بانک مسکن در نقش جدید

سال 93 در شرایطی آغاز شد که تمامی سازمان‌ها، شرکت‌ها و بانک‌های دولتی دارای سند راهبردی بودند و این برای اولین بار در تاریخ ایران و در وزارت امور اقتصادی و دارایی اتفاق افتاد. حالا قرار است سند راهبردی بانک مسکن نیز تا چهار سال دیگر تکمیل و اجرایی شود. سند راهبردی که برای اصلاح ساختار و فعالیت‌های این بانک در چهار سال آینده تدوین می‌شود. در این میان انتظارات زیادی از بانک مسکن در افزایش سهم بخش مسکن در جامعه وجود دارد. بنابراین در وهله اول بانک مسکن باید به‌طور جدی فعالیت‌های خود را بر بخش تخصصی خود متمرکز کند، همچنین باید جذابیت و تاثیرگذاری ابزارهای تامین مالی خود را گسترش دهد، به گونه‌ای که نسبت تسهیلات به ارزش مسکن باید افزایش پیدا کند و از ابزارهای تامین مالی مسکن جدید به‌خصوص برای جوانان و اقشار کم‌درآمد جامعه استفاده کند. به‌طور قطع این راهی نیست که بانک مسکن به‌تنهایی بتواند طی کند، در این زمینه مجموعه دستگاه‌های دولتی، وزارت راه و شهرسازی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار خود را ملزم می‌دانند تا با بانک مسکن همکاری لازم را داشته باشند تا این بانک بتواند ایده‌های جدید خود را اجرایی کند. حالا در شرایطی که سیاستگذاران پولی و اقتصادی کشور 10 ماموریت ویژه برای متولی پرداخت تسهیلات مسکن تعریف کرده‌اند، بانک مسکن باید بتواند علاوه بر اصلاح ساختار و بازنگری در اجرای برنامه‌هایش از ابزار مالیاتی موجود نیز استفاده کند.

حال در جلسه میان وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و مدیرعامل بانک مسکن ماموریت‌هایی برای بانک مسکن در نظر گرفته شده است که از جمله آنها جذاب کردن ابزارهای فعلی و طراحی ابزارهای جدید برای کم‌درآمدها، افزایش نسبت تسهیلات به ارزش مسکن است.

در این جلسه عنوان شد که در سال‌های اخیر ارائه وام خرید مسکن روندی معکوس با افزایش نیاز از جانب متقاضیان مصرفی داشت و بدون افزایش ارزش وام، عمده تسهیلات صرف ساخت‌وساز شد. جالب است که سیاستگذاران پولی و اقتصادی کشور با تاکید بر ضرورت اصلاح و بازنگری جدید در ساختار تامین مالی مسکن، از مدیران این بانک خواستند ضمن جذابیت‌سازی ابزارهای کنونی وام مسکن، از دستاوردهای موفق کشورها در این حوزه، به منظور افزایش نسبت تسهیلات به قیمت مسکن به خصوص برای اقشار کم‌درآمد بهره ببرند. اما آنچه بیش از دیگر موضوعات به بانک مسکن توصیه شده است، تمرکز فعالیت‌های این بانک در بخش مسکن است و گفته شده که بهتر است بانک مسکن از این پس تنها ایفاگر فعالیت‌های تخصصی خود در این حوزه باشد.

دو نقش جدید برای بانک مسکن

در سال‌های گذشته اتفاقات خاصی برای بانک مسکن مشکل ایجاد کرده است. تبدیل شدن بانک مسکن به بانک عامل فعالیت‌های ارزی در شرایط تحریمی و همچنین متزلزل شدن ساختار اداری و انضباطی بانک به دلیل فعالیت در مسکن مهر از جمله این مشکلات است که نیاز به بازنگری و اصلاح دارد. بانک مسکن باید فعالیت‌های تخصصی خود را در بخش مسکن انجام دهد. مسکن در جامعه ما به قدری اهمیت دارد که می‌تواند به ما زمینه رشد بدهد، بنابراین این بانک باید بتواند در زمینه مسکن اوج بگیرد و دستاوردهای دنیا را در این زمینه بررسی، شناسایی و بومی‌سازی کند.

ولی‌الله سیف در توصیه خود به بانک مسکن گفته است که بخش مسکن در صورت اوج‌گیری بانک مسکن و اصلاح ساختار اداری و انضباطی این بانک می‌تواند زمینه‌ساز رشد اقتصادی شود.

تعهدات جدید برای بانک مسکن

در سند افق‌های پیش روی بانک مسکن برای چهار سال آینده تکالیف روشنی برای بانک مسکن در نظر گرفته شده است، به‌طوری که مقرر شد سهم بانک مسکن از سپرده‌های بانکی و همچنین نقش بانک مسکن در تامین مالی بخش مسکن افزایش یابد. در خصوص مدیریت منابع و مصارف بهینه، بانک مسکن باید نسبت تسهیلات به سپرده را بدون احتساب مسکن مهر به 87 درصد کاهش دهد. وی با اشاره به این مطلب که اولویت در تهیه این سند راهبردی این است که اهداف، کمی و قابل دسترسی و تحقق باشد، افزود: تنوع و تعداد وظایف، مسوولیت‌ها و ماموریت‌های بانک‌ها و به خصوص بانک مسکن به‌گونه‌ای است که بدون سند راهبردی موضوعات روزمره و اقتضایی ما را احاطه خواهند کرد. اگر بانک‌های دولتی و بانک مسکن یک برنامه راهبردی معطوف به عمل نداشته باشند، مسلماً دچار روزمرگی می‌شوند.

