تاریخ انتشار:
موانع پیش روی ایران برای عضویت در سازمان جهانی تجارت چیست؟
مصائب وصل
عضویت در تجارت جهانی، تولید بین‌المللی را در نظر دارد و ما هنوز دغدغه تولید کامل همه محصولات در کشور را داریم. سازمان تجارت از کاهش قوانین میگوید و فعالان بخش خصوصی ایران هنوز درگیر بوروکراسی‌های درهم‌‌تنیده اداری هستند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته ایران خود را برای پیوستن به سازمان جهانی تجارت آماده می‌کند.اما این اولین‌باری نیست که ایران در انتظار ورود به این سازمان است. 20 سال است در صف انتظاریم. صف انتظار پیوستن به سازمان جهانی تجارت. برای نخستین بار در سال 1995 که ما ساز عضویت در WTO را کوک کردیم، آمریکا ساز مخالف زد و ما عضو نشدیم. حالا در سایه توافق هسته‌ای که دو سه هفته‌ای است حاصل شده، باز هم زمزمه پیوستن به سازمان جهانی تجارت به گوش می‌رسد. احتمال هم می‌رود ایران دیگر مانع خارجی برای عضویت در WTO نداشته باشد و این بار شرایط برای عضویت مهیا باشد. مگر شرایط داخلی. اما شرایط داخل مهیا نیست.
دروازه‌های تجارت که باز شود یکی از مهم‌ترین شروط آن کاهش تعرفه‌هاست و مهم‌ترین اصل در WTO اقتصاد رقابتی است. اما بیم آن می‌رود که کاهش تعرفه‌ها، ایران را به سازمان جهانی پیوند نزند. بلکه حاصل، تبدیل ایران به دروازه وارداتی باشد که کالاهای ارزان خارجی را با کاهش تعرفه‌ها ارزان‌تر وارد می‌کند. نتیجه آن است که صنایعی که پیش از این و در همه این سال‌ها رقابت‌پذیر نبوده‌اند، همین اندک توان را هم از دست بدهند. محمدمهدی بهکیش که 30 سال است در زمینه پیوستن ایران به گات و WTO مطالعه می‌کند میگوید هند و چین در شرایطی دشوارتر از ایران عضویت در سازمان جهانی تجارت را آغاز کردند. وی میگوید در فرآیند پیوستن ایران به WTO که حدود 10 سال به طول می‌انجامد، می‌توانیم صنایع داخل را توانمند کنیم و رقابت‌پذیر. اما دغدغه‌ها به همین ختم نمی‌شود.
از هر 10 قانونی که در اقتصاد ایران وجود دارد بیش از 9 قانون آن مازاد است. یعنی 30 هزار قانون ما باید به دو هزار قانون برسد. قوه قضائیه باید اصلاح شود، تولید باید بین‌المللی شود. سرعت نقل و انتقال باید افزایش یابد و بازار سرمایه باید ساختار جدیدی به خود بگیرد. 10 سال زمان کمی نیست برای این اقدامات. حتی شاید زیاد هم باشد. هند یک‌شبه همه مجوزهای زائد اقتصادی را حذف و چین 900 قانون خود را پاک کرد. یک روی سکه امکان عضویت ایران در WTO نگاه به تجربه کشورهای دیگر است که میگوید این کار شدنی است. اما ایران خود هم در این مسیر بی‌تجربه نیست. از سال 1995 تا 2005 ایران در انتظار بود تا بلکه آمریکا، تنها عضو مخالفش برای پیوستن به سازمان جهانی تجارت، اعلام موافقت کند. اما ما در این 20 سال انتظار چه کردیم؟ کدام قانون را اصلاح و کدام مجوز زائد را حذف کردیم؟ نه کار در گمرک و کشتیرانی تسریع و تسهیل شد و نه ذره‌ای از بوروکراسی زنگ‌زده ایران برطرف شد.
