داستان نمایشگاه بهاره چیست؟

رنگ و بوی شب عید چند روزی است که پا به خانه ایرانی‌ها گذاشته، رنگ و بویی از جنس خانه‌تکانی، جنب و جوش پنجره‌ها برای پرده‌های تمیز، قالی‌های براق‌شده، خرید نیازهای خانه و خانواده، میزهای تزیین‌شده با میوه، آجیل، شیرینی و صد‌البته سفره‌ای با هفت‌سین در کنار برکت، روزی و سرخی ماهی زندگی که در آخر،‌ جیرینگ صدای اسکناس نو برای بچه‌ها صفایی دیگر دارد.
جنب‌وجوش برای رسیدن به لحظه «یا مقلب‌القلوب و‌الابصار» در خانه‌های ایرانی از تماس با قالیشویی و باز کردن پرده‌ها آغاز می‌شود. هر‌ساله خانواده‌ها همان گونه که قلب‌ها و حال خود را تغییر می‌دهند به دنبال تغییر ظواهر خود هستند که بعد از خانه‌تکانی از اهمیت خاصی برخوردار است.
با وجود آنکه حجم قابل توجهی از افراد ایام تعطیلات عید،‌ سفرهای نوروزی را در برنامه خود قرار می‌دهند؛ تهیه گوشت و مرغ در پایان سال یکی از مواردی است که خانواده‌ها به آن اهمیت می‌دهند از این رو از سال‌های نه چندان دور اصناف و سازمان بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت استان‌ها نمایشگاه‌های عرضه کالاهای اساسی بهاره را برگزار می‌کنند، در این نمایشگاه‌ها کیف، کفش، پوشاک و کالاهای اساسی عرضه می‌شود.
نمایشگاه‌های بهاره هرساله با خود حواشی جالب توجهی را به همراه دارد؛ حواشی‌ای که سال گذشته عدم رعایت احترام مراجعان از بزرگ‌ترین ایرادهای آن بود اما با وجود این استاندار تهران در اقدامی غافلگیرانه یک روز به زمان ۱۰‌روزه نمایشگاه افزود. این نمایشگاه‌ها در آن راستا برگزار می‌شود که با ارائه تخفیف در پی حذف واسطه‌گران کمکی به اقتصاد خانواده شود اما نمایشگاه بهاره سال جاری که همچون سال‌های گذشته در پنج نقطه از شهر تهران برگزار شده عدم تفاوت قیمت آنچنانی را رعایت نکرده و نتوانست کمکی به اقتصاد خانواده داشته باشد. دلیل عدم تفاوت آنچنانی قیمت در این نمایشگاه، گرانی اجناس و کالاهای اساسی خانواده اعلام می‌شود که به گفته برخی از متولیان بازار افزایش تقاضا در بازار کالاهای اساسی افزایش قیمت را به همراه دارد.
در نمایشگاه‌های بهاره سعی می‌شود گوشت و مرغ با قیمت مناسب‌تری نسبت به بازار آزاد عرضه شود که این تفاوت قیمت به دلیل عرضه گوشت و مرغ یخ‌زده است و گوشت و مرغ تازه عرضه‌شده در نمایشگاه قیمتی بسیار نزدیک به بازار آزاد را دارد.
در کنار نمایشگاه‌های بهاره بازار بی‌کار نبوده و به فعالیت خود می‌پردازد، اما نکته قابل توجه در برگزاری نمایشگاه‌های بهاره در حالی که بازار در شرایط رکود نسبی به سر می‌برد تا حدودی جای سوال دارد و کسبه سطح خیابان به شدت نسبت به برگزاری نمایشگاه‌های فصلی اعتراض دارند. همان‌طور که گفته شد حواشی نمایشگاه بهاره در سال گذشته تا حدودی بود که افراد رده‌بالای اصناف و مقامات وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به برگزاری این نمایشگاه‌ها واکنش نشان داده و اعلام شد برای رعایت شأن مصرف‌کننده، ثبات و آرامش بازار و کسبه فعال در سطح خیابان جشنواره‌های فروش جایگزین نمایشگاه‌های فصلی می‌شود و در پایان فصل تابستان و قبل از انتخابات اتاق اصناف کشور و استان‌ها این مورد عملی شد اما می‌توان گفت بعد از گذر از مرحله انتخابات اتاق اصناف برخی مواضع تغییر کرد. هرساله نمایشگاه‌های بهاره ۹ تا ۱۱ روز اجازه برگزاری داشت اما نمایشگاه‌های عرضه کالا سال جاری به هر عنوانی به دنبال آن است تا یک ماه مهمان کسبه خیابان‌ها باشد.

