فواید رشد دلار

نرخ ارز یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار در اقتصاد ایران محسوب می‌شود. بخشی از مواد اولیه تولید از کشورهای دیگر تامین می‌شود و حتی برخی کالاهای لوکس از قبیل خودرو که سهم تقاضای قابل ملاحظه‌ای را به خود اختصاص داده با قیمت گران‌تر وارد کشور می‌شوند، از این‌رو به جرات می‌توان گفت، اقتصاد ایران به نوسانات دلار وابستگی بالایی دارد. اخیراً شاهد افزایش محسوس نرخ دلار و عبور آن از مرز 4100 تومان بودیم. دولت دلایل مختلفی را درباره افزایش دلار از قبیل افزایش تقاضای تجاری و مسافرتی، رشد نرخ حواله درهم امارات و افزایش فعالیت دلالان بازار ارز کشور نام برده است. به هر حال، نگرانی‌هایی درباره چگونگی اثرگذاری افزایش نرخ ارز و تحریک‌پذیری سایر بخش‌های اقتصادی برای فعالان ایجاد شده است. برخی جبران کسری بودجه دولت را دلیل رهاسازی مدیریت بازار ارز می‌دانند. البته شاید در نگاه اول این نکته به ذهن متبادر شود که جهش دلار ممکن است اثرات منفی بر اقتصاد ایجاد کند، البته مطمئناً اثرات سوء وجود خواهد داشت در صورتی که دولت مدیریت آن را بدون تدبیر و کوته‌بینانه رها و به نفع خود عمل کند. اما مساله‌ این است که آیا در کنار تمام ظن و گمان‌های منفی در خصوص افزایش قیمت دلار، این افزایش اثرات یا صرفه‌های اقتصادی برای ما خواهد داشت یا خیر؟ بر اساس قواعد اقتصادی، حرکت صعودی و مستمر نرخ ارز، بهبود شرایط اقتصادی را به همراه خواهد داشت، این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهد یکی از عوامل رکود اقتصادی، نوسانات ارز و نااطمینانی برای سرمایه‌گذاران است.

تداوم افزایش قیمت ارز تحت مدیریت هوشمندانه دولت می‌تواند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت را برای فعالان اقتصادی به همراه داشته باشد. زیرا شرکت‌ها و تولیدکنندگانی که بخشی از تولیدات خود را صادر می‌کنند می‌توانند تراز خود را سودده نشان داده و وضعیت خود را در بازار سرمایه تقویت کرده و قیمت سهام را افزایش دهند. همین امر می‌تواند بازار سرمایه را با رونق مواجه کند. بنابراین نگرانی که از بابت تاثیر منفی رشد قیمت دلار بر بازار سهام متصور است در صورت نظارت دقیق دولت بر بازار ارز، محلی از اعراب نخواهد داشت.

از طرفی، با افزایش قیمت دلار انگیزه واردات کاهش یافته و تمایل متقاضیان به خرید تولیدات داخلی افزایش می‌یابد، که این امر نیز به نوبه خود بر رونق فضای کسب‌وکار داخلی اثرات مثبتی خواهد داشت که مکانیسم آن در بالا به‌صورت مختصر اشاره شد. مع‌الوصف، عکس نتایج فوق محتمل است مگر اینکه دولت با درایت بتواند اقتصاد را مدیریت کند. البته ناگفته نماند که به نظر می‌رسد حرکت قیمت ارز در ماه‌های آتی روبه افزایش بوده و رشد آن متناسب با نرخ تورم در ایران گریزی نخواهد داشت. اما دولتمردان و تصمیم‌گیران اقتصادی باید به‌گونه‌ای این موضوع را مطرح کنند تا اثرات تورم انتظاری آن به حداقل ممکن کاهش یابد و سفته‌بازی در بازار ارز صورت نگیرد.