آتش فساد در لباس بنزین

امروزه بسیاری از سیاستمداران کشورهایی که به مصرف بنزین یارانه‌های هنگفت می‌دهند، به این نتیجه رسیده‌اند که باید این یارانه‌ها حذف شود. بیشترین یارانه به مصرف بنزین در دنیا به مردم کشورهای ونزوئلا، کویت، عربستان سعودی، ترکمنستان، الجزایر، اکوادور، قطر، ایران، قزاقستان، بحرین، عمان، مالزی، امارات، نیجریه و جمهوری آذربایجان داده می‌شود. مقامات این کشورها تقریباً همگی در حال حاضر به این نتیجه رسیده‌اند که یارانه‌هایی که به مصرف بنزین داده‌اند، دردی از نیازمندان دوا نکرده است. در ابتدا روسای سیاسی با شعار بازتوزیع و تحقق بخشیدن به عدالت اجتماعی به مصرف بنزین یارانه داده بودند. اما حالا مقامات سیاسی در همین کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که بازتوزیع درآمد و تحقق بخشیدن به چیزی که به آن عدالت اجتماعی می‌گویند با حذف یارانه بنزین ممکن می‌شود. جالب نیست؟ کاری که روزگاری با هدف بازتوزیع و دستیابی به عدالت انجام گرفته بود، امروزه دقیقاً عکس آن قرار است بازتوزیع و عدالت اجتماعی را تحقق بخشد.

علم اقتصاد بدون هیچ چون و چرایی تایید می‌کند که یارانه‌هایی که به مصرف بنزین داده می‌شود، بیشتر از آنکه به نفع دهک‌های پایین درآمدی عمل کند، رفاه دهک‌های بالای درآمدی را افزایش می‌دهد. یارانه به بنزین هیچ جایی در علم اقتصاد ندارد. اما اکنون نکته مورد بحث این نیست. نکته بسیار مهم دیگر این است که ویژگی کشورهایی که در گذشته به بنزین یارانه داده‌اند و اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که باید یارانه را از مصرف بنزین بگیرند چیست؟ ویژگی مشترک غالب این کشورها، فساد، بی‌ثباتی مالی و کسری بودجه، ناکارایی اقتصادی و از همه مهم‌تر فاصله زیاد دولت با مردم است. مردم در کشورهایی همچون اکوادور، یمن، ونزوئلا و... به افزایش قیمت بنزین اعتراض کرده‌اند. اما واقعیت این است که ریشه مشکلات در چنین کشورهایی در تعلق گرفتن یا تعلق نگرفتن یارانه به بنزین نیست. تا زمانی که فساد در ساختار اقتصادی این کشورها ریشه بدواند، مشکلات بیشتر و بزرگ‌تر خواهند شد. مساله یارانه بنزین در کشورهای دنیا، ریشه در همین فساد دارد.