سانچی با همه سرنشینانش غرق شد

بخش عمده اخبار هفته گذشته مربوط به کشتی سانچی بود. سانچی از شانزدهم تا بیست‌و‌چهارم دی‌ماه در آتش سوخت و بعد از هشت روز با همه سرنشینانش غرق شد. از 32 سرنشین این کشتی، پیکر سه تن پیدا شد و پیکر 29 تن دیگر به اعماق آب‌های چین رفت.

عملیات امداد و خاموش کردن آتش سانچی از همان روز اول آغاز شد. پیدا شدن پیکر یکی از سرنشینان با لباس نجات و نبود یکی از قایق‌های نجات این امیدواری را در دل خانواده‌ها ایجاد کرد که 31 سرنشین دیگر کشتی یا در دقایق اولیه انفجار از کشتی خارج شده‌اند یا در موتورخانه پناه گرفته‌اند. کشف پیکر دو خدمه دیگر و جعبه سیاه کشتی، انفجارهای پی‌در‌پی و غرق شدن سانچی، امید زنده یافتن سرنشینان را به ناامیدی بدل کرد. سانچی در 24 دی‌ماه غرق شد. دو جسد کشف‌شده همراه با جعبه سیاه به بندر شانگهای منتقل شدند تا هویت اجساد بعد از انجام آزمایش DNA تعیین و جعبه سیاه با حضور مقامات کشورهای ذی‌نفع باز شود.

بازخوانی حادثه سانچی

دنیای اقتصاد در گزارشی برخورد نفتکش ایرانی و فله‌بر چینی را مرور کرد و نوشت: آن‌طور که اظهارات مسوولان و شواهد نشان می‌دهد، کشتی چینی از دماغه به پهلوی نفتکش ایرانی برخورد می‌کند و در اثر شدت ضربه نه‌تنها سانچی آسیب‌دیده و مقداری از محموله آن به بیرون می‌ریزد، بلکه ضربه موجب انفجار و آتش‌سوزی در نفتکش ایرانی می‌شود. به گفته محسن بهرامی، سخنگوی کمیته اضطرار سانحه نفتکش سانچی، در همان دم در اثر برخورد مقداری از میعانات گازی محموله نفتکش ایرانی به روی دماغه فله‌بر چینی می‌ریزد و موجب آتش‌سوزی روی دماغه این کشتی می‌شود. از این‌رو ۲۱ کارکن چینی «کریستال» خود را به درون آب انداخته و سپس توسط کشتی‌های عبوری نجات می‌یابند. با وجود آتش‌سوزی اولیه در فله‌بر چینی، اما آتش این کشتی خیلی زود خاموش می‌شود و بدنه این کشتی آسیب چندانی نمی‌بیند. اما شرایط در طرف دیگر این تصادف یعنی در نفتکش ایرانی به‌طور کامل متفاوت بود. در اثر این حادثه در دم دو مخزن از ۱۲ مخزن سانچی دچار حریق شد و سرنوشت ۳۲ دریانورد این نفتکش در هاله‌ای از ابهام فرو رفت. امید به زنده بودن آنان عملیات نجات را پیش می‌برد. اگرچه دمای بالای آتش مانع ورود تیم نجات به داخل کشتی بود اما یک هفته از شروع آتش‌سوزی، تیم اطفای حریق توانست دما را تا ۹۰ درجه کاهش دهد و فرصتی برای اعزام تیم چهار‌نفره نجات چینی به روی عرشه کشتی فراهم شد. اما به دلیل حجم بالای دودهای سمی ناشی از سوختن میعانات گازی و دمای بالا در نفتکش، عملیات تجسس تنها نیم ساعت به‌طول انجامید. نتیجه این تجسس یافتن پیکر دو تن دیگر از خدمه و خارج کردن جعبه سیاه نفتکش سانچی بود. صبح روز 24 دی‌ماه انفجارهای متعدد عملیات تجسس را تقریباً غیرممکن کرد و در عرض چند ساعت شعله بالای آتش به انهدام کامل سانچی منجر شد. علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته انفجارهای روز آخر به حدی شدید بوده که دمای برخی نقاط کشتی به ۹۰۰ درجه نیز رسیده است. او گفته تلاش برای یافتن پیکر شهدای سانچی را ادامه می‌دهند اما فرمانده چینی عملیات می‌گوید با توجه به عمق بیش از ۱۱۰‌متری آب در منطقه‌ای که بقایای سانچی فرو رفته، دسترسی به پیکرهای مفقودان غیرممکن است.

