تاریخ انتشار:
شمس‌الدین خارقانی از سیاست دولت اوباما برای تعامل با دولت روحانی می‌گوید
تعویق تحریم‌های ایران را غنیمت شماریم
در مرحله نخست ما باید بپذیریم که تحریم‌ها اثرات فراوانی بر اقتصاد ایران برجای گذاشته است که کاملاً نیز محرز و مشخص است. حتی مقاماتی که در گذشته آوردن نام تحریم را تقبیح می‌کردند نیز این روزها اثرات آن را رد نمی‌کنند و این نشان‌دهنده آن است که این موضوعی قابل کتمان نیست.
«برخی از سناتورهای آمریکایی معتقدند دولت آقای روحانی اهل تعامل است بنابراین با تعویق ارسال تحریم‌های تابستانه ایران به کاخ سفید می‌خواهند فضای بهتری برای کار و فعالیت رئیس‌جمهور منتخب ایران فراهم کنند.» سید شمس‌الدین خارقانی، سفیر پیشین ایران در آلمان با طرح این موضوع یادآور می‌شود که ما نیز باید فرصت ایجادشده از سوی کنگره را غنیمت بشماریم و برای کاهش تنش با آمریکا برنامه‌ریزی کنیم.
کنگره آمریکا هر ساله به رسم دیرین خود در فصل تابستان تحریم‌هایی را علیه اقتصاد ایران اعمال می‌کرد که به نظر می‌رسد در سال جاری و با روی کار آمدن آقای روحانی اندکی با تعویق مواجه شود. فکر می‌کنید عدم ارسال تحریم‌ها از کنگره به کاخ سفید بر چه اساسی شکل گرفته باشد و آیا ما می‌توانیم امیدوار به ادامه این روند در رابطه با تحریم‌های دیگر نیز باشیم؟
در مرحله نخست ما باید بپذیریم که تحریم‌ها اثرات فراوانی بر اقتصاد ایران برجای گذاشته است که کاملاً نیز محرز و مشخص است. حتی مقاماتی که در گذشته آوردن نام تحریم را تقبیح می‌کردند نیز این روزها اثرات آن را رد نمی‌کنند و این نشان‌دهنده آن است که این موضوعی قابل کتمان نیست. البته این موضوع بدان معنا نیست که مانند دولت‌های نهم و دهم برای خنثی سازی تحریم‌ها دست به اعمال نسنجیده بزنیم. ما در طول هشت سال گذشته نتوانسته‌ایم روابط خوبی با جامعه جهانی داشته باشیم و این بزرگ‌ترین مشکل پیش روی دولت دکتر روحانی است. در این سال‌ها کشورهای اروپایی و آمریکایی تلاش کرده‌اند تا به بهانه سیاست‌های غیر‌دوستانه دولت ایران در روابط ما با دوستان‌مان نیز خلل ایجاد کنند. آمریکا به عنوان سرکرده این تلاش‌های ضدایرانی همواره تلاش کرده است تا ما را از رابطه خوب با دیگر کشورها محروم کند که البته سیاست‌های اعمال‌شده از سوی دولت واشنگتن همه و همه در پیچ‌و‌تاب‌های سیاست کنگره این کشور تجلی می‌یابد. البته صداهای شنیده‌شده از مهم‌ترین نهاد قانونگذاری ایالات متحده نیز چندان یکسان نیست چرا که در عین حال که برخی از سناتورهای آمریکایی می‌گویند باید اجازه داد تا رابطه با ایران از سر گرفته شود و دولت آقای روحانی در فضای بهتری مشغول فعالیت شود اما گروه تندروتر کنگره همچنان بر این موضع که تغییر دولت در ایران راه حل مشکل نیست بلکه ما باید منتظر تغییر نظام باشیم، پافشاری می‌کند. خوشبختانه گروه‌هایی با رویه ملایم‌تر در کنگره می‌خواهند فضای کار برای دکتر روحانی مهیا شود، آنها معتقدند این دولت اهل تعامل است و بر همین اساس باید اجازه کار و فعالیت داشته باشد. آقای روحانی نیز بارها بر این موضوع تاکید کرده است که ما باید روابط کم‌تنش یا بی‌تنشی با آمریکا داشته باشیم، هرچند که این موضوع به معنای از سرگیری روابط با واشنگتن نیست. تعویق ارسال تحریم‌های ایران به دولت آمریکا از سوی کنگره نیز برای ارائه یک فرصت جدید به کشورمان صورت گرفته است و اگر ما نتوانیم از فرصت به وجود آمده استفاده کنیم قطعاً هیچ راهی برای عادی‌سازی روابط خود با دیگر کشورهای جهان نخواهیم داشت. در حال حاضر ما از سوی کشورهای منطقه، اعضای اتحادیه اروپا و برخی کشورهای همسو با آمریکا تحت فشار هستیم و بر همین اساس معتقدم باید فرصت ایجادشده از سوی کنگره را غنیمت بشماریم و برای کاهش تنش با آمریکا برنامه‌ریزی کنیم.
