سرسبز و پویا
افزایش دارایی‌های سبز
طبق برآورد آژانس بین‌المللی انرژی، اگر قرار باشد جهان با پدیده گرمایش جهانی مقابله کند، از اکنون تا سال 2050 حجم زیادی از پول معادل سالانه 5 /3 تریلیون دلار باید به پژوهش و تولید انرژی پاک اختصاص یابد. سرمایه‌ها باید از صنایع کربن‌زا به سمت صنایع پاک تغییر جهت دهند. این به آن معناست که مدیران دارایی باید محصولات سرمایه‌گذاری سبز بیشتری ارائه کنند و مقررات‌گذاران استانداردهایی تدوین کنند که سرمایه‌گذاران را قادر سازد انتخاب‌های سبز بیشتری در اختیار داشته باشند.
تاکنون کارهای زیادی انجام شده است. ظرف یک دهه، دارایی‌های سبز از هیچ به یک مقدار اندک رسید اما همین مقدار اندک سهم قابل توجهی از کل دارایی‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. در آمریکا جایی که بدبینی نسبت به مسائل تغییرات اقلیمی رواج زیادی دارد آب و هوا مهم‌ترین واژه در معیار ESG (زیست‌محیطی، اجتماعی، حاکمیتی) در میان مدیران دارایی است. همین امسال سه تریلیون از 6 /46 تریلیون دلار دارایی‌های آمریکایی تحت مدیریت حرفه‌ای ملاحظات اقلیمی و زیست‌محیطی را لحاظ کردند که در مقایسه با سال 2016 میزان آن دو برابر شده است. اولین اوراق قرضه سبز که منابع لازم برای پروژه‌های زیست‌محیطی را فراهم می‌سازند در سال 2008 توسط بانک جهانی انتشار یافت. طبق گزارش بانک SEB، درست 10 سال پس از آن هر سال اوراقی با ارزش 170 میلیارد دلار انتشار یافت. این میزان معادل 5 /2 درصد از کل اوراق قرضه انتشاریافته در جهان است. فانی مای (Fannie Mae) یکی از غول‌های بزرگ آمریکا در زمینه وام مسکن سال گذشته بزرگ‌ترین ناشر بود و با پشتوانه رهنی املاک دارای کارایی انرژی 6 /27 میلیارد دلار اوراق بهادار صادر کرد.
تعاریف هنوز تفاوت زیادی دارند. به عنوان مثال، چین اجازه می‌دهد از اوراق قرضه سبز برای تامین مالی پروژه‌های پاک در حوزه زغال‌سنگ استفاده شود در حالی که قوانین غربی این امکان را ایجاد نمی‌کنند. پول جمع‌آوری‌شده اغلب در کشورهای ثروتمند هزینه می‌شود. ظاهراً پروژه‌های کشورهای فقیر آنقدر کوچک و پرمخاطره هستند که ارزش انتشار اوراق ندارند.
اما موفقیت اوراق قرضه سبز الهام‌بخش سایر طبقه‌های دارایی حامی محیط زیست بود. در ماه سپتامبر بنگاه مدیریت املاک واساکرونان (Vasakronan) در سوئد اولین اوراق تجاری سبز را منتشر کرد. این اوراق بدهی‌های کوتاه‌مدتی هستند که برای تامین مالی هزینه‌های کوتاه‌مدت ساختمان‌های دوستدار محیط زیست بنگاه‌ها استفاده می‌شوند. جزایر سی‌شل به تازگی اوراق «آبی» منتشر کرد تا از طریق آن مدیریت پایدار شیلات و اقیانوس را تامین مالی کند. سرمایه‌گذاران سهام مالکانه می‌توانند پول خود را در سهام دارای شاخص کربن پایین قرار دهند.
