نیز شگفت‌آور است و حتی بیم از بیگانگی آنها با کاغذ شدت یافته است. مزایا و معایب استفاده از گوشی‌های تلفن همراه و سایر دستگاه‌های موبایلی و تکنولوژیک برای کودکان به صورت موازی وجود دارد که والدین باید با مدنظر قرار دادن هر دو طیف این ماجرا نسبت به تصمیم‌گیری درمورد آن اقدام کنند.

رویکرد قانونی
رشد استقبال کودکان و حتی والدین آنها از تکنولوژی‌های روز و همگام با بزرگسالان در ایران به ویژه در بخش تلفن همراه تصمیم‌هایی را به دنبال داشته است؛ به طوری که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی وارد زیرساختی‌ترین بخش این ماجرا یعنی حیطه سیم‌کارت‌ها با عرضه فناوری‌های نسل سوم و چهارم تلفن همراه و دسترسی به اینترنت پرسرعت شد. از آنجا که طبق قانون فروش سیم‌کارت به افراد کمتر از 18 سال ممنوع است اما نیاز به برخورداری از آن بیش از پیش افزایش یافته است و برهمین اساس هم رگولاتوری اپراتورها را ملزم کرد نسبت به عرضه سیم‌کارت‌های کودک و نوجوان اقدام کنند تا میزان آسیب‌های ناشی از استفاده از سیم‌کارت و دستگاه‌های موبایلی را که در حوزه تکنولوژی قرار گرفته‌اند، کاهش دهد. مطابق مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات برای تعیین ضوابط صیانت از فرزندان در استفاده از خدمات موبایل باندپهن، محدودیت فروش سیم‌کارت به افراد زیر 18 سال به قوت خود باقی ماند اما ارائه سیم‌کارت کودک و نوجوان با امکان اعمال محدودیت در دسترسی یا اضافه کردن بعضی از خدمات تلفن همراه نسل سوم برای والدین فراهم شد.
این مصوبه دو ماده‌ای از اپراتورها خواست قابلیت دسترسی بسته‌‌های خدماتی جذاب تلفن همراه باندپهن متناسب با گروه‌‌های سنی کودک و نوجوان و بسته آموزشی استفاده صحیح از خدمات باندپهن موبایل، شامل شیوه بهره‌‌برداری از فرصت‌‌ها و مقابله با تهدیدها را در دسترس متقاضیان قرار دهند و در این خصوص اطلاع‌‌رسانی لازم به مشترکان ارائه شود. برهمین اساس هر سه اپراتور تلفن همراه نسبت به عرضه خدمات خود در دو گروه اقدام کردند. در این میان همراه اول و رایتل نسبت به عرضه و فروش سیم‌کارت‌های ویژه کودک اقدام کردند و ایرانسل نیز امکان محدودسازی و تبدیل سیم‌کارت‌های موجود به سیم‌کارت کودک را فراهم کرد.

مزایای استفاده از موبایل برای کودکان
دلایل متعدد و بسیاری در برخورداری کودکان از تلفن همراه وجود دارد. گوشی‌های موبایل کودکان را در ارتباط مستمر با والدین‌شان نگه می‌دارد و تنها به اندازه یک تماس با آنها فاصله دارند. به طوری که اگر کودک در ترافیک برگشت به منزل باشد، به راحتی می‌تواند والدین خود را مطلع کند.
امروزه گوشی‌های با قابلیت GPS در بازار در دسترس است که می‌تواند والدین را از محل کودک باخبر کند. گوشی‌های موبایل امکان ردیابی فعالیت‌های کودکان را فراهم می‌کند و به آنها درمورد فعالیت‌های روزانه‌شان یادآوری می‌کند. گوشی‌های موبایل و به طور کلی دستگاه‌های موبایلی، کمک بزرگی به والدین برای جویا شدن از احوال فرزندان‌شان هستند. فرزندانی که چه در خانه و چه در مدرسه دسترسی و مکان‌یابی آنها راحت خواهد بود.

معایب موبایل برای کودکان
در کنار مزایای زیادی که گوشی‌های تلفن همراه برای کودکان دارند، معایب زیادی نیز به موازات آن برشمرده می‌شود. از جمله اینکه کودکان آگاهی زیادی در مورد نرخ تماس‌ها و تعرفه‌های استفاده از خدمات تلفن همراه ندارند و استفاده ناآگاهانه آنها هزینه زیادی را به خانواده‌ها تحمیل خواهد کرد. قرار گرفتن کودکان در معرض آسیب‌های متعدد ناشی از تلفن همراه از مهم‌ترین دغدغه‌های آن محسوب می‌شود. به طوری که دسترسی آسان آنها به محتواهای نامناسب یا مورد سوءاستفاده قرار گرفتن آنها از مهم‌ترین خطرات این تکنولوژی است.