بر اساس اخبار منتشر‌شده تعدادی از اعضای کنگره از اوباما خواسته‌اند به سوی رابطه با ایران حرکت کند. آقای روحانی نیز در سخنرانی‌های انتخاباتی‌شان با اشاره به عدم مخالفت مقام معظم رهبری برای رابطه با آمریکا گفتند در صورت رعایت خطوط قرمز نظام و با در نظر‌گیری منافع و مصالح کشور حاضر به مذاکره هستیم. از دیدگاه جنابعالی این مذاکرات باید در چه فضایی صورت گیرد تا ما شاهد کمرنگ شدن تدریجی تحریم‌ها باشیم؟
رهبر انقلاب اخیراً در سخنرانی‌های خود اعلام کردند که اگر چه ما اعتقادی به این مذاکرات نداریم اما مواقعی بوده که مذاکره کرده‌ایم. بر همین اساس نیز معتقدم ایشان به صورت موضوعی و موردی مخالف مذاکره نیستند بلکه خواهان روشن شدن ماهیت اصلی گفت‌و‌گوها هستند. در فضای فعلی که پرونده هسته‌ای ایران موجب به وجود آمدن مشکلات بسیاری برای کشور شده است ما می‌توانیم مذاکره با آمریکا را در قالب گفتوگو با اعضای گروه 1+5 به پیش ببریم. در این فضا امکان کاهش تدریجی تحریم‌ها وجود خواهد داشت.
یعنی واقعاً ما می‌توانیم امیدوار به نتیجه‌گیری از مذاکرات هسته‌ای‌مان باشیم چرا که تنها چند روز بعد از روی کار آمدن دولت آقای روحانی کنگره آمریکا تحریم‌های سفت و سختی را علیه خودروسازی، صنعت نفت و حمل و نقل دریایی ما به تصویب رساند و اخیراً نیز بحث بر سر تحریم صادرات ایران است. احساس نوعی تناقض در این تصمیم‌گیری‌ها وجود دارد.
شاید نتوان آن را تناقض نامید بلکه بیشتر نوعی تغییر رویکرد است. تناقض یعنی سناتورهای آمریکایی تصمیم گذشته و همچنین فعلی‌شان را بر اساس ناآگاهی اتخاذ کرده‌اند، این در حالی است که به اعتقاد بنده هر دو این تصمیم‌ها بر اساس آگاهی از شرایط حاکم بر فضای بین‌الملل گرفته شده است. مصوبه یک ماه پیش سناتورهای آمریکایی بعد از ماه‌ها بحث و جدل در کنگره به تصویب رسید اما الان با روی کار آمدن دولت آقای روحانی سناتورهای آمریکایی تصمیم گرفته‌اند که فرصت جدیدی را در اختیار ایران قرار دهند. ایران کشوری قدرتمند با امکانات فراوان است بنابراین در شرایط فعلی سناتورهای این کشورها نمی‌خواهند به همین سادگی از خیر رابطه با آن بگذرند. کشورهای غربی همیشه رویکرد مذاکره و معامله با ایران را در دستور کار خود داشته‌اند اما حالا با تغییرات ایجادشده و با توجه به رای بالای ملت به دولت منتخب، آنها نیز تصمیم گرفته‌اند در رویکردهایشان تغییراتی اعمال کنند. این فرصتی طلایی است که در اختیار آقای روحانی قرار گرفته است تا با تعامل با تمامی کشورهای جهان تغییر ساختاری داشته باشد.
