پروژه نجات سینما

سینمای ایران سال‌هاست که از کمبود سالن رنج می‌برد. بسیاری از شهرهای بزرگ فاقد سینما هستند. در میان استان‌ها و شهرهای بزرگ تنها 60 شهر به طور رسمی دارای سالن سینمای فعال هستند. این در حالی است که جمعیت بسیاری از کودکان و نوجوانان این سرزمین برای یک بار هم در طول عمر خود به سینما نمی‌روند و به تماشای فیلم روی پرده عریض نمی‌نشینند. آنها حتی نمی‌دانند چنین جایی برای فیلم دیدن هم وجود دارد و ناچارند به تماشای فیلم روی صفحه تلویزیون قانع باشند. استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و کهگیلویه و بویراحمد فاقد سینما هستند. شاید در میان 29 استان، سه استان فاقد سینما رقم کوچکی باشد اما این نکته را باید در نظر داشت که بسیاری از شهرهای استان‌های دیگر هم سالن سینما ندارند و سالن‌ها تنها محدود به شهرهای مرکزی استان می‌شود و به دلیل دوری مسافت و عدم دسترسی، مردمان این شهرها حاضر به طی مسیر و تماشای فیلم در سینما نمی‌شوند.
در حال حاضر 247 سینمای فعال در کشور وجود دارد که این تعداد در قبل از انقلاب به حدود 600 سالن می‌رسید. با پیروزی انقلاب بسیاری از سالن‌ها به دلیل فراری شدن مالک آن یا همجواری با مراکز تجاری (خیابان لاله‌زار) تخریب شدند و بلااستفاده ماندند. در حال حاضر از 247 سالن سینمای فعال، 110 سالن سهم استان تهران است و تنها 137 سالن در شهرهای مرکزی استان‌ها واقع شده است. طبق معیارهای جهانی بر اساس هر 10 هزار نفر جمعیت یک سالن سینما تعریف می‌شود اما در ایران با وجود 247 پرده نمایش برای هر 269231 نفر یک سالن سینما وجود دارد. چنانچه ایران بخواهد به استانداردهای جهانی نزدیک شود، باید هفت هزار سالن سینما داشته باشد، یعنی 6740 سینمای دیگر را به ظرفیت سالن‌های سینما اضافه کند.
طی آماری که از نسبت فروش سینماها و تعداد سالن‌ها به دست آمده هر ایرانی 9 سال یک بار به سینما می‌رود و این رقم خوبی برای سینمای ایران که سالانه بیش از 50 فیلم در آن تولید می‌شود، نیست. در حال حاضر نه تعداد سالن‌های سینما و نه پراکندگی آنها در کشور ما جوابگوی جمعیت 70‌میلیونی نیست. چراکه علاوه بر تولید فیلم‌های خوب، سالن‌سازی هم یکی از عوامل مهم برای جذب تماشاگر به سینماست.
سینماگران در آغاز مدیریت محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران از او خواستند تلاش مجدانه‌ای برای راه‌اندازی نهضت سالن‌سازی انجام دهد که این مطالبات به ساخت و بازسازی پردیس سینمایی آزادی، ملت، راگا، کیان، سمرقند، تماشا، رازی و زندگی انجامید و ظرفیت سینمایی تهران افزایش چشمگیری پیدا کرد. این پردیس‌ها به همت شهرداری تهران و سایر نهادهای دولتی دیگر مثل موسسه «سینما شهر» با مدیریت مجید مسچی طراحی و ساخته شد و به بهره‌برداری رسید. موسسه «سینما شهر» یکی از موسسات زیرمجموعه سازمان سینمایی است، ردیف بودجه مشخصی برای ساخت و بازسازی سالن‌های سینما دارد و یکی از معدود موسساتی است که به اذعان بسیاری از سینماگران کار خود را در تمامی این سال‌ها به درستی انجام داده و فعالیتش نتیجه‌بخش بوده است. این موسسه اقدام به تجهیز و بازسازی سالن‌های سینما می‌کند و تاکنون سینماهای زیادی مانند سینما جوان، سروش، فرهنگ، هویزه مشهد، فلسطین همدان، جام جم یزد، عصر جدید اراک و... توسط این موسسه بازسازی و بهینه‌سازی شده و تجهیز پردیس‌های سینمایی هم یکی از ماموریت‌های مهم این موسسه است.
شهرداری پس از ساخت این پردیس‌ها مدیریتش را هم در دست می‌گیرد. بعضی از این سالن‌ها مانند پردیس سینمایی آزادی به دلیل مالکیت نهادهای دیگر از جمله حوزه هنری به طور مشترک مطابق با سیاست‌های همان نهاد مدیریت می‌شود. به این ترتیب تا به حال شهرداری سکاندار بیش از نیمی از ظرفیت فرهنگی تهران است که پردیس‌های سینمایی و البته فرهنگسراها را در‌بر می‌گیرد. اما در کنار شهرداری بخش خصوصی هم فعال‌تر از گذشته شده و سرمایه‌داران این بخش هم که به فکر راه‌اندازی فعالیت اقتصادی به صرفه هستند به دنبال راهی برای کم‌هزینه‌تر شدن این فعالیت هستند. یکی از راه‌های پایین آوردن هزینه و از سوی دیگر دریافت تسهیلات ساخت مجتمع‌های تجاری است که فعالیت‌های فرهنگی هم ضمیمه آن شده است.