عرضه میوه دولتی برای کنترل بازار
در برنامه‌ای دیگر برای شب عید دولتی‌ها برخی از انواع میوه را که پرتقال و سیب همیشه در آن جایگاه ویژه‌ای دارد با قیمت تعیین‌شده در سطح شهر عرضه می‌کنند. هرساله قیمت میوه‌های دولتی که دو تا سه قلم بوده و اکثراً به صورت انباری نگهداری می‌شوند با توجه به قیمت روز و حمایت از تولید و مصرف‌کننده تعیین می‌شود. میوه دولتی (میوه تنظیم‌بازاری) که قرار است از هفته پایانی توزیع آن آغاز شود توسط ستاد تنظیم بازار قیمت 2700 تومان را برای سیب درختی درجه یک و 2900 تومان را برای پرتقال تامسون شمال در نظر گرفته است.
میوه که در سطح شهر به صورت عادی عرضه می‌شود هر از چند گاهی دچار تغییر قیمت می‌شود. تغییر قیمت میوه در سطح شهر بسیار تابع حجم عرضه و تقاضا بوده که در برخی مواقع استثناهایی همچون سرمازدگی سال جاری وجود دارد. سرمازدگی میوه در اوایل پایان سال گذشته و اوایل سال جاری بر حجم دو تا سه میوه تاثیر‌گذار بود که تغییر قیمت این دو سه میوه در بازار ناخودآگاه بر قیمت میوه‌های دیگر تاثیر‌گذار بود.
سال گذشته کیفیت میوه قابل قبول بود اما کیفیت میوه سال جاری نتوانست انتظارها را برآورده کند. در سال جاری تصمیمی در راستای واردات اتخاذ شد که آنچنان بر میوه شب عید تاثیرگذار نخواهد بود زیرا این میوه‌ها همچون نارگیل، آناناس و انبه آنچنان در بشقاب میوه شب عید مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
با توجه به گفته وزیر جهاد کشاورزی عرضه میوه دولتی از ۲۰ اسفندماه آغاز خواهد شد اما نکته قابل توجه عدم قیمت‌گذاری اقلام میوه دولتی تا به امروز است. وزیر کشاورزی در کنار میوه به عرضه مرغ نیز اشاره کرده است که قیمت ۵۹۰۰ تومان برای آن در نظر گرفته شده است. این قیمت مرغ در حالی انتخاب شده که در حال حاضر قیمت مرغ تازه در سطح شهر در محدوده هفت تا هشت هزار تومان است و در یکی دو هفته گذشته افزایش قیمت قابل توجهی پیدا کرده است.

ثبات نسبی قیمت مرغ، گوشت و برنج
از سوی دیگر در ایام شب عید سال جدید گوشت و برنج نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد اما تفاوتی که این اقلام با میوه و مرغ دارد عدم افزایش قیمت ناگهانی آنها در این ایام است. برنج هرساله در زمان فصل برداشت دچار تغییر قیمت می‌شود و این در حالی است که قیمت گوشت از سال گذشته بدون تغییر بوده است.

