تاریخ انتشار:
شهیندخت مولاوردی از دلایل مخالفت دولت با طرح مجلس می‌گوید
جمعیت با داغ و درفش افزایش نمی‌یابد
«شهیندخت مولاوردی» که اکنون عهده‌دار معاونت رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده است، می‌گوید افزایش جمعیت با فرهنگ‌سازی و روش‌های تشویقی ممکن است.
«شهیندخت مولاوردی» که اکنون عهده‌دار معاونت رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده است، می‌گوید افزایش جمعیت با فرهنگ‌سازی و روش‌های تشویقی ممکن است. او معتقد است که مداخله حاکمیت به این شکل و در نظر گرفتن مجازات برای خصوصی‌ترین تصمیمات و انتخاب‌های افراد هیچ‌گونه وجهه شرعی و قانونی ندارد. مولاوردی در گفت‌وگو با «تجارت فردا» به این نکته اشاره می‌کند که حاکمیت تنها از طریق در پیش گرفتن روش‌های اقناعی و تشویق جوانان به ازدواج و فرزندآوری در زمینه افزایش جمعیت به نتیجه می‌رسد.
طرح افزایش باروری و کنترل روش‌های پیشگیری از بارداری که اخیراً در مجلس کلیات آن به تصویب رسیده، واکنش‌های بسیاری را در پی داشته است. آیا در این مورد بحثی در هیات دولت صورت گرفته است؟
البته بررسی این موضوع در دستور کار دولت نبوده است. اما نماینده دولت، زمانی که یک فوریت طرح در مجلس بررسی می‌شد، این موضوع را به وزیر بهداشت منعکس کرد و دیدگاه وزیر بهداشت این بود که با این سیاست‌ها به نتیجه نخواهیم رسید. ایشان معتقد است، تنها با در پیش گرفتن روش‌های اقناعی به ویژه در مورد جوانان و تشویق آنها به ازدواج و فرزندآوری و فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم برای ازدواج و فرزندآوری ممکن است به نتیجه مورد نظر دست یابیم. آقای خباز که به نمایندگی از دولت در زمان بررسی کلیات این طرح در مجلس حضور یافته بود اعلام کرد که این نوع برخوردها به زیرزمینی شدن روش‌های رایج پیشگیری از بارداری منجر می‌شود که مخاطرات خاص خود را به دنبال دارد. در حالی که سیاست‌های جمعیتی که مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام است و توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد، به صورت واقع‌بینانه به این پدیده نگریسته است و بیشتر سیاست‌های تشویقی و ایجابی را مد نظر قرار داده تا سیاست‌های تنبیهی و سلبی را.
برخی کارشناسان معتقدند این طرح و طرح‌هایی از این دست، ناقض آزادی و حقوق شهروندی افراد است و آنان دخالت حاکمان در این حوزه‌ها را که به عنوان خصوصی‌ترین امور خانواده‌ها تلقی می‌شود، جایز نمی‌دانند، دیدگاه شما در این باره چیست؟
من هم معتقدم دخالت در این حد، یعنی در خصوصی‌ترین روابط انسان‌ها، ناقض حقوق شهروندی، حقوق بشری و حقوق مندرج در اصل سوم قانون اساسی و حقوق ملت است. ضمن آنکه مداخله حاکمیت به این شکل و در نظر گرفتن مجازات برای خصوصی‌ترین تصمیمات و انتخاب‌های افراد هیچ‌گونه وجهه شرعی و قانونی ندارد. از سوی دیگر این طرح برخلاف سیاست قضایی نظام نیز تلقی می‌شود که تلاش می‌کند به سمت قضا‌زدایی و کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها حرکت کند. حال آنکه کارشناسان معتقدند این‌گونه برخوردها به جای افزایش جمعیت، کشور را به سمت افزایش جمعیت زندان‌ها سوق خواهد داد.