پردیس سینمایی «کوروش» نمونه‌ای از همین مجتمع‌هاست که توسط هلدینگ صنعتی گلرنگ طراحی و ساخته شد. در این مجموعه برای اولین بار 14 سالن سینما با ظرفیت 2800 صندلی ساخته شد که این تعداد برای کلانشهری که تنها 110 سینما را به خود اختصاص داده، رقم خیلی کمی نیست. علاوه بر این سالن‌ها 600 واحد تجاری، یک شهربازی و چند رستوران و کافی‌شاپ و پارکینگی با ظرفیت 1600 خودرو در این مجموعه ساخته شده است. این مجموعه توسط یک طراح کانادایی طراحی شده و معماران ایرانی آن را به بهره‌برداری رساندند. برای ساخت این مجتمع فرهنگی هنری 250 میلیارد ریال و یک میلیون یورو هزینه ارزی صرف شده است. یک سالن سینمایی سه‌بعدی هم در مجموعه ساخته شده که به‌زودی کار خود را با نمایش فیلم‌های خارجی از سرمی‌گیرد. این پروژه دارای یک مهدکودک است که والدین می‌توانند قبل از آغاز نمایش فیلم، کودکان خود را به آنجا بسپارند.
مجتمع سینمایی کوروش با اکران فیلم سینمایی «شهرموش‌ها2» به جمع سالن‌های سینمایی پایتخت پیوست و آن‌طور که مدیر این پردیس سینمایی می‌گوید از روز چهارم فعالیت خود، تبدیل به پرفروش‌ترین پردیس سینمایی ایران شد. این رکورد پیش از این متعلق به پردیس سینمایی آزادی بود که تماشاگران توریستی سینما را به خود اختصاص می‌دهد. البته به دست آوردن چنین رکوردی برای پردیس سینمایی که 14 سالن دارد و از این جهت قابل‌مقایسه با هیچ‌یک از پردیس‌های فعلی نیست، عجیب به نظر نمی‌رسد. زمانی که فیلم‌های پرفروشی مانند «شهر موش‌ها» و «آتش‌بس» در این مجتمع اکران می‌شد بر اساس تعداد مخاطب، سالن نمایش‌دهنده این فیلم‌ها افزایش پیدا می‌کرد. به طور مثال در زمان اکران «شهرموش‌ها2» در روزهای تعطیل چهار سالن این پردیس به نمایش این فیلم اختصاص پیدا می‌کرد. بخش زیادی از فروش فیلم‌های میلیاردی سینما در دو ماه گذشته به این پردیس اختصاص دارد و تهیه‌کنندگان آن اصرار زیادی به اکران فیلم‌های خود در سالن‌های این مجموعه دارند. با استقبالی که از سالن‌های این مجتمع طی این دو ماهی که از افتتاح آن می‌گذرد، صورت گرفت مدیران این پروژه به این نتیجه رسیدند که طراحی سالن سینما در این مجتمع کار بیهوده‌ای نبوده و همین کار تعداد مراجعان به واحدهای تجاری را هم افزایش داده است. مدیران این پردیس سینمایی در پی این هستند که فیلم‌های خارجی تولید‌شده در کمپانی‌های بزرگ سینمایی را هم در یکی، دو سالن از این مجموعه به نمایش گذارند و از این راه تعداد تماشاگران را افزایش دهند. چرا که در آینده‌ای نه‌چندان دور به این نتیجه خواهند رسید که فیلم‌های سینمای ایران پاسخگوی 14 سالن این پردیس نخواهد بود و باید به فکر ظرفیت‌های تازه سینمایی برای جذب مخاطب باشند. از هم‌اکنون برنامه‌هایی چون اجرای تئاتر و کنسرت برای پر کردن برنامه این سالن‌ها ترتیب داده شده و به مرور نمایش فیلم‌های مستند، فیلم‌های قدیمی و... هم به این برنامه‌ها اضافه خواهد شد. شاید مدیران پردیس سینمایی «کوروش» به راحتی نتوانند برای همه سالن‌های این مجموعه تماشاگر جذب کنند چون پر کردن نیمی از این سالن‌ها هم بدون داشتن فیلم پرفروش کار ساده‌ای نیست اما با طراحی شیوه‌های جدید آوردن مخاطب به سینما مانند طرح سینما کارت یا ارائه بلیت‌های نیم‌بها می‌توان تماشاگری را که سال‌هاست از سینما دوری کرده به این مجتمع آورد و او را با سالن‌های نمایشی روبه‌رو کرد که تصویر ذهنی او را از سالن سینما به هم می‌ریزد و دنیای تازه‌ای را به او پیشنهاد می‌دهد.