آجیل،پر مصرف‌ترین کالای بازار
یکی از پرمصرف‌ترین اقلام ایام شب عید، آجیل و خشکبار است؛ آجیلی که احتمال می‌رود به واسطه تداخل زمانی ایام فاطمیه و هفته ابتدایی سال جدید تا حدودی مصرف آن دستخوش تغییر شود. آجیل شب عید از انواع تخمه، بادام، پسته، فندق و گردو تشکیل می‌شود که اکثراً از طریق واردات در کشور تامین می‌شود و قیمت آنها در کنار تبعیت از حجم عرضه و تقاضا، تابع نرخ دلار است. قیمت اقلام داخلی که در آجیل مورد استفاده قرار می‌گیرد در چند ماه گذشته به دلیل افزایش میزان خرید در راستای صادرات به کشورهای دیگر تا حدودی افزایش قیمت را تجربه کرد.
نکته قابل توجه در خرید آجیل از سوی مردم افزایش علاقه عموم مردم به مغز اقلام آجیل است که این تغییر رفتار خرید در چند سال اخیر بر میزان تهیه آجیل و قیمت پرداختی مردم تاثیر بسزایی داشته است. در کنار تغییر رفتار خرید آجیل به سمت مغز نمونه‌های مختلفی از آجیل برای جذب سلایق متفاوت به بازار آمده است، آجیل‌هایی که در اقلام مختلف آن به جای نمک با فلفل یا سبزیجات معطر به اصطلاح تف و بو داده شده است.
در کنار آجیل خرید شیرینی و شکلات نیز برای خانواده‌ها دارای اهمیت است، با توجه به آنکه اکثر اعضای خانواده به خصوص فرزندان علاقه زیادی به شیرینی‌های ‌تر دارند خانواده‌ها به دنبال خرید شیرینی‌های کوچک برای ایام عید هستند تا مهمان‌ها راحت آن را میل کنند. شیرینی برای تولید نیاز به مواد اولیه‌ای دارد که بخشی از آن به صورت وارداتی و بخشی به صورت تولید داخلی تامین می‌شود. اقلامی که به صورت وارداتی در کشور تامین می‌شود در برخی زمان‌ها درگیر مشکلات واردات و تغییر نرخ دلار می‌شود و مواد اولیه تولید داخلی نیز گهگاه با توجه به شرایط نرخ آنها دستخوش تغییر می‌شود؛ تغییری که در نهایت بر قیمت تمام‌شده شیرینی تاثیرگذار است.
اما با وجود این تفاسیر قیمت مصوب شیرینی برای ایام عید تغییری ندارد، اما بارها دیده شده در سطح خرده‌فروشی انواع شیرینی و سوغات شهرستان به بهانه تفاوت کیفیت و مواد اولیه قیمت‌های متفاوت برای آنها در نظر گرفته می‌شود.
شکلات نیز تا حدودی در مراسم پذیرایی شب عید جایگاهی برای خود دست و پا کرده است؛ جایگاهی که اکثر خانواده‌ها بیشتر به شکل ظاهری آن تا کیفیت و مواد اولیه توجه دارند. این توجه به ظاهر باعث شده محدوده قیمت شکلات تا حدودی افزایش یابد. در حال حاضر اکثر خانواده‌ها در کنار خرید شکلات ساده اما خوش‌‌‌‌طعم، شکلات با ظاهری بسیار شیک را ترجیح می‌دهند اما به دلیل آنکه قیمت شکلات‌های شیک تا حدودی زیاد است میزان وزنی شکلات‌های ساده در مراسم پذیرایی بیشتر از شکلات‌های شیک و خوش‌قیافه است.
همان‌طور که در ابتدا گفته شد لباس جدید برای سال جدید و دید و بازدید عید برای برخی خانواده‌ها جزیی جدا‌ناپذیر است. خانواده‌ها با نزدیکی به ایام شب عید سعی می‌کنند نیازهای پوشاک خانواده را تامین کنند، تامین پوشاک بیشتر از منطقه میدان هفت تیر، بازار تهران، چهارراه استانبول، هفت‌حوض و پاساژهای گوناگون صورت می‌گیرد. به دلیل علاقه افراد به پوشاک برند وارداتی حجم تقاضا برای کالای وارداتی بیشتر از کالای تولید داخلی است، تولید داخلی که به نام برندهای وارداتی به افراد عرضه می‌شود و تولیدات ایرانی آنقدر دارای اعتماد به نفس نیستند تا کالا را به نام خود عرضه کنند. این عدم عرضه کالای ایرانی به نام محصول داخلی در بازار باعث شده برخی افراد کالاهای خود را در پی الصاق مارک خارجی گران‌تر از عرف بازار عرضه کنند.
