مشارکت گسترده سد نفوذ در برابر تندروها

انتخابات مجلس در مدت زمانی کمتر از یک ماه آینده، برگزار خواهد شد. برنامه‌ اصلاح‌طبان طبق پیش‌بینی صورت‌گرفته، پیش نرفت و بسیاری از اصلاح‌طلبان توسط هیات نظارت تایید صلاحیت نشدند. این اتفاق موجب شد اصلاح‌طلبان ناچار شوند برنامه دیگری را انتخاب کرده و استراتژی جدیدی را در پیش بگیرند.

با وجود آنکه اصلاح‌طلبان همچنان در صحنه باقی ماندند و حتی آقای عارف بر ضرورت مشارکت گسترده تاکید کردند اما همچنان شاهد این هستیم که برخی اصولگرایان از جانب اصلاح‌طلبان سخن گفته و این موضوع را مطرح کردند که اصلاح‌طلبان دچار آشفتگی در وضعیت و تردید در تصمیم‌گیری شده‌اند. برخی از رقبا احساس کردند که اصلاح‌طلبان در برابر این اتفاق خود را باخته و نمی‌توانند با انسجام و برنامه‌ریزی درست، وارد انتخابات شوند. شرایط به گونه‌ای پیش رفت که برخی از اصولگرایان خود را برنده انتخابات مجلس دهم دانسته و اصلاح‌طلبان را شکست خورده قطعی قلمداد کردند.

نکته جالب اینجاست که برخی از اصولگرایان با وجود آنکه اصلاح‌طلبان بارها بر ضرورت مشارکت حداکثری تاکید کرده بودند اما تلاش کردند این مقوله را در جامعه جا بیندازند که اصلاح‌طلبان با عدم تایید صلاحیت کاندیداهایشان توسط هیات نظارت، مشارکت گسترده‌ای در انتخابات نخواهند داشت. بدتر اینکه در برخی از موارد لفظ تحریم را پیش‌روی اصلاح‌طلبان قرار داده و تاکید کردند این جناح سیاسی به دنبال این اتفاق که از گردونه رقابت حذف شده است، بنا دارد که انتخابات را تحریم کند.

نکته جالبی که اصولگرایان پیش‌بینی نمی‌کردند این بود که اصلاح‌طلبان و شورا ی عالی سیاستگذاری خود را برای چنین شرایطی آماده کرده بودند. از مدت‌ها قبل جلسات متعددی برگزار شده و رویکرد اصلاح‌طلبان در شرایط پیش‌بینی‌نشده، مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود. با توجه به اینکه رویکرد مشارکت حداکثری و قهر نکردن با صندوق‌های رای از همان ابتدا به عنوان اولویت مهم و تردیدناپذیر اصلاح‌طلبان مورد توجه قرار گرفته بود، پس لازم بود تا تدابیر لازم اندیشیده شود. به منظور تحقق این مهم، مقرر شد تمام کاندیداهای ناشناخته با رویکرد اصلاح‌طلبانه مورد بررسی قرار گیرند. حال این سوال مطرح می‌شود که آیا می‌توان اطمینانی نسبت به عملکرد و رویکرد این افراد داشت. به هر حال سابقه و رویکرد بسیاری از کاندیداها شناخته‌شده نیست و امکان دارد که پس از ورود این افراد به مجلس، مشکلاتی به وجود بیاید. برای رفع این مشکل و اطمینان از سابقه و رویکرد این افراد برای در پیش گرفتن مشی اصلاح‌طلبانه، باید جوانب احتیاط را رعایت کرد.

پس از شناسایی کاندیداهای گمنام اصلاح‌طلب تایید صلاحیت‌شده، باید رویکرد و سابقه این افراد مورد بررسی قرار گرفته و ضمن گرفتن مصاحبه باید این اطمینان حاصل شود که این افراد در عمل نیز رویکردی اصلاح‌طلبانه دارند. ما دنبال افرادی هستیم که ضمن برخورداری از رویکرد اصلاح‌طلبی از قدرت فهم و درک کافی برای تحلیل وقایع جامعه برخوردار بوده و افقی وسیع‌تر را مورد توجه قرار بدهند و در ادامه برجام، اعتدال‌گرایی را اولویت کاری خود بدانند.

اگر در این مسیر، جریان اصلاح‌طلبی موفق شود تا افراد بالقوه و توانمندی را شناسایی کند، باید این اتفاق را به فال نیک گرفت. به هرحال در این مسیر می‌توان افراد توانمندی را پیدا کرد که حضور آنها خیلی به سود جریان اصلاح‌طلبی است. حضور این افراد توانمند می‌تواند چرخش نخبگان را در عرصه سیاست کشور تضمین کرده و افراد جدیدی را وارد عرصه سیاست کند. در این میان بار دیگر این سوال خودنمایی می‌کند که اگر در برخی از مناطق و حوزه‌ها افرادی با رویکرد اصلاح‌طلبانه پیدا نشدند، باید چه کار کرد؟ آیا اصلاح‌طلبان باید از ارائه لیست در این مناطق خودداری کنند؟ به نظر می‌رسد اصلاح‌طلبان بنا ندارند که در حوزه‌ای کاندیدا نداشته باشند. به هر حال اصلاح‌طلبان شناسایی کاندیدای مطلوب را وظیفه خود می‌دانند تا مردم دچار سردرگمی شوند.

