موعد بودجه و جنجال حذف یارانه

موعد بودجه که می‌رسد این سوال هم در میان نمایندگان مجلس طرح می‌شود و هم در دولت که با یارانه چه باید کرد؟ دولت ابتدا خود را مقید به مصوبه قانونی بودجه می‌کند و قول حذف یارانه‌ها را می‌دهد اما در نهایت هزینه‌های سیاسی حذف یارانه‌ها، دولت را به قانون‌شکنی می‌کشاند. امسال هم به رویه چند سال گذشته دولت حذف یارانه‌بگیران را منوط به قانون بودجه و درخواست نمایندگان کرده است. به گزارش ایسنا سخنگوی دولت در خصوص سرنوشت یارانه‌ها در سال 97 گفت در این رابطه کمیته امداد اعلام آمادگی کرده که فقط به افراد تحت پوشش کمیته و بهزیستی یارانه بدهد، چنین نظراتی را نمایندگان مجلس هم بیان کردند اما چنین اقدامی منوط به این است که این درخواست‌ها را نمایندگان در تبصره 14 لایحه بودجه 97 اعمال کنند که اگر تکلیف قانونی باشد، دولت مجری قانون است و باید انجام دهد. آن‌گونه که ایرنا هم گزارش داده رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از حذف سه دهک بالای جامعه خبر داده و گفته مجلس مصمم است با هماهنگی دولت و در قانون بودجه سال ۹۷ سه دهک بالای درآمدی را از دریافت یارانه حذف کند. فشار یارانه‌ها بر بودجه عمرانی عاملی است که پورابراهیمی عنوان کرده و گفته در شش‌ماهه نخست امسال تنها یک و نیم درصد بودجه عمرانی به استان‌ها تخصیص یافته است.

♦♦♦

هزینه حذف یارانه با من!

تعلل دولت و مجلس در حذف یارانه‌ها به قدری زیاد شده که حالا پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد امام خمینی پیش‌قدم حذف آن شده و گفته حاضر است «پای بخشی از سختی‌ها و فحش‌خوردن‌هایش» هم بماند. فتاح که بار قبل در نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران مسوولیت حذف یارانه را بر عهده گرفته بود، در گفت‌وگو با شرق می‌گوید حرف‌هایش کامل منتشر نشده و در تشریح بیشتر این موضوع به شرق گفته: من راجع به قطع یارانه‌ها از یک سال پیش با آقای روحانی صحبت کردم و گفتم که من مسوولیت قطع یارانه‌ها را می‌پذیرم. به روحانی گفتم از چه می‌ترسید که یارانه‌ها را قطع کنید؟ من فحش‌ها را می‌پذیرم. به هر حال این کارها فحش‌خوری هم دارد. او به رئیس‌جمهور پیشنهاد داده شما به متقاضیان دریافت یارانه بگویید هر کسی نیازمند است بیاید کمیته امداد. مردم ما فهیم و بزرگ هستند و مسائل را درک می‌کنند. چرا ۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه را می‌دهید؟ پیشنهاد فتاح این است که از ۷۰ میلیون‌نفری که یارانه می‌گیرند، ۵۰ درصدشان را حذف کنند و یکباره همه حذف نشوند. یارانه اما در نهایت به هفت میلیون نفر مددجوی کمیته امداد و بهزیستی تعلق بگیرد، حدود پنج میلیون بازنشسته و چند میلیون کارمندی که حقوق پایین دارند و حاشیه‌نشین‌ها.

♦♦♦

ترس از اعتراض

اما احتمالاً ماجرا به آن سادگی که فتاح نقل می‌کند نیست. چون معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون شدت اعتراض به حذف یارانه‌ها را مهم‌ترین عامل توقف طرح حذف یارانه عنوان کرده است. خبر آنلاین نوشت: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مدت‌هاست مسوول شناسایی و حذف یارانه‌ها شده. اما این روند پس از مدتی متوقف شد. احمد میدری شدت اعتراض‌ها را عامل توقف طرح حذف یارانه‌ها در این وزارتخانه عنوان کرده و گفته چون از ابتدا ضوابط روشنی برای پرداخت یارانه وجود نداشت، وقتی فردی حذف می‌شود، اعتراض‌ها شروع می‌شود. رسیدگی به اعتراض‌ها آ‌نقدر زمان‌بر و مشکل است که ادامه کار به این شکل برای وزارتخانه غیرممکن است. او گفته بعد از چهار میلیون نفر که حذف شد، بیش از ۳۰۰ هزار نفر اعتراض کردند. این اعتراض‌ها در سامانه ثبت شد، بعد با آنها تماس گرفته شد. برخی‌ها راضی شدند و برخی هم عودت داده شد.

