بارقه‌های امید در بافت فرسوده

کیوان خلیجی/مدیر اداره امور مناطق سازمان نوسازی شهر تهران

آمارها نشان می‌دهند در سال 1395 صدور پروانه‌های تخریب و نوسازی در کل شهر تهران و به تبع از آن بافت‌های فرسوده کاهش یافته است. در پنج ماهه ابتدای سال جاری در کل شهر و بافت‌های فرسوده به ترتیب 2784 و 463 پروانه صادر شده که منجر به تولید 22754 واحد مسکونی در شهر تهران و 3037 واحد مسکونی در بافت فرسوده شده است. این گزارش‌ها نشان می‌دهند بافت فرسوده از سهم 16‌درصدی در پروانه‌های صادره و 13‌درصدی از واحدهای مسکونی تولیدی نسبت به کل شهر تهران برخوردار است.
این درحالی است که بررسی وضعیت نوسازی طی مدت مشابه در سال 94 نیز نشان می‌دهد از میان 3502 پروانه، 657 پروانه در بافت‌های فرسوده صادر شده است. صدور این میزان پروانه منجر به تولید 4266 واحد مسکونی در بافت فرسوده شده که با توجه به تولید 30889 واحد در کل شهر تهران طی این مدت و در آن سال، نشان‌دهنده سهمی حدود 14‌درصد از کل واحدهای تولیدی در شهر است.
در مجموع بررسی تطبیقی آمارهای مربوط به سال 95 نسبت به سال 94 مبین کاهش 30‌درصدی پروانه‌های صادره در بافت‌های فرسوده و 21‌درصدی پروانه‌های صادره در کل شهر است. این کاهش بر اساس آمارهای پیش‌گفته و در زمینه تعداد واحدهای مسکونی تولیدی در بافت معادل 29 درصد و در کل شهر 26 درصد است. با این همه و با توجه به سهم بافت از کل وسعت شهر (پنج درصد) این میزان نوسازی همچنان نشان‌دهنده سهم مناسب بافت از نوسازی شهر تهران است.
در مقابل کاهش کلی قابل رصد در پنج ماه اخیر بررسی روند نوسازی طی پنج ماه گذشته به تفکیک هر ماه نشان می‌دهد برای اولین بار تعداد پروانه‌های صادره طی سه سال اخیر در مردادماه نسبت به ماه مشابه خود در سال قبل (94) رشد 28‌درصدی را تجربه کرد. تعداد پروانه‌های تجمیعی نیز با رشد 30‌درصدی مواجه شده است. به گواه آمارهای استخراج‌شده از سامانه صدور پروانه شهرداری تهران به دلیل افزایش 41‌درصدی پروانه‌های صادره (در مردادماه سال گذشته 511 پروانه صادر شده در حالی که در سال جاری 721 پروانه در شهر تهران صادر شده است) این رونق در کل شهر نیز قابل مشاهده است، اما در بافت‌های فرسوده با صدور 134 پروانه تخریب و نوسازی، این میزان رشد، قریب به 62 درصد است. علاوه بر آن شاخص تعداد واحدهای مسکونی تولیدی به رشد 75‌درصدی در بافت دست یافته است. قیاس شاخص رشد تعداد پلاک‌های نوسازی‌شده در این بافت‌ها (56 درصد) نسبت به رشد این شاخص در کل شهر (27 درصدی)، نیز گواه بر افزایش اقبال به نوسازی در این بافت‌ها نسبت به سایر نقاط شهر است.
از این رو روند بهبود شاخص‌های اشاره شده بارقه‌هایی از امید به رونق نوسازی بافت‌های فرسوده را موجب شده است. دلایل این امر را می‌توان از سویی به اعمال سیاست‌های دولت در حوزه مسکن نسبت داد و از سوی دیگر نیز می‌توان رشد قابل ملاحظه نوسازی در بافت‌های فرسوده را متاثر از همکاری این دو در تهیه و اجرای بسته تشویقی ویژه بافت فرسوده شهر تهران دانست.
استمرار اجرا و عمل به تعهدات از سوی نهادهای دولتی، عمومی و حتی خصوصی، همراهی بانک‌ها خصوصاً بانک مسکن در تسهیل فرآیند و کاهش زمان اعطای تسهیلات، همراهی شهرداری در کاهش زمان صدور پروانه ساختمانی و نیز همکاری سازمان نظام مهندسی در اعطای تخفیفات لازم به ساکنان بافت‌های فرسوده، می‌تواند نه‌تنها به نوسازی سریع‌تر بافت‌های فرسوده منجر شود، بلکه در نوع خود به تجربه‌ای بدیع از مدیریت هماهنگ شهری بدل شود.