افغانستان، منشأ تحولات آبی

گزارش‌ها و اظهارنظرهای پراکنده، بحران آب و خشکسالی قریب‌الوقوع ایران را هشدار می‌دهند اما دو رویداد این موضوع را در هفته گذشته به تیتر یک رسانه‌ها تبدیل کرد؛ یکی همایش دیپلماسی آب و احتمال تنش آبی میان کشورهای منطقه بود و دیگری آمارهای نگران‌کننده سازمان هواشناسی.

آن‌گونه که رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی به ایسنا خبر داده در پنج ماه اخیر، میزان بارش کل کشور در مقایسه با بلندمدت ۵۱ درصد و در مقایسه با سال قبل 47 درصد کاهش داشته است. اما در این میان وضعیت برخی از استان‌ها نگران‌کننده‌تر است. مثلاً در بازه پنج‌ماهه گذشته میزان بارش در سیستان و بلوچستان ۹۱ درصد، کرمان ۸۹ درصد، خراسان جنوبی ۸۶ درصد، یزد ۷۹ درصد و هرمزگان ۷۷ درصد نسبت به میانگین بلندمدت کمتر بوده است. اوضاع تهران نگران‌کننده است. چراکه در مقایسه با بلندمدت ۴۸ درصد و نسبت به سال گذشته ۵۵ درصد کاهش بارش داشته است. همچنین این گزارش نشان می‌دهد در بهمن‌ماه ۹۶ کلیه استان‌های کشور بدون استثنا از حد مورد انتظار گرم‌تر بوده‌اند و مجموعه کشور 1 /2 درجه سلسیوس نسبت به میانگین بلندمدت افزایش دما را تجربه کرده است. روزنامه ایران هم در تیتر یک خود به بحران خشکسالی پرداخت و به نقل از مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب کشور نوشت: پرباران‌ترین سال آبی کشور سال ۷۲-۷۱ بود که حدود ۴۰۰ میلی‌متر بارش داشتیم، ولی در سال جاری این میزان بارش به کمتر از ۱۰۰ میلی‌متر رسیده است.

فرصت هشت‌ساله

با کمبود سفره‌های آب زیرزمینی و کاهش نزولات جوی، مساله دریافت حق‌آبه از کشورهای همسایه و استفاده از دیپلماسی آبی بیش از همیشه مطرح شده است. اما معاون وزیر امور خارجه می‌گوید منطقه غرب آسیا تا هشت سال دیگر خشکسالی کامل را تجربه خواهد کرد و در این شرایط کشورها اجازه نمی‌دهند منابع آبی از کشورشان خارج شود و همین مساله «مذاکره بر سر آب‌های فرامرزی و رسیدن به معاهده در مورد تقسیم منابع آبی» را سخت می‌کند. به گزارش شهروند عباس عراقچی در همایش «دیپلماسی آب» هشدار داد در منطقه غرب آسیا تنها ۹ کشور هستند که با خشکسالی کامل روبه‌رو نشده‌اند، از جمله ایران. ولی پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵ تمام کشورهای منطقه از جمله ایران در شرایط خشکسالی کامل قرار بگیرند. عراقچی در این همایش عنوان کرد در گذشته در بحث تامین منابع آب تمرکز اصلی بر استفاده از آب‌های زیرزمینی بود اما حالا که با کاهش منابع آب‌های زیرزمینی روبه‌رو هستیم، مساله دیپلماسی آب مطرح شده است. اما باید در کنار توجه به دیپلماسی، روی این موضوع کار کنیم که چگونه می‌توان مشکل آب را در کشور به‌صورت واقعی حل کرد و فکری جدی درباره مدیریت مصرف آب داشته باشیم. عراقچی تجدیدنظر در بحث کالاهای استراتژیک را یکی از راهکارها دانست و گفت می‌توان کالاهای آب‌بر را وارد کرد یا اینکه کشت برون‌مرزی را در دستور کار قرار داد.

