تغییرات خطرناک اقلیمی
غم باران در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه
حسن روحانی در پنجمین کنگره سراسری خانه کشاورز با یادآوری اینکه کشاورزان امنیت غذایی را برای کشور فراهم می‌کنند، گفت: «آرامش جامعه ما در سایه تلاش و بازوان قدرتمند کشاورزان است.» او با اشاره به اینکه منبع اصلی ما در تولیدات کشاورزی و تامین غذا، آب و خاک است، عنوان کرد: «این دو سرمایه‌های بسیار ارزشمند کشور هستند.
حسن روحانی در پنجمین کنگره سراسری خانه کشاورز با یادآوری اینکه کشاورزان امنیت غذایی را برای کشور فراهم می‌کنند، گفت: «آرامش جامعه ما در سایه تلاش و بازوان قدرتمند کشاورزان است.» او با اشاره به اینکه منبع اصلی ما در تولیدات کشاورزی و تامین غذا، آب و خاک است، عنوان کرد: «این دو سرمایه‌های بسیار ارزشمند کشور هستند. ما به دنبال کشاورزی پایدار و تولیدات کشاورزی پایدار هستیم و آب و خاک پایه کشاورزی پایدار هستند.» رئیس‌جمهوری تاکید کرد: «باید از خاک حراست کنیم و نگذاریم خاک فرسوده شود. خاک مستعد کشاورزی نعمت بزرگی است که چون ما همواره از آن برخوردار بودیم، قدر آن را به خوبی نشناختیم.» آن‌طور که پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری گزارش داده، روحانی گفت: «عموم دولت‌ها از بخش کشاورزی حمایت کرده و به آنها یارانه می‌دهند، اما این حمایت‌ها نباید به شکلی باشد که توان رقابت کشاورزان ما را در بازار محصولات کشاورزی در منطقه و جهان تضعیف کند.» رئیس‌جمهوری همچنین تاکید کرد: «محیط زیست نباید از ناحیه تولید محصولات کشاورزی آسیب ببیند. باید مشکلات را به شکل جامع دید و برای حل‌وفصل آنها تدبیر کرد. ما حداقل 15 سال است که در شرایط خشکسالی هستیم و اوضاع اقلیمی در حال تغییرات خطرناک است و باید خودمان را برای یک تحول اساسی آماده کنیم.»
نظرات ضدونقیض درباره کشاورزی و بحران آب
در این کنگره وزیر جهاد کشاورزی، وزیر نیرو، وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز حضور داشتند و هر کدام از نظرگاه خود به موضوع کشاورزی و مساله آب پرداختند و دیدگاه‌های ضدونقیضی هم مطرح شد.
محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی، اظهار کرد: «اینکه برخی مسائلی را مطرح می‌کنند که کشاورزان قدر آب را نمی‌دانند به هیچ‌وجه صحیح نیست و اتفاقاً کشاورزان از آن دسته کسانی هستند که بیشتر از همه قدر آب را می‌دانند و شخصاً معتقدم که با امکانات، علم، دانش و تکنولوژی امروز می‌توانیم با همین منابع آبی محدود دیروز و امروز مشکلات و نگرانی‌های موجود را حل کنیم، به شرط آنکه درست، به موقع و بر اساس منافع مشترک و ملی تصمیم‌گیری و عمل کنیم. درست است که امروز نسبت به دیروز تقاضا بیشتر شده است اما تکنولوژی نیز به مراتب بیشتر و جلوتر از افزایش تقاضا حرکت کرده و اگر در جایی هم آب را بد مصرف می‌کنیم ناشی از قدرناشناسی از آب نیست بلکه به دلیل امکانات و ابزار محدود است و باید دست به دست هم و با تعامل و گفت‌وگو از دانش موجود کشور برای حل این مشکلات استفاده کنیم، چراکه دیگر داغ و درفش جواب نمی‌دهد.» او اظهار کرد: «امروز مشکل آب نداریم و تنها باید منابع آبی را درست مصرف کنیم که اگر این اتفاق نیفتد محدودیت‌های منابع آبی و مشکل بحران آب روزبه‌روز بدتر می‌شود، اما امیدواریم با کمک کشاورزان بتوانیم مساله آب را حل کنیم.»
اما رضا اردکانیان، وزیر نیرو، در این باره نظراتی کاملاً متفاوت با وزیر جهاد کشاورزی داشت. او گفت: «خیلی بد است که هنوز نمی‌دانیم منابع و مصارف آب چه کمیت و کیفیتی دارند. نیازمند هستیم درباره مدیریت به هم‌پیوسته آب با یکدیگر گفت‌وگو کنیم. کشاورزان در زمینه اصلاح این مشکل نقش اساسی دارند چراکه بیش از ۹۰ درصد منابع آب شیرین توسط آنها مصرف می‌شود، بنابراین شما کشاورزان بخش قابل توجهی از حل مساله هستید.» آن‌طور که ایسنا گزارش داده، اردکانیان افزود: «راهکارهای حل مساله قبل از آنکه با منابع مالی بیشتر و فناورانه قابل تحقق باشد باید با مشارکت کشاورزان و همه بهره‌برداران از منابع آبی همراه باشد و اگر قرار بود با تکنولوژی و منابع مالی این مشکلات حل شود، امروز باید مشکلاتی به مراتب کمتر از ۴۰ سال پیش می‌داشتیم که سازه‌های آبی پیشرفته و فناوری‌های به‌روزتری داریم.»
