در مسیر شمال

همه مسیرها در تعطیلات به شمال ختم می‌شود. حال می‌خواهد تعطیلات تابستانی باشد با هوای شرجی کنار دریا، یا زمستان باشد با احتمال بارش‌های مکرر. فرقی هم ندارد تعداد روزهای تعطیلات چقدر باشد. دو سه روز تعطیلی کافی است تا مسافران آن را به تعطیلات آخر هفته وصل کنند و یک‌هفته‌ای بروند شمال کنار دریا.

اگر هم نوروز باشد با هوای بهاری و تعطیلات 13‌روزه، شمال حتماً اولین مقصد سفرهای نوروزی می‌شود. این را آمارهای سازمان میراث فرهنگی و سازمان گردشگری هم تایید می‌کند. به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مازندران و گیلان به ترتیب دارای بیشترین تعداد مسافر نوروزی بوده‌اند. به گفته سلطانی‌فر در کل ایام نوروز، در 31 استان و هفت منطقه آزاد 60 میلیون و 84 هزار نفر اقامت در شب ثبت شده است که با توجه به اینکه هر شخص چهار شب اقامت را به ‌صورت میانگین در طول سفر خود تجربه می‌کند با تقسیم این آمار بر عدد 4 معادل 15 میلیون نفر مسافر در این بازه زمانی عنوان شده است. آماری که سهم دو استان شمالی گیلان و مازندران در آن قابل ملاحظه است.

بر اساس آماری که محمدعلی نجفی استاندار گیلان اعلام کرده در تعطیلات نوروز ۹۴، شش میلیون گردشگر در گیلان اقامت داشته‌اند. اگر این آمار را با آمار 15 میلیون نفر مسافر مقایسه کنیم 40 درصد تعداد مسافرانی که در نوروز سفر کرده‌اند، مسافر استان گیلان بوده‌اند. آمار مازندران هم قابل توجه است. معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری مازندران هم از اقامت ۹ میلیون نفر‌شب در استان مازندران خبر داده است که اگر آن را با آمار 60 میلیونی رئیس سازمان میراث فرهنگی قیاس کنیم، 15 درصد مسافران نوروزی به مازندران رفته‌اند. بررسی این موضوع که چرا از میان 31 استان مسیر گردشگری ایران به دو استان مازندران و گیلان ختم می‌شود قابل توجه است. برخی به عوامل طبیعی و جاذبه‌های طبیعی این استان‌ها اشاره می‌کنند و برخی سودای داشتن یک سفر ارزان و کم‌هزینه را در این میان موثر می‌دانند. نبود شناخت کافی از دیگر مناطق گردشگری و فاصله نزدیک تا تهران هم از دیگر عواملی است که عنوان می‌شود. اما سودای یک سفر ارزان و کم‌هزینه عامل مهم‌تری است. با وجود آنکه سالانه میلیون‌ها نفر به شهرهای شمالی می‌روند رونق چندانی در اوضاع اقتصادی این شهرها رخ نداده است. این در حالی است که اولین نتیجه گردشگری رونق اقتصادی است که موجب ایجاد اشتغال دائم می‌شود. اما نگاهی به آمارها نشان می‌دهد نرخ بیکاری در استان مازندران 11 درصد و در گیلان 6 /13درصد است. نرخی بالاتر از نرخ بیکاری شهرهایی که چندان مسافر‌پذیر نیستند. نرخ بیکاری نقاط شهری این دو استان هم قابل توجه است. نرخ بیکاری نقاط شهری در استان مازندران 13 درصد و در استان گیلان 17 درصد است. این نشان می‌دهد مسافران که اکثراً نقاط شهری را اشغال می‌کنند تاثیری در ایجاد اشتغال نداشته‌اند.

سعید شیرکوند، معاون سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی دلیل این موضوع را به سادگی توضیح می‌دهد. افرادی که به شهرهای شمالی می‌روند مسافرند و نه گردشگر. یعنی افرادی که از خدمات گردشگری استفاده نمی‌کنند که برای جامعه میزبان و شهر مقصد درآمدزا باشد. بلکه تنها مسافرانی هستند که اغلب مایحتاج خود را از شهر مبدا با خود به شهر مقصد حمل می‌کنند و چند روزی را در این مناطق سپری می‌کنند. او می‌گوید ما در استان‌های شمالی مسافر بسیار داریم اما آمار گردشگر در این دو استان پایین است. این است که شمال مقصد سفر است و نه گردشگری. به نحوی که در ایام نوروز و در اوج سفر به این دو استان به گفته شیرکوند بیش از 30 درصد هتل‌ها، مهمان‌پذیرها و مراکز خدمات گردشگری خالی بوده و هیچ تقاضایی برای آنها وجود نداشته است.