تمام این مسائل در حالی بیان می‌شود که به گفته برخی فروشندگان پوشاک، اواسط بهمن‌ماه باید بازار شب عید آغاز می‌شد اما به دلیل برخی شرایط و مسائل اقتصادی بازار در رکود به سر می‌برد و در حال حاضر تنها بازار شرایطی را سپری می‌کند که موجودی پوشاک مغازه تا حدودی خارج شود و محصول جدید متناسب با بازار بهاره به آن ورود کند. این در حالی است که اکثر فروشندگان محصولات خود را برای افزایش نقدینگی با قیمتی نزدیک به قیمت خرید عرضه می‌کنند.

از هرچه بگذریم، سخن عید خوش‌تر است
از تمام این مسائل که بگذریم آماده کردن سفره هفت سین و به یاد آوردن سین‌های هفت‌سین حال و هوای خاصی برای ایرانی‌ها دارد.
در کنار هفت سین این سفره ماهی قرمز، آینه و شمعدان نیز وجود دارد که در حال حاضر قرمزی ماهی‌ها رنگی به خیابان‌ها داده است. هرچه به لحظه سال تحویل نزدیک می‌شویم قیمت ماهی‌های قرمز هفت سین کاهش می‌یابد. سال گذشته حدود قیمت ماهی قرمز از دوهزار تا پنج هزار تومان در سطح خیابان بود و این در حالی بود که رئیس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی قیمت این نوع ماهی را ۵۰۰ تا هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کرده بود.
اکثر خانواده‌های ایرانی سبزی‌پلو با ماهی و رشته‌پلو را برای ناهار یا شام اولین روز سال جدید تدارک می‌بینند که برای چهار نفر نیاز به ۸۰۰ گرم برنج، دو عدد ماهی، یک کیلو سبزی پلویی، ۲۵۰ گرم گوشت و ۳۰۰ گرم رشته پلویی است.
با توجه به قیمت برنج درجه یک ایرانی ۸۰۰ گرم برنج ۶۵۰۰ تومان، دو عدد ماهی قزل‌آلا حدود ۲۴ هزار تومان، یک کیلو سبزی دو هزار تومان، 250 گرم گوشت هشت هزار تومان و رشته سه هزار تومان است که حدود قیمت رشته‌پلو ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان و سبزی‌پلو با ماهی حدود ۳۲ هزار و ۵۰۰ تومان هزینه در بر خواهد داشت.
اما لحظه بسیار جذاب برای افراد خانواده، لحظه دریافت کادو از بزرگ‌تر‌هاست. لحظاتی که از قدیم‌الایام برای بزرگترها هم خاطرات خوب و خوشی را رقم زده است. این لحظه توانایی دارد با اسکناس تا نخورده‌ای که طبق یک سنت فرهنگی، مذهبی از لای قرآن در می‌آید تا همراه با خیر و برکت،‌ و صدای بسیار دلنشین آن خود لذتی دو چندان ایجاد کند.
به همین علت از سوی سیستم بانکی نیمه دوم اسفندماه برای ارائه اسکناس نو در نظر گرفته شده و اگر نیاز کسی از طریق سیستم بانکی تامین نشود باید اسکناس نو را از میدان سکه خیابان منوچهری که به بازار دلالان ارز و طلا تبدیل شده اشت، با قیمت بیشتری تهیه کند.
در عین حال، بانک مرکزی برای ارائه خدمات بهتر به مردم در این ایام دستورالعمل‌هایی را صادر می‌کند تا نیاز مردم به اسکناس نو و نقدینگی به هر میزان درخواستی در روزهای پایانی سال و تعطیلات نوروز مرتفع شود تا هیچ مشکلی از لحاظ تامین نقدینگی مورد نیاز مردم و تهیه پول نو در روزهای مذکور وجود نداشته باشد.