روزی برای روشندلان

وقتی در محاصره دود و دیوار باشی و رنگ آسمان و طبیعت در ازدحام هولناک ماشین و صنعت گم شده باشد دنیای مدرن آنقدرها هم دیدنی نیست. اما برای کسانی که از نعمت بینایی محروم‌اند، دیدن تمام آنچه ما نادیده می‌گیریم حسرتی بی‌پایان است. برای روشندلانی که نمی‌توانند چهره پدر و مادر و فرزند خویش را ببینند یا رنگ به رنگ شدن طبیعت و فصل‌ها را به تماشا بنشینند، بینایی موهبتی است که نمی‌توان قیمتی برایش قائل شد.
نابینا اما، تنها از بینایی محروم است. نابینایان گرچه از یک معلولیت جسمی رنج می‌برند اما برخلاف باور عموم افراد ناتوانی نیستند. سایر حواس آنها به خوبی و حتی بهتر از دیگران کار می‌کند. شنوایی و لامسه آنان بسیار قدرتمند است و اغلب ذهنی پویا و حافظه‌ای قوی دارند. با وجود این نادیده گرفتن توانایی‌های آنان مانند تمام معلولان سبب شده است از فرصت‌های برابر با افراد سالم بی‌بهره بمانند.
سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که در سراسر جهان 285 میلیون نفر با اختلال بینایی زندگی می‌کنند که از این تعداد، بین 40 تا 45 میلیون نفر از آنان کاملاً نابینا هستند. گرچه به دلیل برنامه‌های مداخله‌ای این سازمان و بسیاری از کشورها تعداد نابینایان در مقایسه با قرن گذشته کاهش پیدا کرده است اما این آمار همچنان تکان‌دهنده است. بر مبنای گزارش WHO، 90 درصد از نابینایان یا افراد کم‌بینای جهان در کشورها یا مناطقی با درآمد کم یا متوسط زندگی می‌کنند و به همین سبب از خدمات درمانی مناسب، حمایت‌های اجتماعی، بازتوانی، امکان اشتغال و تامین زندگی بی‌بهره‌اند. 82 درصد از نابینایان جهان بالاتر از 50 سال دارند و انتظار می‌رود با تداوم روند کهنسال شدن جمعیت این تعداد افزایش یابد. طبق آمارهای این سازمان 30 درصد از افرادی که دچار اختلال بینایی هستند در سنین کاری قرار دارند. این معلولیت، توانایی کار کردن و درآمدزایی نابینایان را محدود می‌کند و همین امر سبب می‌شود آنان برای کاریابی، کسب درآمد و تامین مایحتاج خود و خانواده به کمک‌های دولت یا سازمان‌ها وابسته شوند.
آمارهای داخلی از دنیای تاریک نابینایان اما، بعضاً مبهم و متناقض‌اند. دی‌ماه سال گذشته قائم‌مقام انجمن نابینایان کشور از وجود 115 هزار نابینای مطلق در کشور خبر داد و اعلام کرد بین 600 تا 700 هزار نفر نیز دچار اختلال بینایی و کم‌بینایی هستند. در حالی که آمار بیکاری نابینایان در جهان حدود 50 درصد است با وجود افزایش تعداد نابینایان تحصیل‌کرده، تخمین زده می‌شود نرخ بیکاری این گروه در کشور 70 درصد باشد. نبود ضمانت اجرایی برای قانون جامع حمایت از معلولان سبب شده است نابینایان ایران مانند دیگر معلولان از فقدان امکانات آموزشی، بازتوانی، اشتغال و تفریح و سرگرمی در رنج باشند ضمن آنکه در مهندسی شهری نیز حداقل استانداردهای لازم برای تردد آسان و فعالیت روشندلان در نظر گرفته نمی‌شود.
نابینایان هر روز و هر لحظه با چالش‌های بسیاری برای زندگی روبه‌رو هستند اما، یک روز در سال، تمام جهان به یادآوری حقوق و جایگاه این دسته از معلولان فراخوانده می‌شوند. 15 اکتبر، مصادف با 23 مهرماه هر سال روز جهانی عصای سفید نام گرفته است تا بینایان جهان، با جهان نابینایان آشنا شوند، آن را ارج نهند و به خاطر بیاورند نابینایان به صرف معلولیت جسمی نباید از فرصت تحصیل، اشتغال و زندگی باکیفیت محروم بمانند.