در صورتی که کاندیدایی با رویکرد اصلاح‌طلبی پیدا نشد، ترجیح اصلاح‌طلبان این است که اصولگرایان معتدل را شناسایی کرده و به عنوان گزینه مناسب به مردم معرفی کنند. به هر حال اصولگرای معتدل قادر است تا بخشی از مطالبات اصلاح‌طلبان را نمایندگی کند. باید به این نکته توجه کافی مبذول کرد که هدف همه اصلاح‌طلبان این است که مجلسی معتدل و به دور از تندروی تشکیل شود. مهم‌ترین اصل برای ما این است و این اولویت اساسی جبهه اصلاحات به شمار می‌رود.

نگرانی اصلاح‌طلبان این است که مبادا مجلسی در آینده تشکیل شود که عده‌ای با تندروی بخواهند هر روز بحران ایجاد کنند. برای جلوگیری از تشکیل چنین مجلسی لازم است اصلاح‌طلبان با انگیزه بالا و مشارکت گسترده پای صندوق‌های رای حاضر شوند، تا تندروها، شانسی برای پیروزی در انتخابات آینده نداشته باشند. تجربه ثابت کرده هر زمانی که مردم با صندوق‌های رای قهر کرده‌اند، اصلاح‌طلبان با شکست روبه‌رو شده‌اند.

البته برخی از اصولگرایان این سخن را مطرح کردند که اصلاح‌طلبان در انتخابات حضوری غیرفعال خواهند داشت چون ژنرال‌های آنها رد صلاحیت شده و در عرصه رقابت حضور ندارند. به نظر می‌رسد این افراد تلاش دارند تا ناکامی‌های جناحی خود را به پای اصلاح‌طلبان بنویسند. اصولگرایان از پایگاه مردمی اصلاح‌طلبان برخوردار نبوده و همواره برای دستیابی به کاندیدای واحد مشکل داشته‌اند. مردم به خوبی به یاد دارند که چطور تعداد زیادی از اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 شرکت کردند و حاضر نشدند بر روی یک کاندیدا توافق کنند. این در حالی بود که همان زمان آقای عارف از عرصه انتخابات ریاست جمهوری کنار کشید تا مبادا تجربه سال 84 بار دیگر تکرار شود. با این حال اصولگرایان حاضر نیستند این مشکل را به رسمیت بشناسند و با فرافکنی و فرار به جلو تلاش دارند تا با این اقدامات، فضایی را ترسیم کنند که اصلاح‌طلبان جناحی هستند که از تشتت و تفرقه رنج می‌برند.

به هیچ عنوان نمی‌توان منکر این واقعیت شد که جبهه اصلاح‌طلبان تمایل زیادی داشت تا ژنرال‌های این جبهه تایید صلاحیت شوند. در این صورت تجربه رای میلیونی در شهر تهران و سراسر کشور بار دیگر تکرار می‌شد. اما در شرایطی که این امکان از اصلاح‌طلبان گرفته شده است باید تدابیری در نظر گرفته شود تا اصلاح‌طلبان با سایر نیروهای اصلاح‌طلب در عرصه انتخابات حضور پیدا کنند. با وجود آنکه اقدام هیات نظارت برای رد صلاحیت اصلاح‌طلبان افراد تندرو را خوشحال کرد اما رویکرد اصلاح‌طلبان می‌تواند این بازی را به هم بزند. رمز موفقیت اصلاح‌طلبان این است که برای شکل‌گیری مجلسی عاقل و معتدل تلاش کنند هرچند امکان دارد که اصلاح‌طلبان آن مجلس در اقلیت باشند. در این صورت مجلسی همراه و همفکر با مشی اعتدالی دولت شکل می‌گیرد. البته هنوز نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی در مورد ترکیب مجلس آینده ارائه کرد. به هرحال شرایط در چند روز آینده می‌تواند بسیاری از معادلات را جابه‌جا کند. اگر در نظر نهایی شورای نگهبان تعدادی از اصلاح‌طلبان رد صلاحیت‌شده، تایید صلاحیت شوند در آن صورت لیست تغییراتی را تجربه خواهد کرد. اما اگر نظر نهایی شورای نگهبان با هیات نظارت یکی باشد، در نهایت ناچار خواهیم شد لیستی با حضور افرادی با مشی معتدل ارائه بدهیم. این اطمینان وجود دارد که در صورت ارائه لیست از سوی شورای عالی سیاستگذاری، از سوی مردم مورد استقبال قرار می‌‌گیرد. باید این اصل مهم را بار دیگر مورد تاکید قرار داد که مجلس آینده مجلسی خواهد بود که نیروهای تندرو در آن حضور بسیار اندکی خواهند داشت. مردم دیگر حاضر نیستند بابت اقدامات افراد تندرو هزینه پرداخت کنند کما‌اینکه در طول هشت سال گذشته، فعالیت افراد تندرو در حوزه دیپلماسی و سیاست داخلی هزینه‌های زیادی بر کشور تحمیل کرده است. با توجه به دستاوردهای دولت در حوزه دیپلماسی وقت آن فرا رسیده است که افراد تندرو با خانه ملت خداحافظی کرده و افرادی به مجلس راه یابند که اعتدال در گفتار و عمل را همواره سرلوحه اقدامات خود قرار می‌دهند. وجود افرادی کارشناس و معتدل در پارلمان از ضرورت‌های مجلس دوران پسا‌برجام است.