آب و آتش بورس

سهام و ریسک به نوعی دو واژه جدانشدنی هستند و وقتی به عنوان یک سرمایه‌گذار به بازارهای مختلف نگاه می‌کنید، بورس را یکی از پرریسک‌ترین بازارها می‌بینید. در واقع، ارتباط مستقیم میان پتانسیل سودآوری و ریسک یک سرمایه‌گذاری، موجب می‌شود به همان میزان که سرمایه‌گذاری در سهام می‌تواند زمینه‌ساز سودهای کلان شود، به همان ترتیب نیز خطر زیان‌دهی وجود داشته باشد. بر این اساس، «ریسک» جزو ذاتی بازار سهام بوده و به نوعی «آتش هیجان» سهامداران را همین ریسک ایجاد می‌کند. این در حالی است که بیمه در ذات خود به معنای حذف ریسک‌های احتمالی است. به عبارت دقیق‌تر، هزینه‌هایی که افراد و شرکت‌ها برای انواع بیمه‌ها پرداخت می‌کنند به منظور محافظت از خود در برابر ریسک‌های احتمالی است. بنابراین، بیمه سهام نوعی تناقض در ذات خود دارد و نمی‌توان به طور همزمان، سود انتظاری بالا و ریسک پایین را متصور شد.

به این ترتیب، شرکت‌های بیمه‌ای در زمینه سرمایه‌گذاری نمی‌توانند خدمات مستقیمی ارائه کنند. با این حال، برخی مکانیسم‌های بیمه‌ای، مشابه اوراق تبعی در بورس تهران که سود تضمین‌شده برای برخی سهام در نظر می‌گرفت یا معاملات اختیار (option) در بازارهای سهام بین‌المللی وجود دارند که به نوعی نقش بیمه سهام را بازی می‌کنند. این ابزارها به نوعی ریسک‌های موجود در بازارهای سهام مختلف را نشان می‌دهند و چون مکانیسم آنها متفاوت است، شرکت‌های بیمه متولی آن نیستند. بر این اساس، بیمه مستقیم برای سرمایه‌گذاری در بورس وجود ندارد و در نتیجه نحوه اثرگذاری صنعت بیمه بر بازار سرمایه از سه طریق می‌تواند باشد. نخست حضور سهام خود شرکت‌های بیمه‌ای در بازار سهام که در صورت توسعه بیشتر موجب بهبود وضعیت بورس نیز می‌شوند. دومین مساله، بحث سرمایه‌گذاری خود شرکت‌های بیمه‌ای است که بر اساس قانون می‌توانند 20 درصد سرمایه خود را وارد بازار سرمایه کنند. با توجه به حجم قابل توجه سرمایه‌ای که در اختیار شرکت‌های بیمه‌ای است، ورود آنها به بورس به عنوان سهامدار می‌تواند اطمینان خاطری برای رونق این بازار باشد. همچنین، سهام زیرمجموعه آنها به نوعی با حمایت یک سهامدار عمده مواجه است که رصد تغییر پرتفوی آنها می‌تواند سیگنالی برای سایر سهامداران باشد.

اما سومین مسیری که شرکت‌های بیمه‌ای می‌توانند به صورت غیرمستقیم ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهند، خدمات مناسب بیمه به شرکت‌های عضو بورس است. هر بنگاه اقتصادی بسته به نوع فعالیت خود، در زمینه‌های مختلف نیاز به بیمه شدن دارد. این موضوع می‌تواند وضعیت سودآوری شرکت‌ها را در مواجهه با برخی ریسک‌های غیرقابل پیش‌بینی بهبود بخشد. به عنوان مثال، سوانحی چون آتش‌سوزی یا برخی حوادث غیرقابل پیش‌بینی از جمله مسائلی است که ممکن است به شرکت‌ها زیان‌های سنگینی را وارد کند. در این شرایط، شرکت‌های بیمه‌ای می‌توانند به نوعی مانع از زیان‌بار شدن شرکت‌ها شوند و در نتیجه سودآوری آنها را که بر قیمت سهام‌شان نیز اثرگذار است بدون تغییر بگذارد. مساله‌ای که بر اساس تجربه‌های مختلف داخلی و بین‌المللی نشان داده است صنعت بیمه می‌تواند نقش پررنگی داشته باشد.

با توجه به اهمیت موارد مزبور و نقش پررنگ صنعت بیمه هم به عنوان سرمایه‌گذار و هم سرمایه‌پذیر، «تجارت فردا» در این پرونده در گفت‌وگو با کارشناسان این حوزه به نقش بیمه در بازار سرمایه پرداخته است که نشان می‌دهد فضای مناسبی به ویژه با ورود سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور پررنگ‌تر و موثرتر شرکت‌های بیمه‌ای در بورس تهران وجود دارد.