تاریخ انتشار:
نرخ بیکاری به کمترین سطح در ۱۷ سال گذشته رسید
تضعیف اشتغال با بهبود آمار
نرخ بیکاری در تابستان ۱۳۹۳، پس از گذشت ۲۰ فصل و برای نخستین بار از پاییز ۱۳۸۷ به بعد، «تک‌رقمی» شد. نرخ بیکاری در تابستان سال جاری، کمترین سطح این شاخص از سال ۱۳۷۶ به بعد(یعنی بازه‌ای که آمارها برای آن موجود است)، بوده است. این را آخرین گزارش مرکز آمار با عنوان «چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در تابستان ۱۳۹۳» می‌گوید. اما آیا یک‌رقمی شدن بیکاری را می‌توان به منزله بهبود شرایط بازار کار کشور دانست؟
نرخ بیکاری در تابستان 1393، پس از گذشت 20 فصل و برای نخستین بار از پاییز 1387 به بعد، «تک‌رقمی» شد. نرخ بیکاری در تابستان سال جاری، کمترین سطح این شاخص از سال 1376 به بعد (یعنی بازه‌ای که آمارها برای آن موجود است)، بوده است. این را آخرین گزارش مرکز آمار با عنوان «چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در تابستان 1393» می‌گوید. اما آیا یک‌رقمی شدن بیکاری را می‌توان به منزله بهبود شرایط بازار کار کشور دانست؟
با فرض اینکه آمارهای مندرج در این گزارش با روش‌های آماری دقیق تهیه شده باشد، اشاره به چند نکته در خصوص این آمارها ضروری است. نخست اینکه، در نرخ بیکاری، نسبت تعداد شاغلان به تعداد جمعیت فعال (افرادی که دنبال شغل هستند و گاهی به آنها نیروی کار نیز گفته می‌شود) سنجیده می‌شود. به همین دلیل، کاهش در نرخ بیکاری می‌تواند به دو دلیل صورت بگیرد: کاهش تعداد بیکاران یا افزایش تعداد شاغلان (صورت کسر) یا کاهش در جمعیت فعال بدون تغییر در تعداد شاغلان (مخرج کسر). واضح است که کاهش نرخ بیکاری را در صورتی می‌توان خبری خوشایند دانست که حالت اول رخ داده باشد، یعنی بخشی از جمعیت فعال، از «بیکار» به «شاغل» تغییر یافته باشند. ولی حالت دوم یعنی کاهش در جمعیت فعال، اگرچه موجب کاهش «نرخ بیکاری» می‌شود، اما به این معناست که بخشی از جمعیت فعال، به هر دلیلی (معمولاً ناامیدی از یافتن کار) از جست‌وجوی شغل دست کشیده‌اند که نشانه مثبتی برای اقتصاد نیست.
حال با توجه به این موضوع، نگاهی به آمارهای جدید گزارش نیروی کار داشته باشیم. در تابستان سال جاری، 2/37 درصد از جمعیت کشور (بالای 10 سال) در «جمعیت فعال» قرار داشتند و از این تعداد، 5/9 درصد آنها «بیکار» بودند. این در حالی است که در تابستان سال گذشته، 3/39 درصد از جمعیت در سن کار کشور، جزو جمعیت فعال بودند و حدود 4/10 درصد آنها بیکار بودند. این موضوع بیانگر تغییر قابل توجهی در نسبت جمعیت فعال کشور است. آمارهای تعدادی (به جای درصد) این قضیه را بیشتر روشن می‌کند: در یک سال منتهی به تابستان سال جاری، حدود 306 هزار نفر از جمعیت تقریباً دو میلیون و 257 هزارنفری بیکاران ایران کاسته شد و در همین دوره، تعداد شاغلان ایرانی نیز با حدود 691 هزار کاهش، از حدود 22 میلیون و 191 هزار نفر به رقمی نزدیک به 21 میلیون و 450 هزار نفر کاسته شد. مجموع این دو رقم، تعداد خروجی‌ها از نیروی کار (جمعیت فعال) را نشان می‌دهد که حدود 998 هزار نفر می‌شود. به عبارت دیگر، هم از تعداد بیکاران و هم از تعداد شاغلان کاسته شد!
این موضوع به چه معناست؟ مهم‌ترین پیام این آمار این است که در یک سال منتهی به تابستان سال جاری، وضعیت اشتغال در ایران به هیچ عنوان بهتر نشده است و گزارش رسمی نیز این را تایید می‌کند. بنابراین، نیازی به حمله به مرکز آمار به دلیل تهیه این گزارش نیست و همین گزارش هم اوضاع نامطلوب اشتغال را نشان می‌دهد. موضوع مهمی که باقی می‌ماند، کاهش در نرخ مشارکت و افراد جویای کار است که البته، به دلیل نوسان‌های شدید نرخ آن، بهتر است برای جمع‌بندی نهایی منتظر گزارش نیروی کار در فصل پاییز (که بعضاً به عنوان شاخص سال در نظر گرفته می‌شود)، باشیم.
دیدگاه تان را بنویسید