اما روی دیگر سکه، تجربه 20ساله خود ایران است که میگوید این کار ناشدنی است. عضویت در تجارت جهانی، تولید بین‌المللی را در نظر دارد و ما هنوز دغدغه تولید کامل همه محصولات در کشور را داریم. سازمان تجارت از کاهش قوانین میگوید و فعالان بخش خصوصی ایران هنوز درگیر بوروکراسی‌های درهم‌‌تنیده اداری هستند. داستان آنها هم که همیشه ساز مخالفت با هر تغییری را کوک می‌کنند و دلواپس هر تغییری هستند هم که جداست. نگاهی به این موارد است که مسیر آینده عضویت ایران در WTO را کمی مبهم می‌کند. افراد بی‌شماری معتقدند در این بزنگاه تاریخی که تحریم‌ها برداشته شده و اقبال عمومی کشورها به سمت ایران است، تنها راه توسعه اقتصادی پیوستن به قافله جهانی و تجارت آزاد است. اما تجربه نشان داده همیشه میان حرف تا عمل تفاوت است. بهکیش میگوید هند و چین زمانی که به فقر مطلق رسیدند، مجبور شدند ساختارهای خود را تغییر دهند. ما هم باید به این مسیر برویم؛ یا امروز یا روزی که در فقر مطلق باشیم.
دروازه‌های تجارت که باز شود یکی از مهم‌ترین شروط آن کاهش تعرفه‌هاست و مهم‌ترین اصل در WTO اقتصاد رقابتی است. اما بیم آن می‌رود که کاهش تعرفه‌ها، ایران را به سازمان جهانی پیوند نزند. بلکه حاصل، تبدیل ایران به دروازه وارداتی باشد که کالاهای ارزان خارجی را با کاهش تعرفه‌ها ارزان‌تر وارد می‌کند. نتیجه آن است که صنایعی که پیش از این و در همه این سال‌ها رقابت‌پذیر نبوده‌اند، همین اندک توان را هم از دست بدهند. محمدمهدی بهکیش که 30 سال است در زمینه پیوستن ایران به گات و WTO مطالعه می‌کند میگوید هند و چین در شرایطی دشوارتر از ایران عضویت در سازمان جهانی تجارت را آغاز کردند. وی میگوید در فرآیند پیوستن ایران به WTO که حدود 10 سال به طول می‌انجامد، می‌توانیم صنایع داخل را توانمند کنیم و رقابت‌پذیر. اما دغدغه‌ها به همین ختم نمی‌شود.
از هر 10 قانونی که در اقتصاد ایران وجود دارد بیش از 9 قانون آن مازاد است. یعنی 30 هزار قانون ما باید به دو هزار قانون برسد. قوه قضائیه باید اصلاح شود، تولید باید بین‌المللی شود. سرعت نقل و انتقال باید افزایش یابد و بازار سرمایه باید ساختار جدیدی به خود بگیرد. 10 سال زمان کمی نیست برای این اقدامات. حتی شاید زیاد هم باشد. هند یک‌شبه همه مجوزهای زائد اقتصادی را حذف و چین 900 قانون خود را پاک کرد. یک روی سکه امکان عضویت ایران در WTO نگاه به تجربه کشورهای دیگر است که میگوید این کار شدنی است. اما ایران خود هم در این مسیر بی‌تجربه نیست. از سال 1995 تا 2005 ایران در انتظار بود تا بلکه آمریکا، تنها عضو مخالفش برای پیوستن به سازمان جهانی تجارت، اعلام موافقت کند. اما ما در این 20 سال انتظار چه کردیم؟ کدام قانون را اصلاح و کدام مجوز زائد را حذف کردیم؟ نه کار در گمرک و کشتیرانی تسریع و تسهیل شد و نه ذره‌ای از بوروکراسی زنگ‌زده ایران برطرف شد.
اما روی دیگر سکه، تجربه 20ساله خود ایران است که میگوید این کار ناشدنی است. عضویت در تجارت جهانی، تولید بین‌المللی را در نظر دارد و ما هنوز دغدغه تولید کامل همه محصولات در کشور را داریم. سازمان تجارت از کاهش قوانین میگوید و فعالان بخش خصوصی ایران هنوز درگیر بوروکراسی‌های درهم‌‌تنیده اداری هستند. داستان آنها هم که همیشه ساز مخالفت با هر تغییری را کوک می‌کنند و دلواپس هر تغییری هستند هم که جداست. نگاهی به این موارد است که مسیر آینده عضویت ایران در WTO را کمی مبهم می‌کند. افراد بی‌شماری معتقدند در این بزنگاه تاریخی که تحریم‌ها برداشته شده و اقبال عمومی کشورها به سمت ایران است، تنها راه توسعه اقتصادی پیوستن به قافله جهانی و تجارت آزاد است. اما تجربه نشان داده همیشه میان حرف تا عمل تفاوت است. بهکیش میگوید هند و چین زمانی که به فقر مطلق رسیدند، مجبور شدند ساختارهای خود را تغییر دهند. ما هم باید به این مسیر برویم؛ یا امروز یا روزی که در فقر مطلق باشیم.
دیدگاه تان را بنویسید