مصرف سه‌برابری تهرانی‌ها

سردار سرلشکر صفوی، مشاور مقام معظم رهبری دیگر سخنران این همایش بود. به گزارش شهروند او گفت: در ایران با ۱۲ کشور همسایه آب‌های مشترک داریم که هم می‌تواند عامل تعامل باشد و هم تنش. اما ما نمی‌خواهیم در این حوزه کار به قدرت سخت و نظامی بکشد و باید از قدرت نرم و دیپلماسی به یک تعامل مشترک برسیم. او گفت: ۱۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب از ایران خارج می‌شود که بیش از هفت‌ میلیارد آن وارد کشور عراق می‌شود. وی ادامه داد: ما باید با کشورهایی مثل عراق و افغانستان در این خصوص وارد گفت‌وگو شویم. ایران یکی از خاص‌ترین کشورهای دنیا از نظر هیدروپولتیک است و افغانستان نیز منشأ تحولات آبی آینده خواهد بود. در حالی مساله دیپلماسی آبی در این همایش عنوان شد، که مساله مورد تاکید حاضران در این همایش مدیریت منابع و کنترل مصرف داخل بود. از آن جمله محمدعلی نجفی از مصرف بالای آب در تهران گله کرد و گفت: تهرانی‌ها سه برابر حد نرمال آب مصرف می‌کنند که این موضوع آثار و عوارض بسیار سختی برای ما خواهد داشت. شهردار تهران گفت: بخش عمده‌ای از نشست زمین در شهر تهران و همچنین مساله کیفیت آب از آثار و عوارض استفاده بیش از حد از منابع آبی است.

تعلیق ایران از لیست سیاه تمدید شد

خبر مهم دیگر هفته گذشته تمدید تعلیق ایران از لیست سیاه FATF بود. ایسنا نوشت: گروه ویژه اقدام مالی (FATF) خروج ایران از لیست سیاه را برای بار دیگر تمدید و از اقدامات تهران ابراز رضایت کرد. تمدید خروج موقت ایران از این لیست در حالی است که وزارت اقتصاد اعلام کرد FATF باید نام ایران را به ‌طور کامل از فهرست خارج می‌کرد. به گزارش مهر در این بیانیه آمده هرچند تعلیق ایران از لیست سیاه اقدامی مثبت و یک موفقیت شایان توجه در حوزه دیپلماسی اقتصادی محسوب می‌شود اما این باور وجود دارد که با اقدامات انجام‌شده باید تاکنون نام جمهوری اسلامی ایران به طور کامل از این فهرست خارج می‌شد. امید است در فرصت چهارماهه آتی با همکاری مجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای مرتبط، موارد باقیمانده به نتیجه رسیده و جمهوری اسلامی ایران پس از بیش از ۱۰ سال قرار گرفتن در فهرست سیاه این گروه، به وضعیت عادی برگشته و شاهد پیامدهای مثبت آن، از جمله تسهیل روابط کارگزاری مالی و بانکی کشور در سطح بین‌المللی و حضور فعال‌تر در عرصه پولی و مالی بین‌المللی باشیم.

خروج نهایی در انتظار مجلس

ایران امیدوار است که در چهار ماه آینده برای همیشه از لیست سیاه گروه اقدام مالی خارج شود. اما این امیدواری منوط به اقدامات مجلس است. ایسنا در این خصوص نوشت: اگر مجلس لوایح مربوط به پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم را تصویب نکند احتمال اینکه ایران بار دیگر به لیست سیاه برگردد قوی‌تر می‌شود. نکته‌ای که یک منبع آگاه از تیم مذاکره‌کننده ایران آن را تایید کرده این است که اگر لوایح «الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو)» و «الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم» تصویب نشود، احتمال بازگشت ایران به لیست سیاه وجود دارد. در این رابطه عزت‌الله یوسفیان‌‌ملا گفته مجلس آمادگی بررسی این لوایح را دارد، ولی به هر حال اگر قرار باشد بسیاری از هم‌پیمانان ما تروریست قلمداد شوند، ما موافقت نخواهیم کرد. او در پاسخ به این مساله که از اساس در قطعنامه ۱۲۶۷ شورای امنیت سازمان ملل هم‌پیمانان ما تروریست معرفی نشده و لیست فقط شامل القاعده، طالبان و داعش می‌شود، این نکته را طرح کرد که ممکن است در آینده بشود آن وقت چه خواهیم کرد؟

همه یارانه می‌گیرند جز ثروتمندان

مجلس هفته گذشته را هم در حال بررسی جزئیات بودجه بود. یکی از این جزئیات مساله چگونگی پرداخت یارانه‌های نقدی است. سخنگوی دولت از ادامه شیوه کنونی پرداخت یارانه‌ها در سال 97 خبر داده و گفته: سال 97 همه یارانه می‌گیرند جز ثروتمندان! به گزارش دنیای اقتصاد محمدباقر نوبخت گفته مجلس با اصلاح روش پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی آن‌طور که مدنظر دولت بود موافقت نکرد؛ اما دست دولت را باز گذاشت تا اگر دولت خواست اصلاحی در آن انجام دهد یا با همین روش موجود پرداخت یارانه‌ها را ادامه دهد. او گفته البته تصمیم دولت این است که عموم مردم یارانه دریافت کنند مگر احراز شود که کسی پردرآمد یا ثروتمند است که مجلس هم در این زمینه با دولت همکاری کرد و ما این روش را برای سال آینده ادامه می‌دهیم و افراد دغدغه‌ای برای قطع یارانه خود نداشته باشند. اما نکته این است که در شش سال گذشته همیشه بحث‌های بسیاری درباره محک حذف یارانه‌بگیران عنوان می‌شود و دست آخر بدون تغییری، روال همیشگی تداوم می‌یابد. از دیگر مصوبه‌های بودجه‌ای سال 97، تعیین درآمد ۹۸ هزار میلیاردتومانی از هدفمندی یارانه‌ها، استرداد اراضی واگذارشده در صورت استفاده خارج از کاربری تعیین‌شده و تعیین وام ازدواج ۱۵ میلیون‌تومانی بود.

