تابستان کتاب در پاییز تهران

آخرین روزهای تابستان همیشه برای بازار کتاب ایران روزهای خوب و خوشی بوده، همزمان با بازگشایی دانشگاه‌ها و مدرسه‌ها فروش کتاب هم بیشتر می‌شود، آن هم درست در حالی که در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته این فصل تابستان و تعطیلی است که خرید کتاب و انتشار کتاب‌های جدید رونق بیشتری دارند. اما این‌ روزها بازار کتاب تهران با عنوان‌های تازه‌ای به روز شده است و بازار کتاب‌های اقتصادی و سیاسی و تاریخی گرم گرم است. در لیست پرفروش‌ترین‌های کتاب‌های علوم انسانی و تاریخ یکی از پرفروش‌ترین عنوان‌ها کتاب تازه‌‌ای از عباس عبدی است با عنوان «جنبش دانشجویی پلی‌تکنیک تهران». جنبش دانشجویی ایران بخش مهمی از جنبش سیاسی منتهی به انقلاب است و دانشکده پلی‌تکنیک تهران (دانشگاه امیرکبیر کنونی) نیز یکی از پایگاه‌های مهم این جنبش بود که به همین دلیل نیز دوبار تا مرز انحلال پیش رفت. کتاب حاضر از یک سو دغدغه نویسنده در پاسخ به این پرسش جامعه‌شناسی تاریخی است که چرا در ایران انقلاب شد و چرا اسلامی؟ و از سوی دیگر علاقه و ایفای دین نسبت به دانشگاه پلی‌تکنیک تهران است که خود نیز عضوی از دانشجویان سیاسی این دانشگاه بوده، از این‌رو کوشیده که پاسخ به پرسش‌های دغدغه اول خود را از طریق تحلیل جنبش دانشجویی پلی‌تکنیک از بدو تاسیس (۱۳۳۸) تا پیروزی انقلاب (۱۳۵۷) به‌دست آورد. هرچند تاکید نویسنده بر بخش اسلامی این جنبش دانشجویی است ولی تا آنجا که شرایط و امکانات اجازه داده سایر گرایش‌ها را نیز در تحلیل خود لحاظ کرده است.
«پل پوت» با ترجمه بیژن اشتری یکی دیگر از عنوان‌های پرفروش بازار کتاب‌های غیرداستانی است. پل پوت سیاستمدار کامبوجی بود که جنبش خمر سرخ به رهبری او از ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹ بر کامبوج حکم راند. پل پوت که یک مائوئیست بود در سال ۱۹۷۵ با یک کودتا علیه سینگهام پادشاه این کشور قدرت را به دست گرفت و در مدت چهار سال حکومت خمرهای سرخ دو میلیون نفر از جمعیت هشت میلیون نفری کامبوج را در کشتزارهای مرگ در گودال‌هایی که در زمین حفر کرده بودند، به رگبار بسته و سپس همان جا به خاک می‌سپردند. سرنگونی خمرهای سرخ در سال ۱۹۷۹ با حمله ارتش ویتنام انجام گرفت ...
«استالین» نوشته ادوارد رادزینسکی با ترجمه آبتین گلکار هم یکی از تازه‌ترین عنوان‌هایی است که نشر ماهی منتشر کرده است. استالین نوشته «ادوارد رادزینسکی» با ترجمه دکتر «آبتین گلکار» یکی از مهم‌ترین منابعی است که به زندگی و زمانه «استالین» می‌پردازد. رادزینسکی با تکیه بر اسناد بایگانی شده منحصر به فرد و کمیاب این اثر را نوشته است. او در این اثر زندگی استالین را از روزگار کودکی در گرجستان تا اوج قدرت با تکیه بر اسناد معتبر نگاشته است. این کتاب 800‌صفحه‌‌ای با 85 عکس تاریخی که ضمیمه آن شده است، در آمریکا هم با استقبال بسیار زیادی روبه‌رو شده بود و به مدت چهار ماه در لیست پرفروش‌ترین کتاب‌های غیرداستانی «نیویورک تایمز» قرار داشت. آبتین گلکار این کتاب را از زبان روسی ترجمه کرده است. او درباره این کتاب می‌گوید: «کتاب «استالین» رادزینسکی از چند نظر جالب‌توجه است. اول آنکه نویسنده آن را بر پایه‌ محرمانه‌ترین اسناد و مدارکی نوشته است که چندین دهه «فوق‌محرمانه» به شمار می‌آمدند و تنها چندین سال پس از فروپاشی شوروی دسترسی به آنها ممکن شد. از طرف دیگر، نویسنده کتاب علاوه بر تاریخدان و محقق بودن نویسنده هم هست. رادزینسکی در دهه‌های 1970 و 1980 در روسیه به عنوان یک نمایشنامه‌نویس شهرت فراوان داشت و از این رو همه کتاب‌های تاریخی او نیز با روایت داستانیِ بسیار پرکششی نوشته شده‌اند که آنها را از سبک خسته‌کننده بسیاری متون علمی و تاریخی متمایز می‌کند.»
