تبصره جنجالی

منازعه رسانه‌ای موافقان و مخالفان طرح «بازنشستگی پیش از موعد زنان» به مرحله آتش‌بس رسید. نمایندگان مجلس سرانجام، از خیر تصویب طرحی که در یک ماه گذشته، سرو‌صدای بسیاری به پا کرده بود، گذشتند. در 26 دی‌ماه سال جاری و در آخرین جلسه بررسی لایحه برنامه ششم توسعه که نمایندگان زن مجلس، با اضافه کردن تبصره‌ای به ماده 97 این لایحه، تمامی دستگاه‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی تابع صندوق‌های بازنشستگی اعم از کشوری و تامین اجتماعی را مکلف کردند، با درخواست بازنشستگی بانوان شاغل که دارای حداقل ۲۰ سال سابقه خدمت هستند، بدون محدودیت سنی موافقت کنند. همچنین به موجب این مصوبه، میزان محاسبه حقوق کسانی که خواستار بازنشستگی پیش از موعد زنان هستند، بر اساس تعداد سال‌های کارکرد و پرداخت حق بیمه آنها خواهد بود. این تبصره بحث‌برانگیز برنامه ششم توسعه، به‌رغم طرح شائبه بار مالی اگرچه از سد شورای نگهبان گذشت، اما با مانع مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شد. این نهاد، مصوبه مجلس در مورد بازنشستگی پیش از موعد زنان را مغایر سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و افزایش بهره‌وری در نیروی انسانی دانسته و این پیشنهاد را نیز مطرح کرده که این امکان برای زنان با سن بیش از ۵۵ یا ۶۰ منظور شود. پیشنهاددهندگان بازنشستگی پیش از موعد زنان نیز برای رفع این ایرادات، قید 50 سال را به پیشنهاد خود افزودند. بدین ترتیب زنانی می‌توانستند تقاضای بازنشستگی کنند که 20 سال سابقه داشته و به سن 50‌سالگی رسیده باشند.

این طرح به‌رغم نیت خیرخواهانه پیشنهاددهندگانش، نگرانی برخی از نمایندگان مجلس، دولتمردان و صاحب نظران حوزه اقتصاد و البته مدافعان افزایش مشارکت اقتصادی زنان را برانگیخته بود. مخالفان بازنشستگی پیش از موعد زنان، جملگی روی این نکات اشتراک نظر دارند که بار مالی خروج زودهنگام زنان از بازار کار به دولت و صندوق‌های بازنشستگی تحمیل می‌شود و افزون بر این، زنان را در اوج برخورداری از تجربه، خانه‌نشین می‌کند. برخی هم برچسب «پوپولیستی بودن» را به این طرح چسبانده‌اند. اما در مقابل، نمایندگان فراکسیون زنان مجلس، از جمله پروانه سلحشوری که ریاست این فراکسیون را بر عهده دارد و البته پیشنهاددهنده این طرح نیز بوده، در دفاع از آن می‌گوید: «این قانون می‌تواند به زنان، اعتلای خانواده و به‌کارگیری نیروی جوان کمک کند... حتی به اعتقاد من بار مالی که از آن صحبت می‌کنند می‌تواند در درازمدت و با توجه به بهره‌وری بیشتر جبران شود.»

البته به نظر می‌رسد، این نماینده مجلس و دیگر طراحان این طرح، بدون توجه به آمار فعلی مشارکت زنان در بازار کار چنین پیشنهادی را مطرح کرده‌اند. به هر روی، استدلال‌های سلحشوری و دیگر مدافعان بازنشستگی پیش از موعد زنان نتوانست در فرونشاندن تردیدها و نگرانی‌های مطرح‌شده موثر واقع شود؛ شاید به این دلیل که مشخص نیست، طراحان با چه پشتوانه کارشناسی در پی قانونی شدن پیشنهاد خود بودند. اما درنهایت، نمایندگان مجلس روی تصویب چنین طرحی به اجماع نرسیدند و با حذف این تبصره جنجالی، احتمالاً نگرانی‌ها حداقل برای مقطعی کوتاه فروکش کند.