وهن مجلس

  زینب موسوی: اگر پیگیر اخبار پارلمان بوده‌اید دست کم یک بار این واژه را شنیده‌اید؛ «وهن مجلس». لغتنامه دهخدا، «وهن» را سستی و ضعف معنا کرده و با وجود آنکه شاید معانی این واژه در ادبیات محاوره فارسی بسیار رایج‌تر است اما این کلمه همچنان جایگاه خود را در میان سیاست‌پیشگان حفظ کرده و بارها در پارلمان از سوی نمایندگان مجلس به کار برده شده است. در تاریخ برگزاری جلسات علنی مجلس شورای اسلامی کم نیست روزهایی که نمایندگان یکدیگر را به دلیل گفتار و رفتار یکدیگر به تضعیف مجلس و کاستن از شأنیت پارلمان متهم کرده و از آن به عنوان وهن مجلس یاد کرده‌اند.

نمونه اخیر آن تذکری است که نادر قاضی پور نماینده ارومیه با استناد به ماده 79 آیین‌نامه داخلی مجلس مطرح و از اظهارات برخی نمایندگان انتقاد کرد. علی لاریجانی رئیس مجلس هم با تایید این تذکر، تاکید کرد که «در بیان برخی از همکاران نماینده نکاتی است که سبب تخفیف و تحقیر می‌شود؛ چرا باید در چنین شرایطی این رفتارها دیده شود؟ چرا باید به دست خود یکی از ارکان کشور را زیر سوال برده و برای دیگران سوءتفاهم ایجاد کنیم؟ در چنین شرایطی باید با طمانینه کار کرد و به دیگران هم گاهی حرف‌هایی زده شده که درست نیست و باید این مسائل را رعایت کرد».

به طور کلی اگر بخواهیم از مولفه‌هایی بگوییم که در نهایت به تضعیف پارلمان منجر می‌شود، شاید اظهارنظرهای نسنجیده و نطق‌هایی که شائبه‌هایی را به وجود می‌آورد و در نهایت به تنش و کاهش اعتماد جامعه به پارلمان منجر می‌شود، یکی از در دسترس‌ترین مولفه‌هاست. اظهارات نمایندگان در تریبون رسمی مجلس یا آنچه به رسانه‌ها می‌گویند و به طور کلی تحرکات آنان در مجلس، ویترین پارلمان را شکل می‌دهد و در بسیاری از مواقع، برخی اظهارنظرهای نمایندگان این ظاهر را خدشه‌دار می‌کند؛ آسیبی که در این نقطه محدود نمی‌ماند و در میان‌مدت، با کاهش اعتبار مجلس، علاوه بر اعتمادزدایی از پارلمان نوعی بی‌اعتمادی فزاینده به مسوولان را در اذهان جامعه حاکم می‌کند زیرا با کاهش اعتبار قوه قانونگذار نزد افکار عمومی، تصویب قوانین مختلف در مجلس دیگر اقبال شهروندان را در پی نخواهد داشت و زمینه‌ها برای بی‌اعتنایی به قانون فراهم می‌شود.

 از سوی دیگر فوکویاما بر این باور است که اعتماد عمومی تعیین‌کننده بخش عظیمی از تفاوت‌ها در پیشرفت‌های اقتصادی میان کشورهاست. بنابراین اگر با این رویکرد، رفتار و گفتار عناصر سیاستگذار جامعه اعم از قانونگذاران و مجریان را مورد توجه قرار دهیم، باید به دنبال گسترش آثار این رفتار به کل جامعه باشیم.

در پرونده حاضر بر رفتار و گفتار نمایندگان متمرکز می‌شویم و درصدد پاسخ به این سوالیم که چرا گفتار نادرست یک نماینده مجلس برای کشور نگران‌کننده است. همچنین به دنبال پاسخی برای این سوال هستیم که دلایل برخی اظهارات نسنجیده نمایندگان چیست.