دشمن سینمای ایران

مدتی پیش که دیداری با احمدرضا درویش کارگردان مطرح سینما داشتم، آقای درویش به نکته مهمی اشاره کرد، اینکه بیش از 27 نوع رایت برای فیلم‌های سینمایی در دنیا وجود دارد. نکته‌ای که درویش به آن اشاره کرد نکته بسیار مهمی بود. با گسترش فناوری‌های نوین، انواع و اقسام نمایش فیلم‌های سینمایی به وجود آمده است. البته در ایران تنها فقط چند نوع از این رایت‌ها وجود دارد و در کل این رایت‌ها که نقش بسیار مهمی در بازگشت سرمایه دارد چندان در ایران جدی گرفته نمی‌شود. در همان دیداری که با احمدرضا درویش داشتم متوجه شدم که او و همکارانش در فیلم رستاخیز، با توجه به موضوع کمبود سالن‌های سینما، فقط اکران فیلم رستاخیز در سینماها برایشان مهم نیست بلکه نمایش این فیلم به شکل گسترده در شبکه نمایش خانگی از اهمیت بسیاری برای آنها برخوردار است.
آنها برای عرضه رستاخیز در ایران و در بسیاری از کشورهای مسلمان از زمان تولید فیلم برنامه‌ریزی گسترده‌ای انجام داده‌اند. آقای درویش حتی اطلاعات جالب و دقیقی درباره جمعیت شیعیان کشورهای مختلف داشت که در نوع خود جالب بود. شیعیانی که قطعاً تماشای فیلم رستاخیز که فیلمی با موضوع قیام امام حسین (ع) است برای آنان بسیار مهم است.
از سوی دیگر باید گفت عرضه یک فیلم در شبکه نمایش خانگی عملاً فقط یک نوع رایت محسوب می‌شود. برای بسیاری شاید جالب باشد که گردش مالی شبکه نمایش خانگی چقدر است؟ بد نیست بدانید گردش مالی شبکه نمایش خانگی رسمی بیش از 100 میلیارد تومان است و این گردش مالی در شبکه غیررسمی تا 300 میلیارد تومان می‌رسد. همین آمار و ارقام نجومی، نشان می‌دهد شبکه نمایش خانگی چه عرصه پرسودی است. این در حالی است که شبکه نمایش غیررسمی یا همان شبکه نمایش قاچاق عرصه بسیار پرسودتری است، آنقدر پرسود که گردش مالی آن 10 برابر فروش کل سینمای ایران است. اصولاً شبکه نمایش غیررسمی شبکه بسیار قدرتمند و بی‌نظیری است که اگر مسوولان تلاش کنند این شبکه هرچه زودتر از وضعیت غیررسمی خارج شده و حالت رسمی‌تری به خود بگیرد قطعاً تاثیرات زیادی را بر سینمای ایران خواهد داشت. در واقع شبکه نمایش غیررسمی عملاً قاتل سینمای ایران است چون بسیاری از فیلم‌های سینمای ایران، اندکی پس از ورود به شبکه نمایش خانگی، به شکل قاچاق عرضه می‌شود، این عرضه قاچاق به انواع و اقسام مختلف صورت می‌گیرد از عرضه توسط سی‌دی‌فروشان در خیابان‌ها، تا دانلود از طریق اینترنت و حتی شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان. ضرر و زیان حاصل از عرضه فیلم‌های قاچاق به حدی است که علیرضا داوود‌نژاد کارگردان قدیمی ایران، تا به حال بیش از هزار بار به این ماجرا اعتراض کرده، از تجمع مقابل خانه سینما تا نامه به رئیس‌جمهور، مواردی بوده که داوود‌نژاد حتی با صدای بلند اعتراض خود را به گوش دیگران رسانده است. اصولاً قاچاق فیلم دشمن سینمای ایران محسوب می‌شود، قاچاقی که باعث شد نیمه‌های دهه 80 یکی از بزرگ‌ترین تجمعات تاریخ سینمای ایران در اعتراض به آن در موزه سینما برگزار شود. اگر چه درسال‌های اخیر نیروی انتظامی و مسوولان سینمایی تلاش‌های بسیاری برای مقابله با قاچاق فیلم داشته‌اند. سال‌ها قبل سیروس تسلیمی پخش‌کننده سینما تحلیل جالبی درباره شبکه نمایش قاچاق و غیررسمی داشت. او می‌گفت این شبکه آنقدر قوی و پرقدرت و بانفوذ است که باید با آنها وارد مذاکره شد و تلاش کرد تا آنها هرجوری است محصولات خود را به شکل رسمی ارائه کنند و منافع آنها را نیز باید به نوعی در نظر گرفت. تسلیمی معتقد بود این شبکه قوی‌ترین شبکه در ایران است چون فیلم‌های قاچاق را تا دورترین روستاها هم عرضه می‌کند.