♦♦♦

فرصت سه‌ماهه ایران

چند خبر اقتصادی دیگر هفته گذشته به تاثیرات برجام و تحریم‌های ایران باز‌می‌گشت. اول اینکه ایران برای انجام تعهدات گروه بین‌المللی اقدام مالی (FATF) تنها سه ماه دیگر فرصت دارد. شهروند در گزارشی نوشت مقامات FATF در بیانیه‌ای که پس از نشست مشترک با گروه اقدام مالی مشترک آمریکای لاتین داشتند، اعلام کردند این گروه همچنان نسبت به ایران نگران است و ایران تا ماه نخست سال ۲۰۱۸ یعنی یازدهم بهمن‌ماه امسال وقت دارد به تعهدات خود در قبال این نهاد عمل کند وگرنه احتمال دارد ایران به لیست سیاه بازگردد. اما از نظر کارشناسان بانکی کمی بعید است که ایران در مهلت باقیمانده بتواند به خواسته‌های این نهاد مالی عمل کند. مگر اینکه یک‌بار دیگر ایران با رایزنی در مورد اقدامات رو به جلویی که در یک سال اخیر انجام داده، مسوولان FATF  را متقاعد کند که مهلت دوباره‌ای را به کشورمان بدهند. اما چنانچه ایران دوباره به لیست سیاه این نهاد مالی برگردد، بانک‌هایی که با ایران ارتباط برقرار کنند، مشمول جرایم سنگینی خواهند شد و کشورمان باید قید کارکردن با بانک‌های درجه‌یک دنیا را بزند. در عین حال اشکال و اخلال در سیستم بانکی ایران ایجاد خواهد شد و حتی به گمان برخی کارشناسان مثل این خواهد بود که در اجرای برجام اخلال ایجاد شده است. کامران ندری، عضو پژوهشکده پولی و بانکی گفته شاید این ‌بار هم مثل دفعه قبل که با رایزنی، ایران از لیست سیاه FATF خارج شد، چنین امکانی فراهم باشد و این موضوع قابل مذاکره است.

♦♦♦

آغاز به کار توتال در ایران

اگرچه خروج یا بازگشت ایران به لیست سیاه FATF مساله نگران‌کننده‌ای است، اخبار خوشی از قراردادهای خارجی در ایران شنیده می‌شود. از یک‌سو خبر رسیده که دفتر توتال فرانسه در واشنگتن برای هماهنگی در سرمایه‌گذاری در ایران آغاز به کار کرده و دوم آنکه ایران و روسیه قرارداد انرژی 30 میلیارد‌دلاری منعقد کرده‌اند. آن‌گونه که شهروند نوشت در حالی مقام ارشد نفتی ایران خبر آغاز به کار توتال را مطرح کرد که در یک ماه گذشته برخی رسانه‌ها از تردید این غول فرانسوی برای حضورش در ایران سخن می‌گفتند؛ اما حدود دو هفته پیش مدیر منطقه خاورمیانه و آفریقای شمال در بخش اکتشاف و تولید شرکت توتال اعلام کرده بود که سیاست آمریکا در بحث برجام موضوع داخلی آن کشور است و توتال به قوانین بین‌المللی پایبند است و به تعهدات خود ادامه می‌دهد.

وزارت تعاون اعلام کرد: درخواست شروع به کار مدیران و کارشناسان شرکت نفتی «توتال ایران بی‌وی» در هیات فنی اشتغال اتباع خارجی مطرح شد و مورد موافقت قرار گرفت. ایلنا هم در خبری دیگر نوشت: شرکت نفتی «توتال ایران بی‌وی» مهرماه امسال در اداره ثبت شرکت‌ها و موسسه‌های تجاری ایران به ثبت رسید. قرار است این شرکت در زمینه سرمایه‌گذاری پروژه‌های بالادستی، میان‌دستی و پایین‌دستی نفت و گاز فعالیت کند. بیژن زنگنه، وزیر نفت هم پیشتر اظهار کرده بود توتال کار خود را در ایران آغاز کرده است.

