غرور و تعصب

سایه فتحی: در شرایطی که اقتصاد ایران از التهابات و نااطمینانی رنج می‌برد و هر روز شرایط پیچیده‌تر از قبل می‌شود نقل‌قول‌هایی از سوی سیاستگذار برای سر و سامان بخشیدن به وضع موجود مطرح می‌شود که بیش از آنکه گامی رو به جلو برای بهبود شرایط باشد به نگرانی‌ها نسبت به آثار سیاست‌ها و چاره‌اندیشی‌های تصمیم‌گیران اقتصادی کشور دامن می‌زند. اخیراً وزیر جدید اقتصادی که فرمان هدایت سیاست‌های مالی را بر عهده دارد از پول ملی به عنوان «هویت ملی» سخن گفته و حفظ ارزش پول ملی را با دفاع از هویت ایرانی قیاس کرده است. او اعتقاد دارد که حفظ ارزش ریال در شرایطی که رئیس‌جمهوری آمریکا به دنبال انسداد ورود ارز به ایران است، نه‌تنها یک مکانیسم اقتصادی بلکه دفاع از هویت ملی است. با توجه به این اظهارنظر و سخنانی شبیه به این با رویکرد پوپولیستی که پیش از این از سوی دیگر سکانداران اقتصادی دولت مطرح شده بود این گمان می‌رود که سیاستگذار بینش منطقی و متعادلی از حقایق و بدیهیات اقتصادی ندارد و خود نیز سیگنال بی‌اعتمادی به فضای سیاستگذاری را برای آحاد اقتصادی کشور می‌فرستد. اما چرا ناموسی کردن ارزش پول ملی که صرفاً یک متغیر اقتصادی است و جنبه اطلاع‌رسانی دارد امری اشتباه است؟ مفهوم ارزش پول ملی یکی از مفاهیم اقتصادی است که در اقتصاد ایران سیاستگذار نسبت به آن سال‌هاست دچار بدفهمی شده است به طوری که به‌زعم اقتصاددانانی چون علینقی مشایخی اقتصاد ایران بیش از چهار دهه است که از یک اشتباه سیاستمداران در مورد «ارزش پول ملی» رنج می‌برد و لطمه می‌بیند. «ارزش پول ملی» که معلول عوامل اقتصادی است از نظر سیاستمداران کشور جنبه حیثیتی به خود گرفته و با آن به‌ صورت یک علت برخورد می‌شود که این مساله در مدیریت ضعیف اقتصادی ریشه دارد. در نتیجه تاکید سیاستگذار برای حفظ ارزش پول ملی به‌جای تمرکز و توجه به علت‌های کاهش ارزش آن روی معلول که خود ارزش پول ملی است متمرکز و موجب کاهش بیشتر ارزش پول ملی و تضعیف بیشتر اقتصاد می‌شود. از این جهت است که نگاه پوپولیستی در مورد مفاهیم و متغیرهای اقتصادی ممکن است خطرآفرین باشد و شرایط را از آنچه هست بدتر کند. آنچه مشخص است سیاستگذار باید بپذیرد که واقعیت کاهش ارزش پول ملی متاثر از حوادث و تصمیم‌های گذشته دولت شکل گرفته است و نشان‌دهنده عدم تعادل ساختاری در اقتصاد ایران است تا اینکه متاثر از افزایش نرخ ارز باشد بنابراین مهم‌تر از قیمت و جنگیدن با آن، مدیریت نوسان است. به‌زعم کارشناسان برای صیانت از ارزش پول ملی سیاست ارزی باید طوری باشد که با تعدیل تدریجی نرخ ارز بر حسب واقعیات اقتصاد ملی از بروز نوسانات شدید و مخرب فضای کسب‌وکار جلوگیری کند. صیانت از ارزش پول ملی با تقویت توان تولیدی کشور امکان‌پذیر است نه با دستورات اداری و ناموسی کردن آن.