امیدواری بیهوده

خانواده سرنشینان کشتی سانچی هشت روز در انتظار پایان عملیات و نجات دریانوردان بودند اما اکنون مسوولان اقرار می‌کنند از روز نخست امیدی برای زنده یافتن دریانوردان نداشته‌اند. حال سوالی که بسیاری از رسانه‌ها عنوان کردند این بود که آیا امکان بیان این واقعیت در روزهای نخست وجود نداشت تا دست‌کم پذیرش این حادثه تلخ برای خانواده‌های دریانوردان و افکار عمومی بیشتر ممکن شود؟ به گزارش ایسنا ربیعی گفته از روز اول چینی‌ها اعلام کردند همه خدمه نفتکش جان باخته‌اند. کارشناسان هم همین نظر را می‌دادند اما ما به خاطر کمترین امید هم همه تلاش‌هایمان را انجام دادیم و عملیات را هدایت کردیم. اعتماد اما با انتقاد به این امیدواری بیهوده در گزارشی به مقایسه حوادث مشابه در یک سال گذشته پرداخت و نوشت: هم در حادثه پلاسکو، هم در حادثه معدن یورت و هم در ماجرای سانچی مسوولان به جای اعلام خبر دل به یک موتورخانه فرضی، یک محل امن، یک معجزه می‌بندند. مسوولان هنگام اعلام خبر در نقش پزشکی فرو می‌روند که از دادن خبر بیماری لاعلاج به بیمارش هراس دارد و امیدوارند بار خبر بد را به دوش یکی از همراهان و وابستگان بیندازند.

کم‌کاری چینی؟

از نخستین روزهای وقوع حادثه سانچی، خانواده خدمه کشتی گلایه‌هایی از عملکرد دولت چین داشتند. رسانه‌های بسیاری در این ماجرا از کم‌کاری طرف چینی نوشتند و گفتند آنها به فواصل مختلف و به بهانه‌های مختلف عملیات مهار آتش را به تعویق انداخته‌اند. یک‌بار به دلیل تاریکی هوا، یک‌بار به دلیل شرایط بد جوی و گاهی به علت دمای بالای آتش. شرق در این خصوص نوشت: حرف‌وحدیث‌ها پس از ماجرا در بین کارشناسان و مسوولان ادامه دارد. برخی از نمایندگان مجلس معتقدند کم‌کاری چین در این ماجرا محرز است. برخی حتی به کم‌کاری وزارت امور خارجه در امر پیگیری موضوع می‌پردازند. محمدرضا تابش، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس می‌گوید تعلل دولت چین در امدادرسانی جای گلایه دارد و بی‌شک مجلس در جهت استیفای حقوق مردم پیگیر چگونگی بروز این حادثه خواهد شد. نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس هم گفته چینی‌ها در رسیدگی به وضعیت کشتی نفتکش عملکرد مناسبی نداشتند. اما علی ربیعی که مسوول رسیدگی به این ماجرا بود گفته بر اساس ارزیابی‌های فنی و همچنین مشاهدات تیم متخصص ایرانی مستقر در شانگهای، چینی‌ها در اطفای حریق این کشتی نه‌تنها کم‌کاری نکردند بلکه هرچه در توان داشتند انجام دادند. اما مجلس اعلام کرده که پیگیری‌های لازم را انجام خواهد داد.

انتقال جعبه سیاه به شانگهای

اما سوالات درباره سانچی بی‌شمار است. اینکه این دو کشتی چگونه با هم برخورد کرده‌اند؟ آیا رادار کشتی از کار افتاده بوده؟ آیا دو کشتی همدیگر را در مسیر حرکت دیده‌اند و آیا خدمه فرصت نجات جان خود را داشته‌اند یا نه؟ پاسخ بسیاری از این سوالات منوط به بازگشایی جعبه سیاه سانچی است. جعبه سیاهی که اکنون در شانگهای است. به گزارش ایسنا جعبه سیاه کشتی نفتکش ایرانی پس از انتقال به شانگهای، با حضور نماینده شرکت ملی نفتکش، نماینده پاناما و نماینده اداره ایمنی دریایی شانگهای پلمب شد و قرار است پلمب جعبه سیاه تا یک ماه دیگر با حضور مراجع قانونی و نمایندگان ذی‌نفع باز و بررسی شود. به گزارش ایرنا هادی حق‌شناس، معاون سازمان بنادر و دریانوردی گفته جعبه سیاه کشتی سانچی با حضور همه ذی‌نفعان از جمله چین، هنگ‌کنگ، پاناما و ایران در چین باز و اطلاعات آن بررسی می‌شود. چون نتیجه بررسی‌ها برای بیمه‌ها و مالکان سانچی مهم است. در کنار همه این موارد، نگرانی از نشت محموله سانچی به دریا از نخستین روز مطرح بود. اکنون رسانه‌ها گزارش داده‌اند که لکه نفتی که بر اثر غرق شدن نفتکش سانچی در دریای چین شرقی ایجاد شده، به شکل قابل توجهی گسترش یافته و نگرانی‌ها نسبت به آسیب محیط زیستی گسترده را برانگیخته است. به گزارش ایسنا، مقامات چینی اعلام کرده‌اند سوخت نفتکش غرق‌شده سانچی که حامل یک میلیون بشکه میعانات به مقصد کره جنوبی بود، ناحیه‌ای به وسعت ۵۲ مایل مربع (۱۳۴ کیلومترمربع) را پوشانده و در حال افزایش است. همچنین برنا نوشت برخی از گزارش‌ها می‌گوید احتمالاً این آلودگی ظرف سه ماه به خشکی می‌رسد و درصورتی‌که این اتفاق رخ دهد سواحل کره محتمل‌ترین موقعیت خواهد بود.