به مذاکرات ایران با 1+5 اشاره کردید، چشم‌انداز این مذاکرات را به چه صورت ارزیابی می‌کنید. آیا خروجی این مذاکرات به کاهش تحریم‌های ایران کمکی می‌کند؟
قطعاً کمک حال خواهد بود. متاسفانه در دولت گذشته مذاکرات از مسیر اصلی خود منحرف شد. این موضوعی است که آقای روحانی نیز در نطق‌های انتخاباتی خود بارها آن را اعلام کرده است. بنابراین در گام نخست باید مذاکرات به مسیر اصلی خود بازگردد. گفت‌و‌گوهای ما با گروه 1+5 مذاکره است، نه سخنرانی و یا رویه‌ای که دولت‌های نهم و دهم در پیش گرفته بودند. شما باید بر اساس حفظ منافع ملی خود توافق کنید. موارد مورد گفتوگو کاملاً روشن است و مذاکرات تنها باید در جهت نزدیکی دیدگاه‌ها باشد. آقای دکتر روحانی تیم مذاکره‌کننده‌ای دارد که مسلط به موارد هسته‌ای و مباحث بین‌الملل است. این تیم ماه‌هاست که در حال فعالیت است. معتقدم در حال حاضر رویکرد بسیار مثبتی بر مذاکرات هسته‌ای حاکم است که کمک می‌کند هر دو طرف از این بن‌بست خارج شوند. تیم مذاکره‌کننده قوی در کنار اشرافی که شخص آقای روحانی به مذاکرات هسته‌ای دارد موجب خواهد شد تا ما به صورت مبسوطی به خواسته خود دست پیدا کنیم.
چینش مذاکره‌کنندگان ما باید به چه صورت باشد و یا چه ادبیاتی مورد استفاده قرار گیرد که تنشی ایجاد نشود. انتقاد نسبت به تیم مذاکره‌کننده گذشته به رویه و ادبیات بود.
تیم مذاکره‌کننده دولت آقای روحانی در وهله نخست باید اهل تعامل باشد و اینکه شناخت کاملی از جامعه جهانی داشته باشد. تخصص و آگاهی نسبت به روند مذاکرات حوزه هسته‌ای و بین‌الملل مورد دیگری است که باید در دستور کار مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ما قرار داشته باشد. آقای روحانی کاملاً به این ادبیات آگاه است و ما می‌توانیم اعضای گروه 1+5 را قانع کنیم که با سیاست و برنامه‌های جدید، پای میز مذاکرات نشسته‌ایم.
■■■
کنگره آمریکا هر ساله به رسم دیرین خود در فصل تابستان تحریم‌هایی را علیه اقتصاد ایران اعمال می‌کرد که به نظر می‌رسد در سال جاری و با روی کار آمدن آقای روحانی اندکی با تعویق مواجه شود. فکر می‌کنید عدم ارسال تحریم‌ها از کنگره به کاخ سفید بر چه اساسی شکل گرفته باشد و آیا ما می‌توانیم امیدوار به ادامه این روند در رابطه با تحریم‌های دیگر نیز باشیم؟
در مرحله نخست ما باید بپذیریم که تحریم‌ها اثرات فراوانی بر اقتصاد ایران برجای گذاشته است که کاملاً نیز محرز و مشخص است. حتی مقاماتی که در گذشته آوردن نام تحریم را تقبیح می‌کردند نیز این روزها اثرات آن را رد نمی‌کنند و این نشان‌دهنده آن است که این موضوعی قابل کتمان نیست. البته این موضوع بدان معنا نیست که مانند دولت‌های نهم و دهم برای خنثی سازی تحریم‌ها دست به اعمال نسنجیده بزنیم. ما در طول هشت سال گذشته نتوانسته‌ایم روابط خوبی با جامعه جهانی داشته باشیم و این بزرگ‌ترین مشکل پیش روی دولت دکتر روحانی است. در این سال‌ها کشورهای اروپایی و آمریکایی تلاش کرده‌اند تا به بهانه سیاست‌های غیر‌دوستانه دولت ایران در روابط ما با دوستان‌مان نیز خلل ایجاد کنند. آمریکا