افزایش میزان پرداخت‌ها در یک سال

تعداد 165 هزار فقره تسهیلات به مبلغ چهار هزار و 200 میلیارد تومان در قالب عقود مختلف به متقاضیان طی شش ماه اول سال جاری پرداخت شده است. میزان تسهیلات پرداختی بانک مسکن در پایان شهریورماه سال جاری نسبت به پایان شهریورماه سال گذشته 35 درصد رشد داشته است. بانک مسکن در این مدت تعداد 70 هزار فقره تسهیلات خرید و ساخت به مبلغ هزار و 700 میلیارد تومان پرداخت کرده است که نسبت به پایان شهریور‌ماه سال گذشته 114 درصد رشد داشته است. میزان تسهیلات پرداخت‌شده به متقاضیان طی شش ماه اول سال جاری در بخش جعاله تعمیر مسکن 64 هزار فقره به مبلغ 600 میلیارد تومان عنوان شده است که نسبت به دوره مشابه سال گذشته از نظر تعداد 65 درصد و از نظر مبلغ 58 درصد رشد را نشان می‌دهد. در شش ماه ابتدایی امسال تعداد 165 هزار فقره تسهیلات به مبلغ 42 هزار میلیارد ریال در قالب عقود مختلف به متقاضیان مسکن داده شده است میزان تسهیلات پرداختی بانک مسکن در پایان شهریورماه سال جاری نسبت به پایان شهریورماه سال گذشته 35 درصد رشد داشته است.

مسکن در جامعه به قدری اهمیت دارد که بتواند به ما زمینه رشد بدهد پس بانک مسکن باید بتواند در زمینه مسکن اوج بگیرد و دستاوردهای دنیا را بررسی، شناسایی و بومی‌سازی کند تا بتواند در این زمینه مدعی شود و بتواند در کارهای تخصصی خود با پیشرفته‌ترین‌ها در دنیا رقابت کند و این موضوع برای کشور تبعات خوبی در پی دارد.

میزان تسهیلات پرداخت‌شده به متقاضیان طی شش‌ماهه اول سال جاری در بخش جعاله تعمیر مسکن 64 هزار فقره به مبلغ شش هزار میلیارد ریال عنوان شده است که نسبت به دوره مشابه سال گذشته از نظر تعداد 65 درصد و از نظر مبلغ 58 درصد رشد را نشان می‌دهد.

سریال بانک مسکن مهر به کجا رسید؟

بانک مسکن تا پایان شهریور سال جاری در بخش مسکن مهر بالغ بر دو میلیون و 300 هزار قرارداد به مبلغ 473 هزار میلیارد ریال منعقد کرد و حدود یک میلیون و 232 هزار واحد مسکونی به مبلغ 245 هزار میلیارد ریال فروش اقساطی کرد. مبلغ فروش اقساطی مسکن مهر در شش‌ماهه نخست سال جاری نسبت به شش‌ماهه نخست سال گذشته با 28 درصد رشد بالغ بر 50 هزار میلیارد ریال شده است. بانک مسکن همزمان با اعطای این تسهیلات، با واگذاری سهم الشرکه ناشی از مشارکت مدنی بالغ بر 217 هزار قرارداد تسهیلات به مبلغ 53 هزار میلیارد ریال از رشد 30‌درصدی در مقایسه با دوره مشابه سال 1392 برخوردار شد.

این در حالی است که بانک مسکن به عنوان متولی ارائه وام و تسهیلات مسکن شناخته شده است و سکاندار مسکن کشور در سال جاری با اشاره به افزایش میزان تسهیلات مسکن اعلام کرد بهتر است یک تنفس دو‌ساله به مسکن داده شود و دیگر بانک‌ها نیز در مسیر اعطای تسهیلات مسکن گام بردارند چرا که در شش سال گذشته بانک مسکن با یک دوره سخت روبه‌رو بود. این بانک در طول مدت ساخت‌وساز مسکن مهر تعداد قابل توجهی وام مسکن ارائه کرد.

بانک ‌مسکن تنها بانک تخصصی تامین‌کننده نیازهای مالی بخش مسکن محسوب می‌شود به‌گونه‌ای که حداقل در پنج سال گذشته، بار پرهزینه‌ترین طرح ساخت مسکن -‌ مسکن مهر- در کشور را بر عهده داشته و اگرچه بخش اعظم این بار مالی حداقل 47 هزار میلیارد‌تومانی را از طریق بانک ‌مرکزی به‌صورت برقراری خط اعتباری در بانک ‌مسکن متحمل شد، اما همین دریافت تسهیلات از بانک ‌مرکزی و پرداخت آن به پیمانکاران مسکن مهر، غفلت بانک ‌عامل از سایر نیازهای بازار مسکن را رقم زد.