کاهش جرم

با وجود افزایش بیکاری و رکود اقتصادی نرخ جرم در جهان ثروتمند رو به کاهش است. پایتخت استونی زمانی لانه جنایتکاری بود. اکنون در بعدازظهرهای تابستان صدها گردشگر آمریکایی، ژاپنی و بریتانیایی در مغازه‌ها و پیاده‌روهای خیابان‌ها پرسه می‌زنند و نوجوانان در آرامش کامل در پارک‌ها به گفت‌وگو و بازی مشغولند. والدو پودر که یک افسر پلیس محلی است به خاطر می‌آورد که سال‌ها پیش وضعیت کاملاً متفاوت بود. در اواسط دهه 1990 تئاتر شهر ساعت 6 بعدازظهر تعطیل می‌شد تا مردم بتوانند قبل از غروب آفتاب به خانه برگردند. جوانان در خیابان‌ها به اعمال خلاف قانون مشغول بودند و چراغ‌های خیابان‌ها اغلب خرد شده بودند. آقای پودر به کافه‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید قبلاً برای آرام ‌کردن اوضاع در آنجا به تیمی حداقل 10نفره نیاز داشت. آنها مجبور بودند به خاطر ترس از تیراندازی‌ همه را روی زمین بخوابانند. اکنون نرخ جرم به طور چشمگیری کاهش یافته است. از سال 1995 نرخ قتل در کشور 70 درصد و دزدی و سرقت اتومبیل نیز تقریباً به همان اندازه کاهش داشته است. با وجود رکود عمیق در سال 2009 که بیکاری را 19درصد افزایش داد نرخ جنایت باز هم روبه نزول بود. این وضعیت منحصر به استونی نیست. در تمام جهان پیشرفته موج جنایت که در دهه 1950 آغاز شده بود، عقب نشست.

گزارش‌های پلیس (که البته گاهی اغراق‌آمیز هستند) و نظرسنجی از قربانیان (که در دسترس همگان قرار ندارد) نشان می‌دهند جنایت علیه فرد یا دارایی‌ها در 10 سال گذشته در کشورهای ثروتمند رو به کاهش بوده است. این کاهش در آمریکا حدود سال 1991 و در بریتانیا حدود سال 1995 آغاز شد؛ هر چند کاهش اصلی آمار قتل در اواسط دهه 2000 اتفاق افتاد. در فرانسه دزدی اموال تا سال 2001 روند صعودی داشت اما از آن سال به یک‌سوم تقلیل یافته است. برخی جرائم نیز از بین رفته‌اند.

روزی روزگاری در آمریکا

بیشترین پیشرفت را می‌توان در شهرها دید. شمار جنایات خشونت‌آمیز از سال 1990 در کل آمریکا 32 درصد کمتر شده است. این کاهش در شهرهای بزرگ تا 64 درصد بوده است. در نیویورک محدوده میدان تایمز که قبلاً پاتوق خلافکاران بود اکنون مکان تجمع خانواده‌ها و گردشگران است. در مجتمع‌های مسکونی بریتانیا کودکان در راهروهای سیمانی بازی می‌کنند که زمانی محل تزریق معتادان هروئینی بود. در تالین پایتخت استونی می‌توان بدون ترس و واهمه دیروقت پیاده به خانه رفت.

