آیینه عبرت

از هر هزار نفر جمعیت دنیا، تنها چهار نفرشان در ونزوئلا زندگی می‌کنند، اما از هر پنج بشکه ذخیره نفت دنیا، یکی‌ زیر پای مردم این کشور مدفون است. کشوری کوچک با جمعیتی نه‌چندان زیاد، و منابعی سرشار. با این حال، وضع اقتصادی ونزوئلا چنان ناگوار است که پیش‌بینی می‌شود در یک دوره 10ساله (از سال 2012 تا 2022) درآمد سرانه مردم این کشور نصف شود: از 18 هزار دلار به 9 هزار دلار. و تورم؟ برای امسال صحبت از ارقامی نزدیک به 1000 درصد است و صندوق بین‌المللی پول رسیدن به نرخ‌های چندهزاردرصدی در سال‌های آینده را بعید نمی‌داند.

«تجارت فردا» در شماره‌های گذشته بارها آنچه بر سر اقتصاد ونزوئلا آمده را مورد بررسی قرار داده و تصاویر آشوب‌های خیابانی و اعتراضات مخالفان نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور پوپولیست این کشور را منتشر کرده است. روی دیگر این تصاویر هم قفسه‌های خالی فروشگاه‌ها و صف‌های طویل مردمی است که برای خرید یک بسته دستمال کاغذی یا یک شیشه شیر ساعت‌ها منتظر می‌مانند. بنزین البته در این کشور تقریباً رایگان است، اما متاسفانه نمی‌توان به جای شیر، بنزین نوشید.

وقتی پنجشنبه هفتم دی‌ماه اعتراضاتی با عنوان «نه به گرانی» در مشهد آغاز شد - و طی روزهای بعد به چندین شهر دیگر ایران تسری یافت- برخی فعالان فضای مجازی بلافاصله تحلیل کردند که «کارد به استخوان مردم رسیده است» و چشم‌انداز «ونزوئلایی شدن ایران» را پیش چشم مخاطبان خود قرار دادند. برخی دیگر اما اگرچه نسبت به بروز ناامنی و بی‌ثباتی در فضای اقتصادی نگران بودند، در تحلیل‌های خود احتیاط بیشتری به خرج دادند.

در پرونده ویژه‌ای که پیش روی شماست، تلاش کرده‌ایم اولاً زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی ناآرامی‌های روزهای گذشته را واکاوی کنیم، ثانیاً شباهت‌ها و تفاوت‌های وضعیت امروز ایران و ونزوئلا را برشماریم و در نهایت چشم‌انداز پیش‌رو و راه‌های پرهیز از ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران را بکاویم.