راه‌حل‌های مرسوم: سیم‌کارت تنها راه‌حل نیست
عرضه سیم‌کارت ویژه کودک و نوجوان که به طور خاص در ایران روی آن تاکید شده است، تنها یکی از راهکارهای مرسوم در دنیاست. در بسیاری از کشورهای جهان علاوه بر عرضه سیم‌کارت‌های ویژه با مدل‌های تعرفه‌ای متنوع و متعدد ویژه کودکان که به انتخاب والدین عرضه می‌شوند، دیگر دست‌اندرکاران این حوزه نیز دست به کار شده‌اند و هر یک راهکارهایی را ارائه کرده‌اند. سازندگان گوشی‌های تلفن همراه و تبلت علاوه بر رقابت برای عرضه و فروش گوشی‌های با امکانات متنوع و گسترده، گوشی‌های کودک در نسخه‌های محدود نیز عرضه کرده‌اند. از همین رو سازندگان متعدد گوشی‌های هوشمند تلفن همراه و دیگر دستگاه‌های موبایلی، رویکردهای متفاوتی را در عرضه گوشی با امکانات جذاب در پیش گرفته‌اند و با قیمت‌های متنوع‌تری به بازار عرضه کرده‌اند که دست والدین را برای انتخاب راهکار مقرون به صرفه اما مفید باز می‌گذارد. بنابراین همه راه‌ها به سیم‌کارت و تنها راه‌حل‌های عرضه شده از سوی اپراتور ختم نمی‌شود و والدین می‌توانند در صورت نگرانی از گوشی‌ها و تبلت‌های ویژه کودکان نیز بهره ببرند و با خیال آسوده تا اندازه‌ای از معایب رشد سریع این تکنولوژی در امان بمانند. از سوی دیگر، رشد استفاده از گوشی‌های هوشمند و به موازات آن توسعه بازار اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای موبایلی متعدد، راهکار دیگری است که در اختیار متقاضیان به ویژه والدین قرار دارد. همان‌طور که در اثر تهدیدات ناشی از محدود نبودن دسترسی به اینترنت، راهکارهایی برای کنترل والدین ویژه دسترسی کودکان به وب و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آن وجود دارد، آنها می‌توانند بدون تغییر سیم‌کارت و گوشی تلفن همراه از اپلیکیشن‌های متعدد رایگان و پولی که در بازار وجود دارد نیز بهره ببرند و میزان نگرانی‌های خود را کاهش دهند.

از حق والدی بهره ببرید
علاوه بر راهکارهای مرسوم، گوشی‌ها و تبلت‌های موجود در بازار گزینه‌های مختلفی را نیز در اختیار والدین قرار می‌دهند تا با استفاده از آنها بتوانند میزان استفاده و حریم شخصی فرزند خود را در بهره‌برداری کودکانه از تکنولوژی کنترل کنند. برهمین اساس، معمولاً در راهنماهای ویژه والدین به آنها توصیه می‌شود از گزینه‌های موجود در دستگاه خود بهره ببرند و به طور مثال امکان دانلود ویدئو و تصویر را برای کودکان مسدود کنند. امکان محدودسازی ساعت‌ها و زمان‌های دسترسی به کودکان نیز روی دستگاه‌های موجود در بازار فراهم است و می‌توان تعداد افراد یا تماس‌ها و پیام‌های کودک را نیز محدود کرد. فیلترینگ خانگی محتوا یکی از کاربردی‌ترین و مرسوم‌ترین روش‌ها در دنیاست. همه راه‌ها به حذف کامل صورت مساله ختم نمی‌شود و راه‌حل‌هایی برای چالش موجود، در دنیا وجود دارد. فیلترینگ خانگی که امکان مسدودسازی دسترسی کودک به برخی سایت‌ها یا محتواهای ویدئویی و چندرسانه‌ای را می‌دهد، یکی از پرکاربردترین راه‌حل‌ها در دنیاست.

حکم آخر
هیچ چالش لاینحلی برای بهره‌مندی کودکان و نوجوانان از تکنولوژی‌های جدید و رشد همگام با آنها وجود ندارد اما پیش‌نیازهایی دارد که باید مورد توجه قرار بگیرند. در نگاه اول نباید تلفن‌های همراه بدون محدودیت مکالمه را در اختیار آنها قرار داد. این امر تضمین می‌کند که آنها بدون توجه به این محدودیت از تلفن همراه استفاده نخواهند کرد و طبق برنامه از پیش تعیین شده باید جلو بروند. باید به کودکان مزایای استفاده از تلفن همراه را آموزش داد. والدینی که فرهنگ‌سازی برای بهره‌مندی از تکنولوژی را از کودکی به فرزندان خود آموزش می‌دهند، نگرانی بابت در اختیار قرار دادن گوشی یا هر محصول جدید این بازار جدید به آنها نخواهند داشت. کودکان باید در مورد تاثیرات منفی و بیماری‌های ناشی از استفاده ناصحیح از تکنولوژی آموزش ببینند و نیاز آنها به تلفن همراه باید پس از بررسی پارامترهای مختلف تامین شود. به طوری که کودکی که وقت زیادی را بیرون از منزل نمی‌گذراند نیاز چندانی به خریداری موبایل برای او وجود ندارد. لیستی از گوشی‌های تلفن همراه مناسب و ویژه کودکان وجود دارد که می‌توان هنگام خرید گوشی برای کودکان آنها را مدنظر قرار داد. با استفاده از این گوشی‌ها امکان کنترل والدین روی تلفن‌های همراه کودکان وجود دارد و میزان سوء استفاده و استفاده‌های ناصحیح از تکنولوژی روز را توسط کودکان کاهش می‌دهد. بدین ترتیب بهره‌مندی از راهکارهای تلفیقی برای کاهش آسیب‌های ناشی از رشد استفاده از تکنولوژی فراهم می‌شود.