نظام مالی ضعیف

دودسته محور در این پنل مورد بحث قرار گرفت، یکی مربوط به نظام توسعه مالی و دیگری مربوط به اصلاح نظام مالی. توسعه از این جهت که بسیاری از نهادهای مالی و بازار سرمایه در کشور ما وجود خارجی ندارد یا بسیار ضعیف هستند و توسعه پیدا نکردند. مثل موسسات بیمه عمر و بیمه‌های اعتباری، اینها نهادهای عمده بازار سرمایه هستند. علاوه بر صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی، صندوق‌های پس‌انداز اجباری یا اختیاری نیز در این قاعده هستند، اینها منابع قابل توجهی در بازار تامین مالی را به خود اختصاص می‌دهند. این موسساتی که در بازار بورس داریم، بازار دست‌دوم هستند، یعنی اینها با منابع بانک‌ها و سایر موسساتی که در بازار بورس فعالیت می‌کنند، تجهیز شدند، مثل بانک‌ها، بیمه‌ها و صندوق بازنشستگی. این موسسات بازار اولیه سرمایه ما، ضعیف هستند و عمدتاً هم بیمه‌ها هستند، به‌ویژه بیمه‌های عمر. بحث اصلی مورد توجه در پنل این بود که برای اینکه بازار سرمایه بتواند سهم قابل توجهی از تامین مالی را بر عهده داشته باشد و بتواند باری از دوش نظام بانکی ما بردارد، که نظام مالی ما به شدت بانک‌محور شده، این بازار سرمایه باید بتواند منابع قابل توجهی را از منابع غیر‌بانکی تجهیز کند. این بحث توسعه نظام مالی بود و در بخش اصلاح نظام مالی موضوعات به نظام بانکی از باب افزایش سرمایه، تعیین تکلیف معوقات بانکی، اصلاحات نظامات درونی بانک‌ها، کنترل داخلی و تنظیم و نظارت مقررات بازمی‌گشت، که بانک‌ها در حال حاضر به شدت با آنها درگیر هستند. به‌ویژه بحث معوقات بانکی از طریق ایجاد یک یا چند شرکت مدیریت دارایی بود، که بانک‌ها بتوانند دارایی معوق خود را به آن شرکت‌ها بفروشند و منابعش را صرف تسهیلات‌دهی و افزایش سرمایه کنند. مقاله‌ای ما داشتیم در زمینه بررسی تطبیقی نظام بیمه ایران با دیگر نظام‌های بیمه‌ای، که باز نشان از این داشت که نظام بیمه ما خیلی ضعیف است و مشارکت نظامات بیمه سایر کشورها در بازارهای سرمایه و تامین مالی سرمایه بلندمدت بالاست. مقاله دیگری در بحث مربوط به محدودیت منابع مالی برای صنایع کوچک داشتیم. مطالعه‌ای تحقیقی در مورد شرکت‌های بورسی بود که نشان می‌داد، بخش قابل توجهی از منابع بانک‌ها به سمت شرکت‌های بزرگ می‌رود و بانک‌ها به لحاظ اینکه آشنایی بیشتری با مشتریان سابق و بزرگ خود دارند، ترجیح می‌دهند منابع را به سمت مشتریان سابق و بزرگ خود هدایت کنند. مشتریان جدید و کوچک در این بحث به بازی گرفته نمی‌شوند. بحث دیگری در زمینه تامین مالی سرمایه در گردش شرکت‌ها و بنگاه‌ها نیز انجام شد که یکی از مسائل اساسی امروز کشور ماست. یکی از مسائل اساسی در شرایط بحران و رکود همین موضوع تامین مالی سرمایه در گردش شرکت‌ها و بنگاه‌هاست که در بازار فعال هستند و دچار مشکل نقدینگی شده‌اند. برای اینکه تولید اینها راه‌ بیفتد باید روش‌های تامین مالی این شرکت‌ها را مورد بررسی قرار داد. به‌ویژه این مقاله موضوع تامین مالی بنگاه‌ها را به لحاظ روش‌های بومی در قالب عقود مختلف بررسی کرده بود.