پشت‌صحنه بیمه ‌ثالث

«بیمه شخص ثالث» را باید یکی از چالش‌برانگیزترین بخش‌های صنعت بیمه کشور در چند سال اخیر نام برد. اجباری شدن این نوع بیمه‌نامه در قانون از یک‌سو و رقابت‌های غیرمنطقی برای جذب مشتری از سوی شرکت‌های بیمه از سوی دیگر سبب شده «بیمه شخص ثالث» در صدر اخبار صنعت بیمه در این سال‌ها قرار گیرد چرا که برخی کارشناسان بر این باورند که اجباری شدن «بیمه‌نامه‌های شخص ثالث» باعث می‌شود برای فروش بیمه‌نامه‌ها همیشه مشتری بالقوه وجود داشته باشد یعنی خود مشتری به سمت شرکت بیمه خواهد رفت. به همین دلیل است که اکثر شرکت‌های بیمه‌ای در رقابتی ناسالم و حتی به ضرر خودشان تخفیف‌های غیراصولی را به مشتریان پیشنهاد می‌دهند که در نهایت چیزی جز افزایش ریسک در این شرکت‌ها به ارمغان نمی‌آورد. از سوی دیگر با توجه به اینکه قیمت‌ها توسط دولت تعیین می‌شود و بیمه‌گذار و بیمه‌گر در تعیین قیمت نقشی ندارند، این نیز به ضرر این نوع بیمه‌نامه است. سومین چالشی که به گمان کارشناسان گریبانگیر بیمه‌نامه‌های شخص ثالث شده، این است که بخش عمده خسارت این نوع بیمه‌نامه را دیات تشکیل می‌دهد و دیه یک فرد مسلمان را قوه قضائیه در پایان سال مشخص می‌کند.

البته کارشناسان در این زمینه بیکار ننشسته و طی سال‌هایی که قوانینی بر این نوع بیمه‌نامه حاکم بوده است، نقدهایی وارد کرده‌اند اما ظاهراً نتوانسته‌اند راه به جایی ببرند زیرا مشکلات همچنان بر سر این بخش سایه افکنده است. از سوی دیگر برخی کارشناسان بر این باورند که بیمه شخص ثالث در مقایسه با سایر رشته‌های بیمه هم از نظر «حق بیمه‌های دریافتی» و هم از نظر «خسارت‌های پرداختی»، دارای سهم بالایی در پورتفوی صنعت بیمه بوده که در سال‌های اخیر ضریب خسارت آن بالای صد بوده و تصمیمات اتخاذ شده در رابطه با این رشته، برای شرکت‌های بیمه از حساسیت بالایی برخوردار است. از این رو به گفته آنها، کاهش مشکلات مربوط به این رشته در شرایط فعلی شاید به دو شکل امکان‌پذیر باشد؛ در وهله نخست شرکت‌های بیمه می‌توانند با توجه به ماهیت بیمه‌های بازرگانی و متناسب با درجه ریسک‌پذیری این رشته، نرخ حق بیمه مربوط به این رشته را افزایش دهند که البته این موضوع بنا به دلایل مختلف از جمله «اجباری بودن خرید بیمه شخص ثالث»، «ارتباط آن با قشر وسیعی از افراد جامعه»، «وجود قوانین و مقررات دولتی» و... امکان‌پذیر نیست. دوم اینکه به منظور حل مشکلات این رشته از بیمه باید درصدد کاهش تعداد و میزان تلفات ناشی از تصادفات رانندگی باشیم که نیازمند عزم ملی است و یک ارگان خاص مثل شرکت‌های بیمه به تنهایی قادر به تحقق چنین امری نبوده و مستلزم همکاری متقابل ارگان‌های مرتبط با این مشکل است.

از این رو در این پرونده سعی کردیم به آسیب‌شناسی بیمه شخص ثالث بپردازیم. از طرفی به این سوالات نیز پاسخ خواهیم داد که چرا بازار این نوع بیمه‌نامه، به پاشنه آشیل صنعت بیمه ایران تبدیل شده و سهم شرکت‌های بیمه از این بازار چقدر است؟ و از طرفی چرا شرکت‌های بیمه نگران افزایش دیه هستند؟ در نهایت در گفت‌وگو با کارشناسان این حوزه راهکارهایی برای حل معضلات موجود در بازار بیمه شخص ثالث مطرح شد.