نشر آگه نیز با عنوان‌هایی تازه ویترینش را نونوار کرده است. یکی از عنوان‌ها کتاب فانوس جادو نوشته تیموتی گارتون ‌اش است. «فانوس جادو» نوشته تیموتی گارتون ‌اش با ترجمه فرزانه سالمی توسط نشر آگه منتشر شده است. فانوس جادو، کتاب دوم از مجموعه تاریخ به سرپرستی خشایار دیهیمی است که این موسسه انتشاراتی به بازار عرضه می‌کند. دیهیمی این مجموعه را به این منظور تدارک دیده که کتاب‌های صرفاً نظری این همه زیاد است و کتاب‌های انضمامی که واقعیت‌ها را بازگو و تفسیر می‌کند، این همه کم. دیهیمی در این مورد می‌گوید: ما از انقلاب‌های 1989 اروپای شرقی اطلاعاتی داشتیم اما هیچ کتاب مستقلی در این باره به زبان فارسی منتشر نشده بود. درباره انقلاب چکسلواکی در کتاب «روح پراگ» ایوان کلیما مطالبی آمده بود. اما درباره سایر کشورها حتی در این حد هم اطلاعی نداشتیم. کتاب «فانوس جادو» نوشته کسی است که خودش شاهد ماجرا بوده است. بنابراین شامل جزییاتی است که از دید مورخان پنهان می‌ماند. 1989 سال بسیار مهمی در تاریخ است و در واقع نظم جهان را تغییر داد. امتیاز دیگر کتاب مذکور لحن‌ روایی آن است که خواندنش را به اندازه یک رمان لذت‌بخش می‌کند.
«گفت‌وگو با آندری تارکوفسکی» کتاب جدیدی است که با ترجمه آرش محمداولی توسط نشر ققنوس منتشر شده است.
آندری تارکوفسکی فیلمساز مشهور روسی که برای ساختن فیلم‌هایش مجبور به ترک همیشه وطن شد، در کارنامه حرفه‌ای خود جوایز معتبری چون جایزه جشنواره فیلم ونیز و کن را دارد. فیلم‌های این کارگردان، «کودکی ایوان»، «سولاریس»، «آینه» و... از مهم‌ترین آثار تاریخ سینمای جهان است. کتاب «گفت‌وگو با آندری تارکوفسکی» منتخبی از مهم‌ترین مصاحبه‌های تارکوفسکی با نشریات بزرگ سینمایی جهان است. تارکوفسکی در دهه 1360 یکی از فیلمسازان مطرح خارجی، در ایران بود.
تارکوفسکی در این گفت‌وگوها نه تنها به عنوان هنرمندی خلاق، بلکه در مقام متفکری که به دنبال کشف سرشت ‌ناب سینماست سخن می‌گوید. تاملات او در باب ایمان، معنای زندگی، زندگی روحانی و تعهد هنرمند، باعث می‌شود که این کتاب علاوه بر علاقه‌مندان سینمای او برای مخاطبان دیگر هم جالب باشد.
در این مصاحبه‌ها می‌توان به چهره‌ای تازه و متفاوت از آندری تارکوفسکی دست پیدا کرد. گفت‌وگوهایی که خواننده را با دنیای ذهنی او آشنا می‌سازد. این گفت‌وگوها را جان جانویتو گردآوری کرده و نشر ققنوس آن را با ترجمه آرش محمداولی، در ۲۷۱ صفحه و قیمت ۱۴ هزار تومان منتشر کرده است.