ربیعی و آخوندی در راه مجلس

شرق هم از احتمال استیضاح قریب‌الوقوع وزیر راه و شهرسازی و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر داد. پس از سقوط هواپیمای ATR72 زمزمه استیضاح عباس آخوندی و علی ربیعی شنیده شد. اگرچه کمی بعد از آن برخی از زد و بندهایی برای توقف استیضاح خبر دادند. اما شرق خبر داده که نمایندگان محکم پای استیضاح این دو عضو کابینه ایستاده‌اند و معتقدند عقب‌نشینی از استیضاح وزرا تحت هیچ شرایطی وجود ندارد و دو وزیر باید کابینه را ترک کنند. در نامه‌ای که نمایندگان مجلس به هیات‌رئیسه مجلس ارائه کرده و از سوی کمیسیون عمران وصول شده؛ ناتوانی در مواجهه با بحران‌های موجود در سیستم حمل‌ونقل کشور، نداشتن نظارت بر سیستم ناوگان هوایی و ریلی و بروز مشکلات در کشور و مرگ تعداد بسیار زیادی از هموطنان، اجرانکردن برنامه‌های ارائه‌شده به مجلس شورای اسلامی در نوسازی ناوگان‌های حمل‌ونقل عمومی، بی‌انگیزگی در اداره امور وزارتخانه ذی‌ربط و عدم پاسخ‌گویی مناسب به مردم و نمایندگان از جمله محورهای این استیضاح اعلام شده است. دنیای اقتصاد هم نوشت اگر مساله استیضاح آخوندی نهایی شود آخوندی هم از نظر تعدد طرح‌های استیضاح و چه در کسب رای اعتماد، در تاریخ انقلاب اسلامی رکورددار است. البته علی ربیعی هم در استیضاح دست کمی از آخوندی ندارد. این سومین‌باری است که مساله استیضاح او مطرح می‌شود. حسین مقصودی، نماینده مردم سبزوار، از تهیه طرح استیضاح وزیر «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» با ۳۳ امضا در مجلس خبر داده و گفته است: «درحال‌حاضر ۳۳ نماینده این طرح را امضا کرده‌اند...» او در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، تاکید کرده است: با توجه به حد نصاب قانونی نمایندگان و با توجه به اصل ۸۹ قانون اساسی و ماده ۲۲۷ و ۲۲۸ آیین‌نامه داخلی مجلس، لازم است استیضاح وزیر کار هرچه سریع‌تر در دستور کار مجلس قرار گیرد.

تورم عقب نشست

خبر اقتصادی دیگر هفته گذشته مساله تک‌رقمی شدن مجدد نرخ تورم بود. ایسنا از بازگشت تورم به زیر 10 درصد خبر داد و نوشت به گزارش بانک مرکزی، نرخ تورم بهمن‌ماه 9 /9 درصد گزارش شده است. دنیای اقتصاد هم نوشت: پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که نرخ تورم میانگین در سال ۱۳۹۶، برای دومین سال متوالی تک‌رقمی خواهد شد. رخدادی که اقتصاد ایران پس از حدود نیم‌قرن شاهد آن خواهد بود. مطابق بررسی‌ها، احتمالاً نرخ تورم در پایان سال جاری به زیر سطح ۱۰ درصد خواهد رسید و پس از نرخ تورم ۹‌درصدی در سال قبل، این دومین سال متوالی است که نرخ تورم اقتصاد ایران تک‌رقمی خواهد بود. این در حالی است که آمارهای ماه گذشته و شرایط اقتصاد کنونی، مانند کاهش نوسانات ارز نیز این موضوع را تایید می‌کند که نرخ تورم ماهانه اسفند نیز، دور از انتظار است و جهشی نخواهد داشت، بنابراین احتمال عدم وقوع این رخداد بسیار ضعیف است. آخرین بار در ابتدای دهه ۱۳۵۰ بود که نرخ تورم میانگین در دو سال متوالی تک‌رقمی ثبت شد و پس از آن هیچ‌گاه اقتصاد ایران شاهد و وقوع آن نبود.