کاش رتبه اول نداشتیم
عیسی کلانتری که با دو سمت دبیرکل خانه کشاورز و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، در پنجمین کنگره سراسری خانه کشاورز سخن می‌گفت، از چند رتبه اولی که ایران دارد، ابراز تاسف کرد: «امروز چند رتبه اول داریم که کاش آن را نمی‌داشتیم و این رتبه‌ها شامل رتبه اول در فرسایش خاک، رتبه اول در بهره‌وری بی‌رویه در منابع آبی و رتبه اول در فرسایش پوشش گیاهی است که همه ما را با محدودیت‌های جدی روبه‌رو کرده که امیدواریم در چهار سال پیش‌رو از این نظر وضعیت بهتری نسبت به گذشته پیدا کنیم.» او خطاب به رئیس‌جمهوری از تغییر تفکر کشاورزان امروز نسبت به سال‌های گذشته سخن گفت و اظهار کرد: «امروز کشاورزان تقاضای افزایش قیمت از شما ندارند، بلکه می‌خواهند کشاورزی پایدار داشته باشند و نرخ تورم همچنان کاهش یابد، چراکه در دولت‌های نهم و دهم به دلیل ناپایداری در منابع تجدیدپذیر مانند آب مشکلات و بحران‌های بزرگی را دیدند.»
راهی برای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، نیز گفت: «هم‌اکنون سهم حمل‌ونقل کالای کشاورزی از ریل صفر است که باید در مورد آن چاره‌ای بیندیشیم. دلیل عمده این مطلب است که ما پایانه کالای کشاورزی را در ایران نداریم. ما نیاز به پایانه‌ای داریم که در آن هم امکانات سردخانه، هم امکاناتی نظیر انبار تفکیک و بسته‌بندی وجود داشته باشد تا کالا در مکانی امن نگهداری شود و پس از آن به صورت پایانه مستقیم به خط ریل وصل شود. نیاز داریم تا پایانه‌های تخصصی حمل کالا داشته باشیم و همچنین حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی مجهز به کانتینرهای یخچال‌دار باشد. براساس آمار ضایعات محصولات کشاورزی در حدود ۲۰ درصد را شامل می‌شود. داشتن پایانه‌های کشاورزی تاثیر جدی در کاهش تلفات کشاورزی و افزایش بهره‌وری کالاهای کشاورزی خواهد داشت و پیشنهاد من این است که خانه کشاورز به این موضوع مهم ورود پیدا کند. وزارت راه و شهرسازی آمادگی کامل دارد تا در تمامی مراحل از خانه کشاورز حمایت کند و این پیشنهاد مهمی است که به افزایش نرخ بهره‌وری کالای کشاورزی در کشوری که آب کمیاب است و کالای کشاورزی با زحمت تولید می‌شود منجر خواهد شد.»
شوخی لاریجانی با سازمان سنجش
هفته گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه دانشگاه‌ها باید در مسیر نیازهای حوزه تولید کشور گام بردارند، از ضرورت حذف کنکور سخن گفت. علی لاریجانی در مراسم تکریم و معارفه رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران از معضل کنکور انتقاد کرد. او پس از انتقاد از گسترش دانشگاه‌ها که به‌زعم وی، برخی روی حساب‌وکتاب هم گسترش پیدا نکرده‌اند، اظهار کرد: «روش کنکور هم معضل جدیدی را در کشور ایجاد کرده است و باید اختیاراتی به دانشگاه‌ها داده شود تا بتوانند افراد فاضل را انتخاب کنند. زمانی تصویب کردیم کنکور برداشته شود اما سازوکار آن در وزارتخانه‌ها سامان نیافت.» آن‌طور که خانه ملت گزارش داده، رئیس قوه مقننه خطاب به محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری (به صورت مزاح) گفت: «شاید اگر آقای نهاوندیان بانی شوند و بروند مرکز سنجش را منحل کنند این مساله حل شود. تا آنها هستند نمی‌توانند بگذارند این مشکل حل شود.» او اظهار کرد: «به نظر بنده دانشگاه‌ها می‌توانند افراد را از نظر علمی انتخاب کنند و این حرف سنجیده‌ای است و سپس تمرکز بیشتری بر کیفیت کار علمی داشته باشند. فکر می‌کنم با مرکز سنجش و وزارت علوم هم اگر کار شود می‌توان به فرمول عاقلانه‌ای که بر اساس شرایطی افراد را انتخاب کند دست یافت.» وی همچنین با طرح این سوال که چرا سیستم دیوانی کشور به بخش‌های دانشگاهی و پژوهشی اتصال ندارد، توضیح داد: «این قصه امروز نیست و من فکر می‌کنم بیش از 30 سال است که این موضوعات مطرح بوده و تلاش شده که بخش پژوهشی دانشگاه‌ها را با بخش‌های مورد نیاز ارتباط داد. البته همه به این موضوع علاقه دارند، اما چرا این موضوع عملی نمی‌شود؟ مشکل اصلی پول نفت و نظام بودجه‌ریزی در کشور بوده، چراکه یک پول به دستگاه‌های اجرایی ارائه می‌شود و دستگاه‌ها محاسبه می‌کنند که در طول یک سال با این پول زندگی کنند.» او توصیه کرد: «دانشگاه‌ها بپذیرند که بخشی از بودجه خود را از طریق پژوهش تامین کنند، زیرا دانشگاه‌های معتبر دنیا از طریق نفت اداره نمی‌شوند.» لاریجانی در ادامه عنوان کرد: «باید به نوعی بودجه دانشگاه‌ها و مشوق‌هایی را که در بخش‌های تولیدی است به یکدیگر متصل کنیم.»
