بندر کنار رفت

‌رئیس سازمان اطلاعات عربستان،‌ شاهزاده بندر بن سلطان،‌ معمار سیاست‌های ریاض برای براندازی دولت بشار اسد،‌ از مقام خود برکنار شد. برکناری بندر، ماه‌ها پس از هشدار ایالات متحده درباره اظهارات بن سلطان مبنی بر لزوم فاصله‌گیری عمده از سیاست‌های آمریکا در منطقه،‌ می‌تواند به بهبود روابط ریاض و واشنگتن بینجامد. با این حال،‌ عربستان همچنان خواهد کوشید ایالات متحده را به حمایت بیشتر از شورشیان سوری ترغیب کند. جای شاهزاده بندر را که اخیراً برای گذراندن درمان خود به آمریکا و مراکش سفر کرده بود،‌ موقتاً یک سرپرست گرفته است. خبرگزاری دولتی عربستان سعودی (SPA)،‌ با اشاره به حکم پادشاه سعودی، اعلام کرد: «شاهزاده بندر به خواست خود از این مقام برکنار شد و ژنرال یوسف الادریسی موقتاً جانشین او شده است.» در حکم نیامده که آیا بندر بن سلطان در دیگر مقام خود به عنوان دبیر شورای امنیت ملی فعالیت خواهد کرد یا نه. شاهزاده بندر که پیش از این سفیر عربستان در آمریکا بوده، در جولای 2012 به ریاست سازمان اطلاعات منصوب و مسوولیت کمک به شورشیان سوری برای براندازی اسد به او محول شد. به گفته منابع دیپلماتیک در کشورهای حاشیه خلیج، او از نزدیک‌ترین حامیان فرماندهان نظامی مصر پس از براندازی دولت اسلام‌گرای محمد مرسی در سال گذشته بود.
با این حال،‌ با وجود روابط عمیق بندر با واشنگتن و قدمت زیاد ارتباط‌های شخصی او با رهبران جهان،‌ او را گاهی اوقات به خاطر مداخله‌هایش در حمایت از شورشیان اسلام‌گرای سوریه،‌ به عنوان چهره‌ای ناخوشایند می‌شناسند. مقامات غربی در گفت‌وگوهای خصوصی خود بیان کرده‌اند که اظهار نظر او در ماه اکتبر درباره لزوم فاصله‌گیری عمده از سیاست‌های آمریکا به دنبال تصمیم اوباما برای عدم استفاده از اهرم نظامی علیه اسد،‌ همکاری در مساله سوریه را بغرنج کرده است. سفر سال گذشته بندر به مسکو به منظور اعمال فشار بر پوتین برای سلب حمایت خود از دولت سوریه،‌ اثرگذار نبود. مصطفی آلانی،‌ یک کارشناس مسائل امنیتی که پیوندهای نزدیکی با ریاض دارد،‌ می‌گوید: «بندر از پنج ماه پیش در مساله سوریه دخالت داده نمی‌شد. مسوولیت این پرونده بین چند نفر از ماموران حوزه اطلاعاتی و شاهزاده‌های دیگر تقسیم شده بود. در نتیجه،‌ واقعیت این است که تغییرات پیشتر انجام شده بود.» حمایت دولت سعودی از شورشیان، از جمله تامین تسلیحات،‌ آموزش و تامین مالی، بر اثر منازعات درونی میان گروه‌های اپوزیسیون و مشکلات ایدئولوژیک سعودی با برخی از گروه‌های شبه‌نظامی،‌ متوقف شده بود. در اوایل امسال،‌ ریاض سیاست خود در قبال سوریه را بازنگری کرد تا مانع از ورود تهدیدات نیروهای شبه‌نظامی به خاک پادشاهی سعودی شوند. بیش از هر کس دیگر، وزیر کشور عربستان سعودی،‌ شاهزاده محمد بن نائف، این وظیفه را بر عهده داشت.