سرمایه‌گذاران صرفاً با طرح نگرانی‌های مربوط به سیاره زمین انگیزه پیدا نمی‌کنند. تغییرات اقلیمی می‌تواند مستقیماً بر بنگاه‌ها تاثیر گذارد. به عنوان مثال، افزایش سطح دریاها می‌تواند به یک کارخانه قطعه‌سازی آسیب بزند. برخی بنگاه‌ها نگران هستند که تغییر در سیاست‌های دولت بر پورتفوی آنها تاثیر گذارد. مثلاً افزایش مالیات کربن می‌تواند ارزش سهام بسیاری از صنایع آلاینده را پایین آورد. در سال 2015 شرکت مشاورتی مرسر (Mercer) برآورد کرد که ممکن است میانگین بازدهی سالانه بنگاه‌های زغال‌سنگ طی 10 سال 26 تا 138 درصد کاهش یابد. با این حال تاکنون بازدهی پورتفوهای کم‌کربن با پورتفوهای معمولی یکسان بوده است.
برخی سرمایه‌گذاران نهادی اصول سبز را در پورتفوی خود گنجانده‌اند. یک رویکرد آن است که از بنگاه‌ها یا دارایی‌های آلاینده دوری شود. صندوق ثروت ملی نروژ با ارزش یک تریلیون دلار از سرمایه‌گذاری در زغال‌سنگ خودداری می‌کند. رویکرد دیگر آن است که سرمایه‌گذاران در صنایع آلاینده باقی بمانند اما تلاش کنند آسیب‌ها را به حداقل برسانند.
احتمالاً گروه اقدام اقلیمی 100+ (Climate Action 100+) بزرگ‌ترین گروه سال در این حوزه به شمار می‌رود. این گروه از سرمایه‌گذاران نهادی با 32 تریلیون دلار دارایی تشکیل می‌شود. این گروه از توانمندی خود بهره می‌برد تا 100 شرکت بسیار آلاینده جهان را که مسوول دوسوم از تصاعد گازهای گلخانه‌ای جهان هستند وادار سازد هرچه سریع‌تر تصاعد آلاینده‌ها را کاهش دهند و اطلاعات بیشتری در مورد مسائل اقلیمی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهند. بسیاری از سرمایه‌گذاران فرآیندهای بیرون کشیدن سرمایه خود و دخالت در امور را با یکدیگر ترکیب کرده‌اند. CDPQ صندوق بازنشستگی کبک با ارزش 300 میلیارد دلار کانادا قصد دارد تا سال 2015 به ازای هر دلار سرمایه‌گذاری یک‌چهارم از تصاعد کربن بکاهد.
مقررات‌گذاران در تلاشند این اطمینان را ایجاد کنند که سرمایه‌گذاران اطلاعات کافی در مورد گزینه‌های سبز به دست می‌آورند و مطمئن شوند که بانک‌ها نیز به خطرات زیست‌محیطی فکر می‌کنند. اتحادیه اروپا در حال برنامه‌ریزی طرحی است تا مشاوران مالی را ملزم سازد به مشتریان خود درباره گزینه‌های سرمایه‌گذاری ESG اطلاع‌رسانی کنند. بانک انگلستان بانک‌ها و بیمه‌گران را ملزم می‌کند تا آسیب‌پذیری خود در برابر تغییرات اقلیمی را گزارش کنند.
اما کمبود داده‌ها همچنان یک معضل است. در سال 2016 فقط 21 شرکت در سطح جهان میزان تصاعد مستقیم آلاینده‌های خود را گزارش کردند. بسیاری از قوانین مربوط به افشای اطلاعات هنوز از قدرت کافی برخوردار نیستند. تامین مالی سبز رشدی سریع داشت اما هنوز توسعه نیافته است. همان‌گونه که در تلاش‌های مقابله با تغییرات اقلیمی در همه جای جهان مشاهده می‌شود این تحول از یک طرف نوعی موفقیت محسوب می‌شود اما از سوی دیگر نشان می‌دهد که برای حل این مشکل بزرگ کافی نیست.