رشد 5 /4‌درصدی اقتصاد

در ادامه اخبار هفته گذشته، بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی شش‌ماهه اول سال 96 را اعلام کرد. به گزارش دنیای اقتصاد و بر اساس اظهارات رئیس‌کل بانک مرکزی اقتصاد کشور در سه ماه نخست سال انبساط ۶ /‌۴‌درصدی و در سه ماه دوم سال انبساط ۴ /‌۴‌درصدی را تجربه کرده است. برآیند این تغییرات نیز رشد اقتصادی ۵ /‌۴‌درصدی برای اقتصاد ایران در نیمه نخست سال جاری است. آمارهای ارائه‌شده از سوی رئیس بانک مرکزی دومین روایت از رشد اقتصادی کشور در نیمه نخست سال جاری است. پیش از این مرکز آمار رشد اقتصادی نیمه نخست سال جاری را ۶ /‌۵ درصد گزارش کرده بود. در پی اظهارات سیف در فراکسیون امید مجلس، بانک مرکزی اقدام به انتشار جزئیات کارنامه اقتصاد ایران در نیمه نخست سال جاری کرد. بر مبنای آمارهای بانک مرکزی بخش‌های «نفت» و «حمل‌ونقل و انبارداری و ارتباطات» به ترتیب اثر فزاینده ۳ /‌۱‌درصدی و ۷ /‌۰‌درصدی بر رشد اقتصادی داشته‌اند. بخش‌های «صنعت»، «بازرگانی، رستوران و هتلداری» و «برق و آب و گاز» نیز هر کدام اثر فزاینده‌ای در حدود ۵ /‌۰ درصد بر رشد اقتصادی داشته‌اند. این در حالی است که بانک مرکزی اثر بخش خدمات بر تولید ناخالص داخلی را معادل منفی ۱ /‌۰ درصد گزارش کرده است. جزئیات این آمارها حکایت از اثرگذاری مثبت بخش صنعت در رشد اقتصادی دارد. همچنین آمارها نشان می‌دهد رشد ارزش افزوده این بخش در تابستان مثبت و به فاز رونق وارد شده است. دیگر آمارها نیز حاکی از رشد مثبت تشکیل سرمایه در نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

رشد کند اقتصاد

بر اساس آمارهای بانک مرکزی، در سال گذشته، رشد اقتصادی فصل بهار معادل ۵ /‌۷ درصد و رشد اقتصادی فصل تابستان ۹ /‌۱۲ درصد ثبت شده بود. این آمارها نشان می‌دهد که نسبت به سال قبل، از سرعت رشد اقتصادی کاسته شده است، اما این ارقام نیز با توجه به عبور اثر رشد نفتی عملکرد قابل قبولی است. کاهش رشد اقتصادی در سال جاری نسبت به سال قبل قابل پیش‌بینی بود زیرا در سال ۱۳۹۵، رشد اقتصادی دورقمی به دلیل استفاده از ظرفیت‌های بخش نفتی پس از لغو تحریم‌ها بوده است. طبیعی است که با توسعه صادرات نفتی، میزان تولید اقتصادی رشد قابل‌ توجهی در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴ یابد، اما ادامه این رویه در سال ۱۳۹۶ ممکن نبود، زیرا اثرگذاری بخش نفتی در رشد اقتصادی تقریباً تمام شده و باید این افزایش در سایر بخش‌ها صورت گیرد. بخش مهم دیگر این گزارش به مثبت شدن نرخ رشد اقتصادی بخش مسکن مربوط است که نشان می‌دهد در فصل دوم سال جاری رونق تولید به بخش ساختمان بازگشته است. این بخش که زیرگروه صنایع و معادن محسوب می‌شود، در فصل اول سال جاری رشد منفی ۵ /‌۳ درصد را ثبت کرده که این رقم در فصل دوم سال جاری به ۱ /‌۳ درصد رسیده است. همچنین رشد ارزش افزوده بخش مسکن در نیمه نخست سال جاری معادل ۶ /‌۰ درصد بوده است. در شش ماه نخست سال قبل رشد بخش ساختمان منفی ۶ /‌۱۴ درصد بوده است. همچنین در بخش ساختمان ارزش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی مناطق شهری به قیمت‌های جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ۶ /‌۱۲ درصد افزایش یافته است.