نقره داغ
آیا مالیات ستانی از بانک ها می تواند مانع تخلف آنها شود؟
مسعود کرباسیان حدود دو ماه پس از آنکه کلید ساختمان باب‌همایون را تحویل گرفته است، گویی برای مقابله با بانک‌های متخلف، لباس رزم به تن کرده است. بانک‌هایی که بیش از سقف تعیین‌شده، سود به سپرده‌گذاران خود می‌پردازند و این‌گونه ، ضمن آنکه، مشتریان فعلی خود را حفظ می‌کنند، در پی ربودن سپرده‌های دیگر بانک‌ها هستند.
مجیدرضا منصورخاکی: مسعود کرباسیان حدود دو ماه پس از آنکه کلید ساختمان باب‌همایون را تحویل گرفته است، گویی برای مقابله با بانک‌های متخلف، لباس رزم به تن کرده است. بانک‌هایی که بیش از سقف تعیین‌شده، سود به سپرده‌گذاران خود می‌پردازند و این‌گونه ، ضمن آنکه، مشتریان فعلی خود را حفظ می‌کنند، در پی ربودن سپرده‌های دیگر بانک‌ها هستند. در واقع بانک‌ها به یک رقابت تخریبی با هدف بقا روی آورده‌اند. اما کرباسیان اخیراً و در حاشیه جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی با بیان اینکه بانک‌ها دور زدن نرخ سود بانکی را به حساب زرنگی خود نگذارند، عنوان کرد: «ما حتماً بانک‌هایی را که بالاتر از نرخ مقرر سود می‌دهند مشمول مالیات می‌کنیم تا نقره‌داغ شوند؛ چراکه اینها جزو هزینه‌های قابل قبول بانکی نیست و بانک‌ها باید مالیات آن را بدهند.»
اما فارغ از آنکه، اولتیماتوم کرباسیان تا چه حد به قاعده‌مند شدن بانک ها منتهی شوند، آنچه اکنون بقای بانک‌ها را با چالش مواجه کرده، حجم انبوه مطالبات غیرجاری است که پیشتر در قالب تسهیلات از سوی بانک‌ها پرداخت شده و اکنون در انجماد به سر می‌برد. در نتیجه بانک به منظور ادامه فعالیت و پرداخت سود سپرده‌گذاران قدیمی خود نیازمند منابعی است که در شرایط فعلی تنها از طریق جذب سپرده حاصل می‌شود. بدین ترتیب بانک‌های بد یا بهتر بگوییم در شرف ورشکستگی، در یک رقابت ناسالم و با تن دادن به پرداخت سودهای نامتعارف و اغواکننده، به سپرده‌اندوزی مبادرت می ورزند. در مقابل «بانک‌های خوب» که تنها نظاره‌گر خروج سپرده‌ها از صندوق‌هایشان هستند، ناگزیر به تن دادن به چنین شرایطی می‌شوند که چه‌بساآنها را نیز تا آستانه ورشکستگی پیش می‌برد. از سویی به گفته کارشناسان سرازیر شدن کل منابع پول به بانک‌ها، در بلندمدت می‌تواند سبب اخلال در تولید و رشد اقتصادی شود.
با وجود این، بیش از یک سال از مصوبه شورای پول و اعتبار در کاهش سود سپرده کوتاه‌مدت به 10 درصد می‌گذرد، اما بانک‌ها همچنان با ترفندهای متعدد و حساب‌سازی تحت عناوین مختلف، مشتریان خود را با سودهای بیشتر تطمیع کرده‌اند. بر این اساس بانک مرکزی با صدور بخشنامه‌ای از 11 شهریورماه تمامی بانک‌ها را ملزم به اجرای نرخ‌های سود یکسان کرد. هرچند که تا ساعات پایانی پیش از روز موعود، هجوم سپرده‌گذاران برای دریافت سودهای بالاتر صفوف طولانی ایجاد کرده بود .
پس از این بخشنامه نیز اما همچنان زمزمه‌هایی از عدم رعایت سقف سود از سوی برخی بانک‌ها به گوش می‌رسید. به دنبال این اتفاقات، اگرچه وزیر اقتصاد عزم خود را برای قاعده‌مند کردن بانک‌ها جزم کرده اما این پرسش قابل طرح است که ابزار جریمه مالیات،تا چه اندازه بازدارنده خواهد بود؟ و اینکه آیا اخذ مالیات از ترازنامه‌هایی که منفی منفی نشان می‌دهد، اساساً امکان‌پذیر است؟
