میراثِ میرا

هر بار که صحبت از میراث فرهنگی می‌شود، این سوال به ذهن می‌آید که آیا تاکنون توانسته‌ایم در حفاظت از آثار باستانی موفق باشیم؟ واقعیت این است که اگر قرار باشد جواب این سوال با توجه به اتفاق‌های سال قبل داده شود، جواب خوشایندی نخواهد بود. سال قبل را باید سالی تاریخی برای میراث فرهنگی دانست. تنوع اخبار تخریب میراث به میزانی بود که صدای همه مدافعان این حوزه را درآورد. در این میان، هر زمان که انتقادها به بازسازی نشدن و توجه نکردن به این حوزه بیشتر می‌شود، پای بودجه میراث به میان می‌آید. آن‌طور که اساسنامه سازمان میراث فرهنگی نشان می‌دهد، از جمله مواردی که این سازمان باید به آن توجه کند، تهیه و اجرای طرح‌های لازم به منظور حراست، حفاظت، تعمیر، مرمت و احیای آثار و بناهای با‌ارزش تاریخی است. در عین حال بر این مساله تاکید شده است که باید حریم بناها و محوطه‌های تاریخی ثبت شود. این مساله برای حفظ و نگهداری آثار تاریخی کاری حیاتی است که با قید شدن در اساسنامه سازمان، بر آن تاکید شده است؛ مساله‌ای که در سال‌های قبل کمتر روی تحقق به خود گرفته است. گذری به برخی شهرستان‌ها به خوبی نشان می‌دهد برخی آثار تاریخی، حریم امن و مشخصی ندارند و در نتیجه حفاظت درستی هم از آنها نمی‌شود. شاید به همین خاطر است که کارشناسان بارها به مساله تخریب میراث هشدار داده‌اند. پیش از این نیز محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این رابطه عنوان کرده بود که در حال حاضر در حوزه میراث فرهنگی هیچ چیز سر جای خودش نیست. صحبت‌های وی به خوبی نشان از وضعیت نابسامان این حوزه دارد. با این حال، با روی کار آمدن دولت یازدهم، مساله همکاری‌های بین‌سازمانی قدری وضع بهتری پیدا کرد تا جایی که بنا به اذعان کارشناسان، پیوستگی فعالیت‌های سازمان‌های مختلف با هم، بیشتر و فعالیت‌ها منسجم‌تر شد. پای بودجه 94 نیز که به میان آمد، رشد بودجه این بخش قدری از گلایه‌ها را کم کرد. آن‌طور که خبرها نشان می‌دهد، مجموع اعتبارات در نظر گرفته‌شده برای سازمان میراث در لایحه سال ۹۴، رقمی برابر با 483 میلیارد و 78 میلیون تومان است که نسبت به قبل افزایش داشته است. در عین حال بودجه دولت برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری نیز نسبت به سال قبل، رشد 43‌درصدی داشته است. با این حال، آن‌طور که کارشناسان میراث فرهنگی بیان می‌کنند، تخریب این حوزه و نیاز به بازسازی برخی بخش‌ها به قدری است که باید بودجه بیشتری به آن اختصاص داد. آن‌طور که اسدالله درویش‌امیری معاون سازمان میراث عنوان کرده، «32 هزار مکان تاریخی در کشور به ثبت رسیده که مرمت این آثار هزینه بسیاری می‌خواهد و البته این آثار نیاز به معرفی دارد چراکه مردم تنها تعداد معدودی از آثار تاریخی کشور را به خوبی می‌شناسند.» آن‌طور که وی عنوان کرده، بودجه‌ای که دولت در اختیار سازمان میراث قرار داده تنها یک تا دو درصد نیاز این سازمان به مرمت آثار تاریخی را پاسخ می‌دهد که همین مساله سبب رشد تخریب آثار میراث می‌شود. صحبت‌های امیری نشان از ناکافی بودن بودجه میراث دارد که می‌تواند اتفاق‌های سال گذشته را تکرار کند. با توجه به صحبت‌هایی که تاکنون از قول رئیس دولت یازدهم بیان شده،‌ میراث فرهنگی و گردشگری از اولویت‌های این دولت است اما سوالی که مطرح می‌شود این است که برای حفظ آثار و میراث باستانی، چه باید کرد. این سوال می‌تواند چراغ راه دولت برای حرکت طی چهار سال باشد.