تاریخ انتشار:
تجارت ایران و روسیه چگونه ۸۰ درصد رشد کرد؟
دادوستد روسی
زمیر کابلوف، رئیس دپارتمان آسیایی وزارت امور خارجه روسیه، گفته است: «در سال ۲۰۱۶، حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه با رشد ۸۰درصدی، به دو میلیارد دلار رسیده است.» این رشد شدید به چه معناست، چگونه حاصل شده و از کدام عوامل سیاسی و اقتصادی نشات گرفته است؟ آیا برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران و اعمال تحریم علیه روسیه عاملی برای این رشد شدید در تجارت دو کشور بوده است؟
زمیر کابلوف، رئیس دپارتمان آسیایی وزارت امور خارجه روسیه، گفته است: «در سال 2016، حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه با رشد 80درصدی، به دو میلیارد دلار رسیده است.» این رشد شدید به چه معناست، چگونه حاصل شده و از کدام عوامل سیاسی و اقتصادی نشات گرفته است؟ آیا برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران و اعمال تحریم علیه روسیه عاملی برای این رشد شدید در تجارت دو کشور بوده است؟ مهدی سنایی، سفیر ایران در روسیه با اشاره به این موضوع که در روابط دو کشور ایران و روسیه همواره عامل سوم نقش منفی داشته، گفته است: «غرب در سال‌های اخیر و به صورت خاص آمریکا در این زمینه نقش منفی داشته‌اند. زمانی که برجام حاصل شد پوتین ضمن تبریک و استقبال از آن اعلام کرد باید از برجام استقبال کرد چرا که به کاهش نقش منفی عامل سوم در روابط ایران و روسیه کمک می‌کند.»
اما کدام یک از دو کشور توانسته‌اند از شرایط سیاسی موجود برای مقاصد اقتصادی بهتر بهره ببرند؟ رشد حاصل‌شده بیشتر به نفع کدام یک از این دو کشور بوده است؟ پس از برجام و خصوصاً با تیره شدن مناسبات روسیه با ترکیه، بارها گفته شد که ایران می‌تواند از شرایط موجود استفاده کند و از بازار مصرف کشور روسیه برای صادرات محصولات کشاورزی خود استفاده کند، اما این فرصت چندان مورد استفاده قرار نگرفت. آیا افزایش شدید تجارت دو کشور می‌تواند به معنای این باشد که ایران در حال یافتن جایگاه خود در بازار مصرف روسیه است؟ نگاهی به آمارهای تجاری دو کشور ایران و روسیه می‌تواند پاسخ بسیاری از این پرسش‌ها را روشن کند. اگرچه هنوز سال جاری خورشیدی به پایان نرسیده و آمارهای تجارت ایران قطعی نشده، اما بررسی آمارهای رسمی گمرک ایران نشان می‌دهد ارزش کل واردات ایران از روسیه در 10ماهه سال 1395 معادل 3 /1 میلیارد دلار است. در این بازه زمانی وزن کل واردات ایران از روسیه معادل 5 /1 میلیون تن است. ارزش کل صادرات ایران به روسیه نیز در 10ماهه سال 1395 معادل 148 میلیون دلار و وزن کل آن معادل 262 هزار تن است. با مقایسه آمارهای رسمی گمرک از تجارت ایران
و روسیه در سال 1395 با سال 1394 می‌توان دریافت که اگرچه واردات ایران از روسیه در سال جاری نسبت به سال گذشته جهشی قابل توجه داشته، صادرات ایران به این کشور بهره چندانی از رشد نبرده است. ارزش کل واردات ایران از روسیه در سال 1394 معادل 227 میلیون دلار و وزن کل آن 597 هزار تن بوده است. ارزش کل صادرات ایران به روسیه نیز در سال 1394 معادل 173 میلیون دلار و وزن کل آن 434 هزار تن بوده است. آیا ایران می‌تواند از فرصت افزایش مبادلات با روسیه استفاده کند و در کنار واردات گسترش‌یافته از این کشور، جایی برای کالاها و محصولات خود در بازار گسترده این کشور به دست آورد؟ افزایش مبادلات تجاری و اقتصادی می‌تواند چه تاثیری بر نزدیکی سیاسی دو کشور در آینده بگذارد؟
دیدگاه تان را بنویسید