عراق، سوریه و تروریسم

ائتلاف ممکن است پیشاپیش جنگ را به دولت خودخوانده اسلامی (داعش) باخته باشد. هنوز روزهای اول است، اما کمپینی که باراک اوباما یک ماه پیش «برای تجزیه و تخریب کامل» دولت خودخوانده اسلامی داعش اعلام کرد خوب پیش نمی‌رود. هم در سوریه و هم در عراق، داعش پیروزی‌هایی را در برابر غرب و متحدانش به دست می‌آورد. استراتژی ائتلاف با تناقضات و محدودیت‌های خودخواسته درهم پیچیده شده، یعنی دو متجاوز از میان بدترین متجاوزان همان دو کشوری هستند که می‌توانند داعش را از بین ببرند: آمریکا و ترکیه. ائتلاف باید این معایب را برطرف کند در غیر این صورت داعش مورد تایید تروریست‌های بالقوه قرار خواهد گرفت و این دقیقاً عکس آن چیزی است که رهبران ائتلاف قصد رسیدن به آن را دارند. همزمان با زیر چاپ رفتن اکونومیست، شهر مهم استراتژیک کرد یعنی کوبانی در مرز ترکیه مورد هجوم شدید افراد کاملاً مسلح داعش و محاصره از سه جهت قرار گرفت. حملات هوایی ائتلاف سقوط شهر را احتمالاً تا چند روز به تاخیر انداخته است. اگر کوبانی تسلیم شود همگی یک‌صدا خواهان تلاش مضاعف ائتلاف می‌شوند که با هشدارهای شدید نسبت به خطرات این ماموریت تعدیل می‌شود. داعش تهدیدی برای کل خاورمیانه است و به طور بالقوه منبع تروریسم علیه غرب است. بنابراین تلاش بیشتر معقولانه است، اما تنها اگر کمپین بتواند تناقضات خود را حل و فصل کند. این وظیفه را ترکیه آغاز کرد. برخلاف رای پارلمان ترکیه در دوم اکتبر مبنی بر دادن اختیار به نیروهای کشور برای انجام عملیات در سوریه، رئیس‌جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان مشغول دستکاری استادانه در آن است. او درست می‌گوید که تنها با حملات هوایی نمی‌توان بر داعش غلبه کرد و اینکه باید از هر ابزاری برای شکست دادن داعش استفاده کرد. اما اگرچه او تانک‌ها را در امتداد مرز قرار داده، اما از کمک به کردها که آنان را دشمن خود قلمداد می‌کند، امتناع می‌ورزد. در حقیقت، حتی با وجود اینکه کوبانی را به حال خود رها کرده، اما پلیس ضد شورش او کردها را در تظاهرات درون ترکیه می‌کشد. به نظر می‌رسد آقای اردوغان از ارائه چیزی بیش از حمایت لفظی ترکیه از ائتلاف بیمناک است، مگر آنکه آمریکا منطقه حائل و پرواز ممنوع در مرز سوریه با ترکیه ایجاد کند. او همچنین اصرار دارد که آمریکا باید برکناری اسد از قدرت را بر مساله داعش ارجحیت دهد. استراتژی آمریکا نیز با تنش‌هایی در هم پیچیده شده است. اگرچه آمریکا خواستار کنار رفتن اسد است، اما اکنون از پیوستن به آن جنگ اکراه دارد چون پیروزی در عراق تا حدی به تشویق کردن دولت بغداد بستگی دارد تا به اندازه کافی برای جلب نظر قبایل سنی ناراضی اقدام کند. و بدین منظور آمریکا به کمک ایران که نزدیک‌ترین متحد اسد است نیاز دارد. در همین حال، همکاری آمریکا با دولت تحت رهبری شیعه پیروزی بر داعش را آسان‌تر نکرده است. اگرچه حملات هوایی به کردها در بازپس‌گیری اندکی از سرزمین خود از دست داعش کمک کرد، اما امنیت در استان سنی‌نشین