افول یک رویا
رکود در بازار ویلای شمال کشور ناشی از چیست؟
ابراهیم علیزاده: اسفندماه سال گذشته در دوره‌ای که میزان معاملات مسکن در تهران نسبت به ماه قبل از آن بیش از 30 درصد کاهش داشت، معاملات ویلا در استان‌های شمالی کشور هم روزهای کم‌رونقی را پشت سر می‌گذاشت. در آن دوره وضعیت به گونه‌ای شد که اجاره بلندمدت ویلا در این استان‌ها به جای خرید آنها بیشتر مطرح بود. سیگنالی که نشان می‌داد شاید در آینده رکود این بازار عمیق‌تر از گذشته شود و اندک متقاضی ویلا هم به گزینه‌ای غیر از خرید فکر کنند. طبق گزارش «دنیای اقتصاد» این اتفاق دو علت داشت. دلیل اول تصویری بود که متقاضیان خانه دوم از دردسرهای ویلاداری دریافت کرده بودند و تجربه مالکان ویلا در جمع خانواده، آشنایان و اطرافیان، آنها را به این باور رسانده بود که هزینه‌های حاشیه‌ای نگهداری ویلا در شهرهای شمالی قابل توجه است. گرانی مصالح ساختمانی در چند وقت اخیر هم که در سخنان فعالان بخش خصوصی و آمارهای رسمی به وضوح قابل مشاهده است، تایید می‌کند که این باور چندان هم دور از واقعیت نبوده است.
دلیل دوم هم این بوده که متقاضیان به این تصور رسیده بودند که شاید کمتر از دو ماه می‌توانند از مجموع روزهای کل سال آن هم به شکل ناپیوسته، از یک دارایی ملکی استفاده کنند و در بقیه ایام سال این دارایی بدون استفاده باقی خواهد ماند. از نگاه آنها هرچند ملک ارزش افزوده قابل توجهی در بلندمدت دارد، اما شیب رشد قیمت ملک در شهرهای شمالی به هیچ وجه مانند شیب رشد قیمت در تهران نبوده و از همین رو بسیاری از متقاضیان ویلا که در عین حال انگیزه سرمایه‌گذاری دارند، خرید ملک دیگری در تهران یا سرمایه‌گذاری در سایر بازارهای اقتصادی را به خرید ویلا ترجیح می‌دهند.
با چنین وضعیتی بازار مسکن سال 97 آغاز شد و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد امسال نیز این بازار روزهای پررونقی را پشت سر نگذاشت. اتفاقی که شاید در بازار مسکن تهران نیز رخ داده است. هرچند در بازار مسکن تهران طبق آخرین اعلام (در آبان‌ماه امسال) میزان قیمت مسکن نسبت به آبان‌ماه سال گذشته 90 درصد افزایش داشت اما میزان معاملات در همین دوره 55 درصد کاهش را تجربه کرد. با این حال علت این نزولی بودن معاملات را فعالان بخش خصوصی کاهش قدرت خرید متقاضیان، افزایش شدید قیمت مسکن و ورود و خروج سفته‌بازان از بازار مسکن عنوان می‌کنند. اما آیا در بازار ویلای استان‌های شمالی کشور هم چنین اتفاقی رخ داده است؟ اگر به جای ویلا کل بازار مسکن دو استان شمالی کشور یعنی مازندران و گیلان را در نظر بگیریم در دوره تورم 90درصدی قیمت مسکن تهران، این دو استان شمالی به ترتیب 35 و 10درصد افزایش قیمت مسکن را تجربه کردند. در واقع هرچند شاید استان‌های شمالی کشور مانند تهران دوره کم‌رونق معاملات مسکنی را طی کرده باشند اما از نظر قیمت، در این استان‌ها افزایش قیمتی مانند تهران رخ نداده است. این رکود توامان با نوسان محدود قیمتی از چه عواملی نشات می‌گیرد؟ این وضعیت تا چه زمانی ادامه دارد و در چه صورتی ممکن است این بازار رونق بگیرد؟