به عنوان سرکرده این تلاش‌های ضدایرانی همواره تلاش کرده است تا ما را از رابطه خوب با دیگر کشورها محروم کند که البته سیاست‌های اعمال‌شده از سوی دولت واشنگتن همه و همه در پیچ‌و‌تاب‌های سیاست کنگره این کشور تجلی می‌یابد. البته صداهای شنیده‌شده از مهم‌ترین نهاد قانونگذاری ایالات متحده نیز چندان یکسان نیست چرا که در عین حال که برخی از سناتورهای آمریکایی می‌گویند باید اجازه داد تا رابطه با ایران از سر گرفته شود و دولت آقای روحانی در فضای بهتری مشغول فعالیت شود اما گروه تندروتر کنگره همچنان بر این موضع که تغییر دولت در ایران راه حل مشکل نیست بلکه ما باید منتظر تغییر نظام باشیم، پافشاری می‌کند. خوشبختانه گروه‌هایی با رویه ملایم‌تر در کنگره می‌خواهند فضای کار برای دکتر روحانی مهیا شود، آنها معتقدند این دولت اهل تعامل است و بر همین اساس باید اجازه کار و فعالیت داشته باشد. آقای روحانی نیز بارها بر این موضوع تاکید کرده است که ما باید روابط کم‌تنش یا بی‌تنشی با آمریکا داشته باشیم، هرچند که این موضوع به معنای از سرگیری روابط با واشنگتن نیست. تعویق ارسال تحریم‌های ایران به دولت آمریکا از سوی کنگره نیز برای ارائه یک فرصت جدید به کشورمان صورت گرفته است و اگر ما نتوانیم از فرصت به وجود آمده استفاده کنیم قطعاً هیچ راهی برای عادی‌سازی روابط خود با دیگر کشورهای جهان نخواهیم داشت. در حال حاضر ما از سوی کشورهای منطقه، اعضای اتحادیه اروپا و برخی کشورهای همسو با آمریکا تحت فشار هستیم و بر همین اساس معتقدم باید فرصت ایجادشده از سوی کنگره را غنیمت بشماریم و برای کاهش تنش با آمریکا برنامه‌ریزی کنیم.
بر اساس اخبار منتشر‌شده تعدادی از اعضای کنگره از اوباما خواسته‌اند به سوی رابطه با ایران حرکت کند. آقای روحانی نیز در سخنرانی‌های انتخاباتی‌شان با اشاره به عدم مخالفت مقام معظم رهبری برای رابطه با آمریکا گفتند در صورت رعایت خطوط قرمز نظام و با در نظر‌گیری منافع و مصالح کشور حاضر به مذاکره هستیم. از دیدگاه جنابعالی این مذاکرات باید در چه فضایی صورت گیرد تا ما شاهد کمرنگ شدن تدریجی تحریم‌ها باشیم؟
رهبر انقلاب اخیراً در سخنرانی‌های خود اعلام کردند که اگر چه ما اعتقادی به این مذاکرات نداریم اما مواقعی بوده که مذاکره کرده‌ایم. بر همین اساس نیز معتقدم ایشان به صورت موضوعی و موردی مخالف مذاکره نیستند بلکه خواهان روشن شدن ماهیت اصلی گفت‌و‌گوها هستند. در فضای فعلی که پرونده هسته‌ای ایران موجب به وجود آمدن مشکلات بسیاری برای کشور شده است ما می‌توانیم مذاکره با آمریکا را در قالب گفتوگو با اعضای گروه 1+5 به پیش ببریم. در این فضا امکان کاهش تدریجی تحریم‌ها وجود خواهد داشت.
یعنی واقعاً ما می‌توانیم امیدوار به نتیجه‌گیری از مذاکرات هسته‌ای‌مان باشیم چرا که تنها چند روز بعد از روی کار آمدن دولت آقای روحانی کنگره آمریکا تحریم‌های سفت و سختی را علیه خودروسازی، صنعت نفت و حمل و نقل دریایی ما به تصویب رساند و اخیراً نیز بحث بر سر تحریم صادرات ایران است. احساس نوعی تناقض در این تصمیم‌گیری‌ها وجود دارد.
