برآب رفته...

 محمدحسین شاوردی: یاد نمی‌گیریم. افسوس که یاد نمی‌گیریم و بی‌توجه نسبت به تجربیات موفق جهانی یا رویه‌های موفق‌تر داخلی سیاستگذاری نمی‌کنیم. واردات را بی‌آنکه بدانیم چه اندازه روی بهبود صنعت خودرو و تولید ملی تاثیر دارد، امری مذموم می‌دانیم بی‌آنکه از تجربه همزیستی مسالمت‌آمیز تولید و واردات در دوره‌های پررونق اقتصاد ایران به خوبی اطلاع داشته باشیم. خب؛ یک بار دیگر بازار خودرو به طور کامل انحصاری شد تا همه آنچه در چهار دهه گذشته بر صنعت خودرو ایران گذشته با شدت و حدتی بیشتر روی سر بازیگران بخش خودرو اعم از تاجر، قطعه‌ساز، تولیدکننده، فروشنده یا خودروساز آوار شود. وقتی مرور می‌کنیم که چه شد که داستان واردات خودرو به اینجا کشید یا چطور قراردادهای پسابرجامی قربانی تعلل مدیران دولتی و کارشکنی صنعتگران داخلی شد، به خوبی ورای آنچه باعث شده تا ما با داشتن پنج دهه تاریخ در صنعت خودرو همچنان درجا بزنیم را می‌توانیم لمس کنیم. بی‌آنکه فراموش کنیم دولت فعلی در چه فضایی مجبور به تصمیم‌گیری در خصوص بروز یکباره تحریم‌ها و آماده‌سازی کشور برای ورود به عصر فشار همه‌جانبه آمریکا شده، حجم تخریبی که سیاست‌های دولتمردان فعلی در طول 24 ماه اخیر در خانه بزرگ اما قدیمی صنعت خودرو ایجاد کرده‌اند، واقعاً ناراحت‌کننده است. جدا از بی‌اعتباری تجار ایرانی نزد شرکای خارجی به دلیل مواجهه با تصمیمات خلق‌الساعه، فقط در یک قاب کوچک باید در اثر ممنوعیت واردات خودرو منتظر بیکاری 10 تا 15 هزار نفر از نیروی بخش فروش، خدمات پس از فروش، بازاریابی، مالی و... که سال‌ها هزینه صرف آموزش و ارتقای دانش آنها شده باشیم. در عین حال سیاستگذاری نسنجیده یا نپخته دولت در حوزه ارزی باعث شد به یکباره با طوفان کاهش ارزش پول ملی، هجوم ابهام و ترس به فضای بازار و افزایش شدید قیمت‌ها روبه‌رو شویم تا قدرت خرید طبقه متوسط ایرانی بیش از همیشه رو به اضمحلال رود. تاثیر این موضوع شاید در بسیاری از بخش‌ها سریعاً بروز نکند اما شواهد موجود در کنار تجربیات گذشته نشان می‌دهد این کاهش قدرت خرید سریعاً تاثیر خود را روی حجم بازار گذاشته تا رسماً بتوان برای آتیه بازار خودرو در سال 97 افتی چشمگیر در تولید و تقاضا را پیش‌بینی کرد. این یعنی به واسطه افزایش قیمت محصولات بالای 50 میلیون تومان که در اغلب نمونه‌ها بین 100 تا 200 برابر رشد داشته، بازار اصطلاحاً آب رفته یا کوچک شده و در ادامه سال، خریداران کمتری به سراغ ابتیاع محصولات مونتاژی مدرن‌تر، اتومبیل‌های چینی مدرن‌تر و البته محصولات اروپایی ارزان‌قیمت خواهند رفت. در عین حال گرانی شدید را باید تنها میراث سیاستگذاری فعلی برای بازار خودروهای وارداتی دانست که سریعاً تاثیر خود را روی بهای نمونه‌های کارکرده و البته محصولات چینی خواهد گذاشت. سخت است تحلیلی بهتر از این را به مخاطبان ارائه داد چراکه آشوب و هرج و مرج بازار خودرو در مقطع فعلی بر مبنایی منطقی استوار نیست و تنها اضطراب جامعه را از شرایط پیش‌آمده بازگو می‌کند. چیزی که در مرور کارنامه 40 سال اخیر اقتصاد ایران همواره حضور و بروز جدی داشته و نتیجه فقدان آشنایی مدیران دولتی با پویایی‌های بازار و صنعت در کنار فقدان تصمیم‌گیری بخردانه است.