چارسوق خشم

فاطمه شیرزادی: بازاریان تهران و چند شهر دیگر چهارم و پنجم تیرماه با بستن مغازه‌ها و برگزاری راهپیمایی، اعتراض خود را به بی‌ثباتی و کسادی کسب‌وکار اعلام کردند. در این اعتصاب فروشندگان پوشاک، پارچه و طلا مغازه‌های خود را تعطیل کردند. چهارم تیرماه خبرگزاری فارس نوشت: «ابتدا پارچه‌فروشان و بازاریان راسته بازار بزرگ و چارسوق و سرای قیصریه اقدام به بستن مغازه‌های خود کردند و پس از آن سایر بازاریان نیز با بستن مغازه‌ها دست از کار کشیدند.» یک روز پیش از اعتصاب بازار نیز گروهی از فروشندگان موبایل در پاساژ علاءالدین در اعتراض به بی‌ثباتی نرخ ارز به اعتصاب و اعتراض پرداختند و پس از تعطیلی واحدهای خود به پاساژ چارسو رفتند و از همکاران خود در این پاساژ خواستند با آنها همراه شوند.

اعتراض به گرانی دلار از مهم‌ترین شعارهای مطرح‌شده در تجمعات بازاریان بود. بیم بازگشت تحریم‌ها و نارضایتی از بی‌ثباتی و رشد فزاینده نرخ ارز بازاریان را برافروخته کرد. آنها از اینکه چشم‌انداز بلندمدت و حتی کوتاه‌مدتی از آینده ندارند به خشم آمدند؛ بازاریان این روزها نمی‌توانند مطمئن باشند که با فروش کالاهایشان دوباره تولیدکنندگان و واردکنندگان به آنها جنس می‌فروشند یا نه و اگر بفروشند به چه قیمتی حاضر به معامله خواهند بود. در نتیجه نمی‌توانند با خیال راحت و با قیمتی مشخص با مشتریان خود وارد معامله شوند. از این گذشته فضای ملتهب اقتصادی بر میزان تقاضای مشتریان هم تاثیرگذار است. نگرانی و نارضایتی بازاریان در روزهای نخست تیرماه به صورت اعتصاب و اعتراض در بازار بزرگ تهران و بازارهای چند شهر دیگر نمودار شد. در جریان این اعتصاب و اعتراض گروهی نیز حرکت‌های غیرقانونی و تخریبی داشتند. شاید برای ابراز برائت از این حرکت‌ها بود که برخی شروع به ارائه تفسیرهای خاص از این اعتراضات کردند.

رئیس اتاق اصناف ایران رخدادهای اخیر بازار تهران را «سازمان‌یافته» توصیف کرد و گفت: «دست‌های پیدا و پنهانی به دنبال بر هم زدن بازار هستند و سرچشمه این حرکت‌ها در خارج از بازار است.» علی فاضلی در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: «عده‌ای خاص وارد بازار می‌شوند و در اصل به بازار حمله می‌کنند، می‌خواهند بازار را تحریک کنند تا بازار تعطیل شود. اینکه با لگد به درب مغازه‌ها حمله کنند و به بازاری‌ها به صورت تحکمی بگویند که باید مغازه را ببندید، نشان می‌دهد که این کار سازمان‌یافته است. حرکتی که امروز در بازار ایجاد شده، فقط یک شعار اقتصادی دارد و آن مبنی بر این است که «دلار 10تومانی نمی‌خواهیم» و بقیه شعارها سیاسی است.» حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور نیز در توئیتر نوشت: «هسته اصلی اغتشاش در پاساژ علاءالدین و بازار یکی بود. عناصر دست سوم در تور افتاده‌اند. عاملان و آمران در لیست انتظارند. خبرهایی در راه است.» البته چند روز بعد عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور، گفت: «تاکنون به این نتیجه نرسیده‌ایم که یک گروه سیاسی خاص یا عده مشخص در موضوعی افراد را به‌ صورت سازماندهی‌شده تحریک و تهییج کرده باشند. وزارت کشور، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، سپاه و قوه قضائیه به این نتیجه نرسیده‌اند.» ریشه‌های اجتماعی و اقتصادی اعتصاب بازاریان چیست و این اعتراض چه پیامی برای سیاستگذاران دارد؟