شاید نتوان آن را تناقض نامید بلکه بیشتر نوعی تغییر رویکرد است. تناقض یعنی سناتورهای آمریکایی تصمیم گذشته و همچنین فعلی‌شان را بر اساس ناآگاهی اتخاذ کرده‌اند، این در حالی است که به اعتقاد بنده هر دو این تصمیم‌ها بر اساس آگاهی از شرایط حاکم بر فضای بین‌الملل گرفته شده است. مصوبه یک ماه پیش سناتورهای آمریکایی بعد از ماه‌ها بحث و جدل در کنگره به تصویب رسید اما الان با روی کار آمدن دولت آقای روحانی سناتورهای آمریکایی تصمیم گرفته‌اند که فرصت جدیدی را در اختیار ایران قرار دهند. ایران کشوری قدرتمند با امکانات فراوان است بنابراین در شرایط فعلی سناتورهای این کشورها نمی‌خواهند به همین سادگی از خیر رابطه با آن بگذرند. کشورهای غربی همیشه رویکرد مذاکره و معامله با ایران را در دستور کار خود داشته‌اند اما حالا با تغییرات ایجادشده و با توجه به رای بالای ملت به دولت منتخب، آنها نیز تصمیم گرفته‌اند در رویکردهایشان تغییراتی اعمال کنند. این فرصتی طلایی است که در اختیار آقای روحانی قرار گرفته است تا با تعامل با تمامی کشورهای جهان تغییر ساختاری داشته باشد.
به مذاکرات ایران با 1+5 اشاره کردید، چشم‌انداز این مذاکرات را به چه صورت ارزیابی می‌کنید. آیا خروجی این مذاکرات به کاهش تحریم‌های ایران کمکی می‌کند؟
قطعاً کمک حال خواهد بود. متاسفانه در دولت گذشته مذاکرات از مسیر اصلی خود منحرف شد. این موضوعی است که آقای روحانی نیز در نطق‌های انتخاباتی خود بارها آن را اعلام کرده است. بنابراین در گام نخست باید مذاکرات به مسیر اصلی خود بازگردد. گفت‌و‌گوهای ما با گروه 1+5 مذاکره است، نه سخنرانی و یا رویه‌ای که دولت‌های نهم و دهم در پیش گرفته بودند. شما باید بر اساس حفظ منافع ملی خود توافق کنید. موارد مورد گفتوگو کاملاً روشن است و مذاکرات تنها باید در جهت نزدیکی دیدگاه‌ها باشد. آقای دکتر روحانی تیم مذاکره‌کننده‌ای دارد که مسلط به موارد هسته‌ای و مباحث بین‌الملل است. این تیم ماه‌هاست که در حال فعالیت است. معتقدم در حال حاضر رویکرد بسیار مثبتی بر مذاکرات هسته‌ای حاکم است که کمک می‌کند هر دو طرف از این بن‌بست خارج شوند. تیم مذاکره‌کننده قوی در کنار اشرافی که شخص آقای روحانی به مذاکرات هسته‌ای دارد موجب خواهد شد تا ما به صورت مبسوطی به خواسته خود دست پیدا کنیم.
چینش مذاکره‌کنندگان ما باید به چه صورت باشد و یا چه ادبیاتی مورد استفاده قرار گیرد که تنشی ایجاد نشود. انتقاد نسبت به تیم مذاکره‌کننده گذشته به رویه و ادبیات بود.
تیم مذاکره‌کننده دولت آقای روحانی در وهله نخست باید اهل تعامل باشد و اینکه شناخت کاملی از جامعه جهانی داشته باشد. تخصص و آگاهی نسبت به روند مذاکرات حوزه هسته‌ای و بین‌الملل مورد دیگری است که باید در دستور کار مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ما قرار داشته باشد. آقای روحانی کاملاً به این ادبیات آگاه است و ما می‌توانیم اعضای گروه 1+5 را قانع کنیم که با سیاست و برنامه‌های جدید، پای میز مذاکرات نشسته‌ایم.
دیدگاه تان را بنویسید