باران غم و پس‌لرزه‌های زلزله در کرمانشاه
هفته گذشته امدادرسانی به مناطق زلزله‌زده استان کرمانشاه ادامه پیدا کرد، اما بارش باران که از قبل هم پیش‌بینی شده بود، مشکلات مردم این مناطق را بیشتر کرد. نگرانی از شیوع بیماری‌های عفونی نیز از دیگر مسائل پس از این زمین‌لرزه 3 /7ریشتری بود. ابتلای دو نفر به بیماری وبا و مرگ یک نوزاد به دلیل اسهال خونی شاید مهم‌ترین اخبار هشدارآمیز در زمینه شیوع بیماری‌ها در این منطقه بود. روزنامه «همشهری» در این باره نوشت: «گزارش‌ها حاکی از آن است که مهم‌ترین نگرانی شیوع بیماری‌های عفونی در مناطق زلزله‌زده است و تاکنون یک نوزاد نیز به دلیل اسهال خونی در دالاهو جان باخته است.» این روزنامه از قول کیکاووس دارابی، یکی از پزشکان عمومی مستقر در بیمارستان صحرایی سرپل ذهاب، نقل کرد: «طی روزهای اخیر دو نفر به بیمارستان صحرایی مراجعه کردند که به بیماری وبا مبتلا شده بودند.» به گفته وی، علت شیوع وبا در سرپل ذهاب مصرف آب و غذای آلوده است و به نظر می‌رسد آب لوله‌کشی این مناطق هنوز برای شرب مناسب نیست. او درباره کودکی که جانش را به دلیل اسهال خونی از دست داده است نیز توضیح داده است: «این کودک در منطقه دالاهو جان خودش را از دست داد. مناطق زلزله‌زده شرایط بهداشتی بدی دارند. زباله در شهر بیداد می‌کند و زباله‌ها جمع‌آوری و دفع نمی‌شوند، سرویس بهداشتی و حمام به اندازه کافی وجود ندارد.» در همین زمینه کامران زنگیشه، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران که نماینده تام‌الاختیار معاونت خدمات شهری در شهرهای زلزله‌زده استان کرمانشاه است، به روزنامه «شهروند» اعلام کرد که تولید زباله در سر پل ذهاب پنج برابر شده است. طبق مشاهدات خبرنگار اعزامی این روزنامه، «در حالی که بحث بیماری‌های واگیر مطرح شده، موضوع حمام و سرویس‌های بهداشتی جدی‌تر از پیش شده است. به‌خصوص برای بچه‌ها که آسیب‌پذیرتر هستند و البته مادران هم از ترس سرمای خشن کرمانشاه، بچه‌ها را در خیابان حمام نمی‌کنند.»
ترس سرمای خشن کرمانشاه هفته گذشته با بارش غم‌انگیز باران نیز همراه شد. عزیز آزادی از اهالی روستای کوئیک حسن که در جریان زلزله مرگبار 17 نفر از اقوامش را از دست داده و خانه خودش هم به تلی از خاک بدل شده، به «همشهری» گفته است: «ما روزها و شب‌های سختی را می‌گذرانیم، به‌خصوص این روزها که باران هم می‌بارد. با وجود اینکه به ما چادر داده‌اند اما در این شرایط نمی‌شود زندگی کرد. باد شدید مدام چادرها را جابه‌جا می‌کند و همین وسایل ناچیزی که داریم را هم با خود می‌برد. داخل چادرها سرد است و نمی‌شود چراغ یا آتش روشن کرد، چراکه هم خطر آتش‌سوزی وجود دارد و هم خطر گازگرفتگی.»
روزهای پس از زلزله برای مردم ساکن مناطق زلزله‌زده به دشواری می‌گذرد. برای بسیاری از این مردم رنج زندگی بدون خانه در هوای سرد و بارانی با مصیبت از دست دادن عزیزان توام است. سازمان پزشکی قانونی روز اول آذرماه آخرین آمار جان‌باختگان شناسایی‌شده این زمین‌لرزه را 444 نفر اعلام کرده است.