اما چه عواملی پشت این ماجرا قرار دارند؟ تحولات جمعیتی عامل اصلی هستند. افزایش نرخ تولد در دهه‌های پس از جنگ جهانی دوم باعث بروز حبابی جمعیت 16 تا 24 سال در دهه‌های بعد شد و بیشترین جنایات نیز توسط مردانی در این گروه سنی انجام شد. آن حباب مدت‌هاست که فروکش کرده است. در اغلب کشورهای غربی جمعیت در حال پیر شدن است. اما تحول جمعیتی تنها عامل نیست. مارک سیمونز معاون کمیسیونر پلیس لندن می‌گوید تعداد مردان 18 تا 24ساله در سال‌های اخیر در شهر بیشتر شده است اما آمار جنایت رو به کاهش بوده است. کاهش شدید جرائم در مکان‌هایی مانند نیویورک و لس‌آنجلس به میزان 90 درصد را هم نمی‌توان صرفاً به کاهش جوانان نسبت داد. دانشمندان و محققان عوامل دیگری مانند تصویب قانون سقط جنین یا تولید بنزین بدون سرب را بااهمیت دانسته‌اند اما رابطه علّی آنها هنوز اثبات نشده است. همچنین نمی‌توان افزایش شمار زندانیان را عامل موثری دانست. در 20 سال گذشته شمار زندانیان در کشورهای مختلف رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است. بین سال‌های 1993 تا 2013 تعداد زندانیان در بریتانیا، استرالیا و آمریکا دوبرابر شد. اما چندین کشور از جمله کانادا، هلند و استونی شمار زندانیان خود را کاهش دادند بدون آنکه شاهد افزایش جرائم باشند. وضعیتی مشابه در برخی ایالت‌های آمریکا -‌ مانند نیویورک‌‌-‌ اتفاق افتاد. زندان جنایتکاران را از خیابان‌ها دور می‌کند اما به نظر می‌رسد در بسیاری مکان‌ها کاهش جرم به این دلیل است که مردم دیگر تبهکار نمی‌شوند. بین سال‌های 2007 تا 2012 شمار افرادی که برای اولین بار مرتکب جنایت شده بودند در بریتانیا 44 درصد کمتر شد. نظارت بیشتر پلیس نیز عامل موثری است. خطر دستگیر شدن باعث کاهش جرم می‌شود. کاهش سریع جرم و جنایت در نیویورک و لس‌آنجلس مرهون استانداردهای بهتر پلیسی است. در پلیس لس‌آنجلس موارد نژادپرستی، فساد و افتضاح در مقایسه با دهه 1990 بسیار کمتر شده است و روش‌های پلیسی نیز بهبود یافته‌اند. مشاوره افسران با مردمی که نگهبان محله دارند و تمرکز بر نقاط جرم‌خیز روش‌های امنیتی را متحول ساخته است. در دهه 1990 با استفاده از تحلیل داده‌ها نیروهای پلیس در مناطق جرم‌خیز متمرکز شدند. در برخی از این مناطق کاهش جرم بسیار مشهود بود. به عنوان مثال در یک منطقه تعداد قتل‌ها از 29 مورد در100هزار نفر در سال1990به 5/1مورد در سال 2009 رسید. فناوری باعث افزایش کارایی کارآگاهان نیز شده است. استفاده از آزمایش DNA، مکان‌یابی تلفن‌های همراه و دوربین‌های مداربسته باعث شد احتمال دستگیری مجرمان بیشتر شود. تحولات اجتماعی گسترده نیز عامل موثر دیگری بوده‌اند. در اکثر کشورها جوانان آگاه‌تر و مودب‌تر شد‌ه‌اند. بیشتر جوانان با والدین خود زندگی می‌کنند و تحصیلات عالی دارند. در اتحادیه اروپا 28 درصد جوانان 25 تا 34 سال هنوز با والدین خود زندگی می‌کنند. در بریتانیا و بیشتر کشورهای اروپایی جوانان 18 تا 24 سال در مقایسه با همتایان خود در 10 سال گذشته کمتر به مواد مخدر یا الکل روی می‌آورند. از سال 1994 خشونت‌های خانگی و همسرآزاری در بریتانیا سه‌چهارم و در آمریکا دوسوم کاهش داشته است. در آمریکا پایان شیوع اعتیاد به کوکائین در دهه 1990 عامل موثری در کاهش جنایات بود. بیکاری و مصرف هروئین در دهه 1980 در اروپا به اوج خود رسیده بود اما اکنون حتی با بازگشت شرایط بد اقتصادی نرخ جرائم کم می‌شود. تعداد معتادان کمتر و سن آنها بالاتر رفته است. علاوه بر این، معتادان هزینه اعتیاد خود را از درآمدشان می‌پردازند، نه از پولی که از راه دزدی به دست آمده باشد. سکونت مجدد مردم در مناطق مرکزی شهر که زمانی متروک شده بود نیز به کاهش جرم کمک کرده است. برخی از این مناطق توسط افراد ثروتمند یا طبقه متوسط اشغال شدند. احترام به اصالت در میان این افراد باعث کاهش بیشتر جنایات می‌شود. آخرین دلیل آن است که مجرمان فرصت‌های کمتری در اختیار دارند. در دهه‌های 1950 و 1960 میلیون‌ها نفر در کشورهای غربی برای اولین بار صاحب اتومبیل، تلویزیون و جواهرآلات شدند که برای سارقان وسوسه‌انگیز و سودآور بودند. همان افراد در دهه‌های اخیر زنگ‌های هشدار، قفل پنجره و گاوصندوق دارند. بین سال‌های 1995 تا 2011 نسبت خانه‌های دارای زنگ خطر در بریتانیا به 29 درصد رسید. علاوه بر این برخی اقلام که قبلاً ارزش زیادی داشتند با کاهش قیمت مواجه شدند و دیگر سرقت آنها از منازل ارزشی ندارد. مغازه‌ها نیز با نصب درگاه‌های هوشمند و برچسب و استفاده از نگهبانان مانع دزدی می‌شوند. در اروپا استخدام نگهبانان خصوصی در دهه گذشته 90 درصد افزایش داشت و اکنون شمار آنها از تعداد افراد پلیس بیشتر است. بخش‌های تجاری با پول نقد کار نمی‌کنند و در محل کار نیز پول نقد نگهداری نمی‌شود. فرصت‌های سرقت مسلحانه نیز به شدت کاهش یافته است. قبلاً‌ مجرمان حرفه‌ای با استفاده از مواد منفجره گاوصندوق‌های کارخانه‌ها و بانک‌ها را مورد دستبرد قرار می‌دادند. دستگاه‌های هشدار، پنجره‌های ضدگلوله و دوربین‌های امنیتی این امکان را سلب کرده‌اند. از طرف دیگر سارقان مسلح اغلب از اتومبیل‌های سرقتی استفاده می‌کردند. اما اکنون دزدیدن اتومبیل هم دشوار شده است. در نیویورک آمار سرقت اتومبیل در 20 سال گذشته 93 درصد افت داشته است. اما همه جنایات کاهش نیافته‌اند. جرائم جنسی که اغلب ثبت نمی‌شوند هنوز رایج هستند و تقلب‌های بانکی، دزدی در انتقال پول و سرقت اطلاعات شخصی ممکن است افزایش یابند. با وجود این و با بروز بزرگ‌ترین رکود اقتصادی باز هم احتمال وقوع موج جدیدی از جرائم کم است. دوره افزایش جنایت در دهه‌های 1950 تا 1980 نوعی لکه ننگ تاریخی بود که به پایان رسید. هنوز هم اعمال مجرمانه وجود دارد اما تعداد مجرمان کمتر و سن‌ آنها بیشتر شده است. با بهبود اوضاع اقتصادی جهان این تعداد باز هم کم می‌شود. در پایتخت استونی پلیس فقط نگران جیب‌برهایی است که با افزایش گردشگران در خیابان‌ها پرسه می‌زنند. اما هر چه پیشرفت‌ها بیشتر شود نگرانی‌ها نیز کاهش خواهند یافت.