مخالفت با شیوه کمک‌رسانی به مردم سوریه

روزنامه گاردین، چاپ بریتانیا، در گزارشی در مورد کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل به جنگ‌زدگان سوریه نوشته است که بخش عمده‌ای از این کمک‌ها با نظر و از طریق نهادها و سازمان‌های دولتی سوریه یا موسسات و شرکت‌های وابسته به آن توزیع می‌شوند و لزوماً به دست کسانی نمی‌رسند که به این کمک‌ها نیاز مبرمی دارند. گاردین با استناد به یک گزارش دانشگاهی نوشته است که از سال ٢٠١٢ یعنی زمان افزایش کمک‌رسانی نهادهای سازمان ملل در سوریه، این نهادها قراردادهای پرسودی را با وابستگان به حکومت آن کشور منعقد کرده‌اند. براساس این گزارش، عواید ناشی از قراردادها به ادامه همان سیاست‌هایی منجر شدند که بحران کنونی را پدید آورده‌اند. در این گزارش، از عملیات بشردوستانه سازمان ملل که تاکنون چهار میلیارد دلار هزینه داشته با عنوان «سیاست ورشکسته» نام برده شده و آمده است که نهادهای سازمان ملل که وظیفه آنها کمک به آسیب‌پذیرترین افراد در جریان جنگ داخلی سوریه است، در عمل به مثابه رگ حیاتی حکومت سوریه عمل کرده‌اند که به ادعای تهیه‌کنندگان این گزارش، نقش عمده‌ای در بحران کنونی دارد. بر اساس این گزارش، اگرچه سازمان ملل متحد از لحاظ حقوقی مجبور نیست از تحریم‌های ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه سوریه تبعیت کند و حتی ممکن است این تحریم‌های یکجانبه را غیرقانونی هم بداند، اما کارکنان این سازمان قطعاً آگاهی داشته‌اند که با انعقاد قرارداد با کسانی که هدف این تحریم‌ها قرار گرفته‌اند، به افراد کلیدی در حکومت سوریه سود رسانده‌اند. از سال ٢٠١٢ و با پافشاری مقامات سوریه بر لزوم رعایت «حق حاکمیت» دولت این کشور در زمینه فعالیت بشردوستانه، نهادهای سازمان ملل به صورت دنباله‌رو خواست مقامات سوری عمل کرده‌اند. البته مقامات سازمان ملل همواره گفته‌اند که با توجه به اینکه عملیات بشردوستانه در سوریه در شرایط دشوار و گاه خطرناک انجام می‌شود، دادن برخی امتیازات به حکومت این کشور اجتناب‌ناپذیر است و منافع ناشی از این عملیات، زیان‌های آن را جبران می‌کند. در مقابل، شماری از سازمان امدادرسانی تاکید داشته‌اند که عملگرایی مورد نظر سازمان ملل به تدریج به نزدیکی ناخوشایند این سازمان به حکومت سوریه منجر شده و به همین دلیل نیز، غیرنظامیان ساکن مناطق تحت تسلط مخالفان حکومت سوریه معمولاً از کمک‌های بین‌المللی برخوردار نمی‌شوند. گزارش مورد استناد گاردین شامل فهرستی طولانی از نهادهای وابسته به سازمان ملل است که عملاً تحت تسلط حکومت سوریه یا افراد وابسته به آن قرار گرفته‌اند. این گزارش می‌افزاید که حکومت سوریه به شکلی گسترده در جنبه‌های مهمی از عملیات امدادرسانی سازمان ملل، از جمله ارزیابی و اولویت‌بندی اقدامات بشردوستانه و حتی فعالیت برای تامین منابع دخالت می‌کند. در این گزارش آمده است که بسیاری از کارکنان بومی نهادهای سازمان ملل در سوریه از کارکنان سابق دولت سوریه یا افراد طرفدار حکومت این کشور، نزدیکان به همسر رئیس‌جمهوری و خویشاوندان همان مقامات دولتی هستند که محدودیت‌های شدید کنونی را بر عملیات کمک‌رسانی سازمان ملل تحمیل کرده‌اند. علاوه بر این، بخش قابل‌توجهی از خریدهای صورت‌گرفته از سوی سازمان‌های امدادرسانی سازمان ملل از طریق واسطه‌های سوری انجام گرفته که اکثر آنان از شرکت‌ها و سرمایه‌داران متنفذ وابسته به حکومت هستند.