بازگشت التهاب

  بابک صحراگرد: ترامپ چند روز زودتر از موعد قانونی تصمیم‌گیری در مورد تمدید تعلیق تحریم‌ها با ژستی طلبکارانه، امضای آمریکا را از پای این معاهده چند‌جانبه پس گرفت. البته با توجه به اظهارات مقامات مثلث اروپایی و نخستین واکنش مقامات ایرانی به تصمیم ترامپ به نظر می‌رسد سایر طرفین این معاهده چندجانبه به دنبال دست یافتن به راهی برای تداوم این قرارداد هستند. طی ماه‌های اخیر و با محتمل‌تر شدن تصمیم خروج ترامپ از برجام همزمان با انتشار خبرهایی چون ناکامی سران اروپایی در جلب همراهی ترامپ در ادامه برجام و نمایش تلویزیونی نتانیاهو بازارهای حساس‌تر به شوک‌های سیاسی ساعات پر‌تب‌وتابی را سپری کردند: التهابی که خاطره تلخ شوک اقتصادی در حضور پیشین ایران در سیبل تحریم‌های آمریکا را بازخوانی می‌کرد. البته روند بازارها در روز منتهی به تصمیم‌گیری ترامپ واکنش معناداری به اخبار منتشرشده مبنی بر قطعی بودن تصمیم ترامپ پیش از آغاز کنفرانس خبری او نشان نداد. با وجود این به نظر می‌رسد در هفته پیش‌رو بازارها شرایط پرالتهابی را سپری کنند؛ شرایط پرالتهابی که اولین نشانه آن رشد قیمت دلار در بازار شبه‌خیابانی تهران و عبور دوباره قیمت سکه از مرز دو میلیون تومان بود. دلار در هفته منتهی به تصمیم‌گیری ترامپ نیز سطوح روانی جدیدی را درنوردید. یک روز پس از نمایش نتانیاهو (که به نظر در میان طرفین توافق تنها برای ترامپ اثرگذار بود) دلار در دقایقی سقف هفت هزارتومانی را لمس کرد. سکه نیز به‌‌رغم عرضه چندین تن از ذخایر بانک مرکزی در قالب شبه‌حراج از مرز دو میلیون تومان عبور کرد. این دو نرخ اثرگذار بر انتظارات، در سه ماه گذشته نیز رفتاری چموش و پرافت‌وخیز داشته‌اند. به نحوی که هر دو طی 90 روز بیش از یک‌سوم افزایش در قیمت را تجربه کرده‌اند. این افزایش می‌تواند با اثرگذاری بر سایر بازارها در کوتاه‌مدت، در نهایت به قامت یک شوک بر اقتصاد تحمیل شود. کما‌اینکه این شرایط پرالتهاب در سه ماه منتهی به اعلام تصمیم ترامپ درباره برجام، باعث ایجاد نقطه عطف در مسیر رونقی بازار مسکن شد و رشد ماهانه قیمت مسکن را از پنج درصد در بهمن‌ماه ماه به منفی دو درصد در فروردین‌ماه رساند. روندی که تغییرات بازارهای حساس‌تر به شوک سیاسی در نخستین روز پس از کنفرانس مطبوعاتی ترامپ حکایت از احتمال بالای تداوم آن دارد. بازگشت تحریم‌ها با افزایش نااطمینانی در اقتصاد می‌تواند موجب افزایش التهاب در بازارهای مختلف شود. شرایطی که در گذشته سیاستگذار را نیز مجاب به استفاده از سیاست‌هایی مانند کنترل قیمتی در بازارهایی مانند بازار ارز کرده ‌است. البته به‌نظر می‌رسد که ایران در شرایط حاضر به عنوان یک کشور در معرض تحریم تفاوت‌هایی با گذشته نیز دارد. از جمله اینکه به نظر می‌رسد که در دوره جدید تحریم‌ها اجماع جهانی چندانی در جهت محدودیت همه‌جانبه ایران به چشم نمی‌خورد و سیاستگذار گزینه‌های بیشتری برای کاهش فشار اقتصادی بر کشور در نتیجه تنگنای ناشی از تحریم دارد.