ایدئولوژی علیه اقتصاد
چرا روشنفکران اقتصاد را به ایرانیان معرفی کردند؟
باورش سخت است، اما علم اقتصاد را اقتصاددانان به ایرانیان معرفی نکرده‌اند. پیش از آنکه اقتصاددانان چیزی درباره علم اقتصاد بنویسند، این روشنفکران بودند که مهم‌ترین و اثرگذارترین متون اقتصادی را به فارسی ترجمه کردند. شاید علت این باشد که اقتصاد عرصه‌ای نسبتاً جدید در آموزش دانشگاهی ما بود که تا دهه 40 هنوز وارد دانشگاه‌های ما نشده بود و تا آن زمان روشنفکران ما که اغلب تربیت‌شده فرهنگ فرانسوی بودند، «اقتصادشناسی» را در چارچوب برنامه‌ای درسی به سیاق دانشگاه‌های فرانسوی می‌آموختند. در اوان دهه 40، هنگامی که دانشکده اقتصاد به صورت مستقل متولد شد، دیرزمانی بود که اندیشه‌های چپ در جامعه ایرانی ریشه دوانیده بود و دانشکده نوپای اقتصاد، توان مقاومت در برابر هجمه تفکرات چپ را نداشت. روشنفکران هم نقش بی‌بدیلی در چپ شدن علم اقتصاد در ایران داشتند و هم نقش موثری در برداشت‌های ناصواب از علم توسط مردم. برجسته‌ترین روشنفکران نواندیش ایرانی خاستگاه چپ داشتند، کسانی همچون احمد اشرف، جعفر پیشه‌وری، نورالدین کیانوری، انور خامه‌ای، بیژن جزنی و ادیبانی چون بزرگ علوی، نیمایوشیج، احمد شاملو، مهدی اخوان‌ثالث و بسیاری کسان دیگر. هنرمندانی همچون عبدالحسین نوشین، پدر تئاتر نوین ایران نیز نخستین متون مارکسیستی را به فارسی ترجمه کردند. در این پرونده، مروری کوتاه خواهیم داشت بر نقش روشنفکران چپگرایی که نخستین مانیفست‌های مارکسیستی را به ایرانیان شناساندند و تاثیری شایان بر رویکرد چپ در اقتصاد ایرانی داشتند، از عبدالحسین نوشین و محمد عسگری‌زاده و محمد حنیف‌نژاد تا خلیل ملکی و جلال آل‌احمد.