دولت به دلیل تبعات و همچنین بار مالی آن با این طرح مخالفت کرده است. آیا دولت خود، برنامه‌ای برای تشویق مردم به افزایش فرزندآوری دارد؟
دولت قطعاً در اجرای سیاست‌های ابلاغی جمعیتی که اخیراً ابلاغ شده و بسیار جامع هم تنظیم شده است، برنامه‌های خود را خواهد داشت. همان‌گونه که خاطرم هست، یک روز پس از ابلاغ این سیاست‌ها، وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی بخشنامه‌ای را صادر کرد و بخش‌های زیرمجموعه خود را ملزم کرد که برنامه‌های خاصی را برای تحقق این سیاست‌ها طراحی کنند. وزارت ورزش و جوانان نیز با توجه به سیاست اصلی دولت در زمینه تسهیل ازدواج جوانان به ویژه جوانان فارغ‌التحصیل که در افزایش سن ازدواج نقش دارند، حتماً برنامه‌ریزی‌های لازم را خواهد داشت. چراکه تشویق جوانان به ازدواج یکی از راه‌های اصولی برای افزایش جمعیت تلقی می‌شود. به طور کلی دولت باور دارد که تنها با در پیش گرفتن روش‌های اقناعی و تشویق جوانان به ازدواج و فرزندآوری است که می‌تواند به هدف خود در این رابطه برسد و این مستلزم آن است که زیرساخت‌ها و تسهیلاتی برای اشتغال، مسکن و ازدواج جوانان فراهم شود. از سوی دیگر، درمان ناباروری زوج‌هایی که نابارور هستند و برنامه‌ریزی برای کاهش تلفات ناشی از سوانح جاده‌ای و مبارزه با آلودگی هوا نیز می‌تواند نظام را به سمت این اهداف پیش ببرد. همان‌گونه که
در هیچ جای دنیا برای رسیدن به افزایش جمعیت سیاست‌های سلبی و تنبیهی را مورد استفاده قرار نمی‌دهند.
در سال‌های اخیر، طرح‌های مختلفی برای افزایش جمعیت در دولت و مجلس به تصویب رسید یا به اجرا گذاشته شد، مانند طرح آتیه نوزادان، تعیین جوایز نقدی برای والدین یا حتی افزایش مرخصی زایمان که هنوز در حالت تعلیق است. فکر می‌کنید به چه دلیل این طرح‌ها با شکست مواجه شده است و هیچ‌یک، هدف مورد نظر حاکمیت را محقق نکرده است؟
البته این موضوع چند سالی است که در کانون توجه حکومت قرار گرفته است و اگر طرح‌ها و سیاست‌های مربوط به افزایش جمعیت تاکنون موفق نبوده به این دلیل است که هنوز این احساس خطر که جمعیت به سمت سالخوردگی در حال حرکت است، به وجود نیامده. بنابراین باید در این زمینه فرهنگ‌سازی کرد و این باور عمومی و عزم ملی را ایجاد کرد. از آنجا که این باور هنوز ایجاد نشده به طور قطع هر سیاستی به شکست منجر می‌شود.
نگاهی به تجربه سایر کشورها نشان می‌دهد که آنها برای افزایش جمعیت سیاست‌های تشویقی را در پیش گرفته‌اند که البته به گفته صاحب‌نظران حوزه جمعیت‌شناسی همه این مشوق‌ها نیز اثربخش نبوده است. حال آنکه مجلس ایران برای رسیدن به این هدف، اعمال سیاست‌های تنبیهی را در دستور کار قرار داده است. به طور کلی آیا سیاست تشویقی بهتر از زور و اجبار نیست؟
ما مطمئن هستیم که با زور، شلاق، داغ و درفش به اهداف مورد نظر دست نخواهیم یافت. درس‌های آموخته شده در موضوعات مشابه سالیان گذشته هم به ما نشان داده است که هر جا و هر زمان که با پدیده‌هایی از این دست به صورت سلبی و حذفی برخورد کرده‌ایم نتیجه عکس گرفته‌ایم. اکنون مرکز پژوهش‌های مجلس نیز این نظر را دارد که در هیچ جای دنیا برای رسیدن به هدف افزایش جمعیت از زور و تحمیل و فشار استفاده نکرده‌اند. سایر کشورها بیشتر سیاست‌های تشویقی را در پیش گرفته‌اند که شرح آن، این روزها به وفور در سایت‌ها و مطبوعات در دسترس است و منتشر می‌شود. در حال حاضر نیز کلیات این طرح به تصویب رسیده و اکنون به کمیسیون بهداشت ارجاع شده است. حتی گفته می‌شود کمیسیون حقوق قضایی مخالفت خود را با نحوه ورود به این موضوع اعلام کرده و امیدواریم در مراحل بعدی تغییرات اساسی پیدا کند. با نگاه کارشناسی که در کمیسیون‌های مجلس وجود دارد و واکنش‌هایی که در مورد این طرح صورت گرفته است ما امیدوار و مطمئن هستیم که تغییراتی در محتوای این طرح اتفاق خواهد افتاد و طرحی که بتواند اهداف مورد نظر در سیاست‌های ابلاغی را برآورده و تامین کند به تصویب خواهد رسید.
دیدگاه تان را بنویسید