سبقت در حمایت
بسته‌های حمایتی دولت چگونه می‌تواند بهترین کارایی را داشته باشد؟
در چند ماه گذشته دولت و مجلس بارها اعلام کرده‌اند بسته‌های حمایتی برای عبور از شرایط دشوار تحریم تدوین کرده‌اند؛ بسته‌هایی که گفته می‌شود قطعی شده اما هنوز جزئیاتی از آنها در دست نیست. نه مشخص است شامل حال چه کسانی می‌شود و نه مشخص است منبع تامین مالی آن کجاست.
مرضیه محمودی: در چند ماه گذشته دولت و مجلس بارها اعلام کرده‌اند بسته‌های حمایتی برای عبور از شرایط دشوار تحریم تدوین کرده‌اند؛ بسته‌هایی که گفته می‌شود قطعی شده اما هنوز جزئیاتی از آنها در دست نیست. نه مشخص است شامل حال چه کسانی می‌شود و نه مشخص است منبع تامین مالی آن کجاست. 14 شهریورماه محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد «دولت پنج بسته حمایتی و ۱۲ برنامه معیشتی برای عبور از شرایط نابسامان اقتصادی با ۳۰ هزار میلیارد تومان بودجه تهیه کرده است.» به گفته نوبخت بیش از نیمی از این رقم، حدود 17 هزار و 500 میلیارد تومان صرف واردات 25 قلم کالای اساسی می‌شود و با قیمت پایین در اختیار همه مردم قرار می‌گیرد. جز آن، دولت بسته‌هایی برای پنج دهک آسیب‌پذیر جامعه، پیمانکاران، کارکنان دولت و تولیدکنندگان هم تدوین کرده است. تنها چهار روز قبل از آنکه نوبخت از بسته‌های پنج‌گانه‌اش رونمایی کند، نمایندگان مجلس طرح تامین کالاهای اساسی را با قید فوریت در مجلس به تصویب رساندند؛ طرحی که در صورت تصویب، دولت را موظف می‌کرد کالاهای اساسی مورد نیاز خانوارها را با استفاده از تعاونی‌های مصرف کارگری، کارمندی و روستایی ساماندهی کند و آنها را با قیمت مورد تایید سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در اختیار مردم قرار دهد. طرحی که رد شد.
جز مجلس و سازمان برنامه و بودجه، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده برنامه‌هایی برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر دارد. انوشیروان محسنی‌بندپی، سرپرست این وزارتخانه گفته طرح این وزارتخانه تخصیص کوپن به هشت دهک یا کل جامعه است. اما احمد میدری، معاون این وزارتخانه گفته قرار است به 10 میلیون نفر کالاکارت‌هایی با ارزش 100 هزار تومان داده شود و مردم با آن کالای اساسی بخرند.
در میان همه بسته‌ها و تلاش‌ها برای کاهش آسیب‌های اقتصادی، چند نکته مغفول مانده؛ اول آنکه منبع تامین این بسته‌ها چیست؟ دوم آنکه کدام نهاد و سازمان متولی تدوین چنین بسته‌ای است؟ مجلس، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا سازمان برنامه؟ سوم آنکه اگر به قول نوبخت بسته‌های حمایتی قطعی شده، دلیل این همه اظهارنظر مختلف چیست؟ نوبخت یک طرح ارائه داده، بندپی یکی و میدری چیز دیگری!
از طرف دیگر دولت چگونه و با چه مکانیسمی قرار است افراد آسیب‌پذیر و طبقات محروم را شناسایی کند چراکه در ماجرای پرداخت یارانه‌های نقدی ثابت کرده بانک اطلاعاتی خانوارها را ندارد. حال یا قرار است به رسم یارانه نقدی همه را زیر چتر حمایت خود ببرد که باید پرسید منبع تامین اعتبار این حمایت همگانی چیست یا قرار است حمایت‌ها شامل عده خاصی شود و باید پرسید معیار شناسایی چه بوده است؟ اگر هم قرار است حمایت‌ها شامل دو تا سه دهک پایین جامعه شود، شاید نیازی به این همه اظهارنظر متفاوت نباشد و دولت بتواند از طریق سازمان‌های موجود- مانند کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی- کار را به پیش ببرد و نتیجه بهتری بگیرد. اگر بپذیریم دولت چاره‌ای جز تدوین بسته حمایتی برای عبور از شرایط پیش رو ندارد، قطعاً بهترین بسته باید با کمترین منابع، بیشترین کارایی را داشته باشد و جامعه هدف مشخصی را تحت حمایت قرار دهد. شاید بهترین بسته برای تولید هم ایجاد ثبات در اقتصاد کلان باشد نه توزیع منابع ارزان.