الانبار رو به وخامت می‌رود. بعد از آنکه تروریست‌های داعش چند پایگاه نظامی را تصرف کردند و کنترل ابوغریب را که در محدوده تیررس فرودگاه بین‌المللی بغداد است به دست گرفتند، آمریکا هلیکوپترهای آپاچی را برای حمله به اهداف داعش در امتداد جاده‌ای که از غرب بغداد به پایگاه داعش در فلوجه می‌رود، فرستاد. استفاده از هلیکوپترهای آپاچی (احتمالاً بدون حمله زمینی و قطعاً حمله از راه هوا) نشان‌دهنده پذیرش این امر است که جت‌های سریع پرواز در ارتفاع بالا محدودیت‌های مربوط به خود را دارد. ائتلاف همچنین در برابر قانون پیامدهای ناخواسته قرار می‌گیرد. بعد از اولین حمله بزرگ به سوریه، پالایشگاه‌های نفتی که به فعالیت‌های مالی داعش کمک می‌کند و دیگر زیرساخت‌های داعش را هدف قرار داده است. اما این فعالیت نظامی، گروه رو به زوال «شورشیان میانه‌رو» (گروهی که آمریکا خواهان آموزش و مسلح کردن آن است) را به سمت گروه‌های تروریست کشانده است، مانند جبهه النصره وابسته به القاعده که اکنون ائتلاف را دست‌نشانده رژیم اسد نشان می‌دهد.

تمام راه کردها
جان آلن، ژنرال سابق و فرستاده ویژه آقای اوباما در ائتلاف علیه داعش، این هفته به آنکارا رفت تا برای یافتن زمینه مشترک با ترک‌ها تلاش کند. هیچ کس ادعا نمی‌کند پاسخ‌های آسانی برای آقای اوباما یا اردوغان وجود دارد، اما هر دو متهم‌اند همزمان با اینکه خواستار پایان بخشیدن به داعش هستند اما از ارائه ابزارهای تحقق بخشیدن به آن نیز دریغ می‌ورزند. در مورد آقای اردوغان، منطقی نیست که ادعا کنیم او از تلاش برای نابودی داعش پشتیبانی می‌کند در حالی که کردهای کوبانی را رها کرده تا قتل‌عام شوند. اگر این شهر سقوط کند، هم اعتبار ترکیه و هم امنیت آن ضربه‌ای سخت می‌خورد. بهتر است ترکیه به عنوان یک عضو کامل ائتلاف عمل کند و از حسن نیت ایجاد‌شده از طریق آن برای نفوذ از داخل بر آن استفاده کند. آقای اردوغان باید از نیروهای خود برای نجات کوبانی استفاده کند و به آمریکا اجازه پرواز از پایگاه‌های عظیم ناتو را در نزدیکی اینجرلیک بدهد. آقای اوباما باید با دو امر مواجه شود. اول، بیشتر ائتلاف می‌خواهد سقوط اسد را ببیند: خشونت‌های پی‌درپی او همه را وحشت‌زده کرده است. روسیه و ایران اشاره کردند که اگر منافع‌شان تامین شود یک شخصیت نظامی عملگراتر را به جای او می‌پذیرند. آقای اوباما باید روی این مساله کار کند. دوم، جنگ علیه داعش نمی‌تواند بدون نیروهای زمینی توانمند برای هدایت هواپیماها به سمت اهداف‌شان، تعقیب رهبران دشمن و بازپس‌گیری قلمرو موفق شود. این نیازمند استفاده از نیروهای ویژه به تعداد بیشتر و در ماموریت‌های بیشتر است. دیگر نیروها باید در واحدهای بهتر عراقی برای آموزش و تربیت آنها وارد شوند. وقتی مارتین دمپسی، رئیس ستاد مشترک ارتش، خواستار آن شد، آقای اوباما او را سر جای خود نشاند. آقای رئیس‌جمهور می‌خواهد با چنین رفتاری قاطع به نظر برسد، اما مردمی که او بیشتر از همه به آنها تضمین می‌دهد همان تروریست‌ها هستند.
منبع:‌اکونومیست