♦♦♦

سرمایه‌گذاری 30 میلیارد‌دلاری روسیه در ایران

خبر دیگر آنکه شرکت «روس‌نفت» قرار است مطالعات خود را برای حضور در میادین نفتی ایران آغاز کند و پروپزال فنی خود را به شرکت ملی نفت بدهد. روزنامه ایران در این خصوص نوشت: حضور ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه در ایران موجب شد مذاکرات فشرده‌ای در بخش انرژی بین شرکت‌های ایرانی و روسی صورت گیرد که در جریان این مذاکرات، موافقت‌نامه‌ای بین دو طرف امضا شد. بر اساس موافقت‌نامه‌ای که بین شرکت ملی نفت ایران و روس‌نفت (شرکت نفت و گاز روس که گفته می‌شود 5 /69 درصد آن متعلق به دولت روسیه است) امضا شد، دو طرف برای انجام پروژه‌های مشترک و همچنین انجام پروژه‌های ایران از سوی طرف روسی، به تفاهم رسیدند. خبرگزاری رویترز هم چند روز پیش به نقل از ایگور سچین، مدیرعامل روس‌نفت که گفته می‌شود از نزدیک‌ترین متحدان ولادیمیر پوتین است تیتر زد که قرارداد 30 میلیارد‌دلاری بین شرکت ملی نفت ایران و روس‌نفت روسیه به امضا رسیده است ولی کاردر توضیح داد که شرکت روس‌نفت برای سرمایه‌گذاری در ایران ابراز علاقه کرده است اما موقع مذاکرات و حتی امضای موافقت‌نامه بین طرفین هیچ عدد و رقمی عنوان نشده است. وی ادامه داد: شرکت روس نفت برای توسعه میدان گازی جنوب فارس و آزادگان ابراز تمایل کرده است البته میادینی که آنها اعلام کردند جزو اولویت‌های شرکت ملی نفت نبود و ما بیشتر به دنبال صادرات گاز و ال‌ان‌جی هستیم.

♦♦♦

هزینه 30 میلیارد دلاری آلودگی هوا

ایران هم گزارشی از هزینه و خسارت بالای آلودگی هوا منتشر کرد و نوشت: بانک جهانی سال 2016 گزارش مفصلی درباره هزینه‌های آلودگی هوا منتشر کرده و در مقدمه آن نوشته بود: «آلودگی هوا چهارمین عامل عمده مرگ‌ومیر در سراسر جهان است. در حالی که سایر مرگ‌های ناشی از آلودگی بیشتر کودکان و افراد مسن را درگیر می‌کند، مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا بیشتر برای زنان و مردان در سن کار اتفاق می‌افتد. از دست دادن زندگی، بسیار غم‌انگیز است اما به جز این، هزینه اقتصادی آلودگی هوا نیز بسیار قابل توجه است. یک مورد از هر 10 مرگ در سراسر جهان، به خاطر قرار گرفتن در معرض آلودگی هواست. از دست دادن زندگی به خاطر آلودگی هوا باعث درد و رنج انسان‌هاست و توسعه اقتصادی را نیز کاهش می‌دهد.» سالانه 225 میلیارد دلار از اقتصاد جهان به خاطر آلودگی هوا، دود می‌شود و به هوا می‌رود. بر اساس گزارش بانک جهانی، آلودگی هوا برای خاورمیانه و شمال آفریقا 9 میلیارد دلار هزینه به‌ دنبال دارد که بیشترین آن، متوجه ایران و مصر است. آلودگی هوا سالانه ۲۱ هزار نفر را در ایران می‌کشد. چهار شهر از 10 شهر آلوده دنیا نیز در ایران قرار دارند و اهواز، یکی از آلوده‌ترین شهرهای ایران به حساب می‌آید. معصومه ابتکار سال گذشته در کسوت رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده بود که بر اساس مطالعات صورت‌‌گرفته در سال ۸۹ مردم حدود ۹ میلیارد دلار به خاطر مسائل محیط‌زیستی خسارت دیدند و میزان این خسارت امروز به حدود ۳۰ میلیارد دلار در سال رسیده است. هزینه آلودگی هوا در تهران، چیزی حدود کل بودجه شهرداری می‌شود. وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران چندی پیش گفته بود: «هزینه اقتصادی آلودگی هوای تهران بین ۱۲ تا ۱۵ هزار میلیارد تومان است و می‌توان گفت پایتخت معادل بودجه شهرداری هزینه اقتصادی آلودگی هوا را می‌دهد.» او با ارائه اطلاعاتی بیشتر ادامه می‌دهد: «بر اساس آمارهای بانک جهانی سالانه 3 /2 درصد از جی‌دی‌پی ایران هزینه آلودگی هوا می‌شود و پایتخت معادل بودجه خود هر سال هزینه اقتصادی این موضوع را پرداخت می‌کند. تنها تردد اتوبوس‌های دیزلی در مدت هشت سال حدود ۵۰۰ میلیون تومان به سلامت مردم صدمه وارد می‌کند، این در حالی است که با نصب فیلتر دوده روی اتوبوس‌ها و هزینه تنها ۵۰ میلیون تومان، می‌توان از این فاجعه جلوگیری کرد.» او البته تفاهم‌نامه با ژاپن را یکی از دستاوردهای شهرداری تهران در راستای پایش کیفیت هوای تهران دانسته است. طبق این تفاهم‌نامه قرار است 5 /7 میلیون دلار به اضافه 5 /12 میلیون دلار تجهیزات به صورت کمک بلاعوض وارد تهران شده و تا سال ۲۰۱۹ آزمایشگاه‌های ویژه پایش آلودگی هوا در پایتخت احداث شود.