وحشت از پیری

ابراهیم علیزاده: 30 میلیون نفر جمعیت سالمند در ایران؛ اتفاق قابل پیش‌بینی سال‌های آتی که از هم‌اکنون مسوولان دولتی کشور احتمال وقوع آن را اعلام کرده‌اند. علی ربیعی در قامت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در روزهای آغازین فصل پاییز امسال برای چندمین‌بار از جمعیتی سخن گفت که از نگاه کارشناسان می‌توانند در سال‌های آتی بحران‌هایی را خلق کنند و نیاز است برای جلوگیری از وقوع این بحران‌ها سیاست‌های مناسبی وضع شود. 25 شهریورماه امسال ربیعی در مراسم روز خانواده و تکریم بازنشستگان تامین اجتماعی عنوان کرد: جامعه آینده رو به سالمندی می‌رود، امروز هفت میلیون و 200 هزار سالمند داریم و در سال‌های نه‌چندان دور با 30 میلیون سالمند مواجه خواهیم شد. پیش از این 11 شهریورماه امسال هم ربیعی در کارگاه بین‌المللی بازار کار با اشاره به رشد جمعیت سالمندی در سال‌های آتی بیان کرده بود: باید با اشتغالزایی و رشد اقتصادی، رفاه و آسایش را برای سالمندان به ارمغان آوریم. قبل‌تر از آن نیز 27 تیرماه امسال ربیعی این بار در آیین گشایش ساختمان لاله آسایشگاه کهریزک استان البرز اعلام کرده بود جمعیت 60 سال به بالای کشور تا سال 1430 به 30 میلیون نفر می‌رسد. مهم بودن این اتفاق را می‌توان در سخنان محمدرضا ترابی، معاون اداری مالی صندوق بازنشستگی کشوری مشاهده کرد که به‌زعم او، تا دو دهه آینده ۲۵ درصد جمعیت ایران سالمند خواهند شد. به گفته فرید براتی‌سده، رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان نیز از سال 1403 روند جمعیتی کشور به سمت سالمندی پیش می‌رود و در صورتی که برای این موضوع برنامه‌ریزی درستی نشود، با بحران سالمندی در سال‌های آینده مواجه خواهیم شد. از این جنس هشدارها در چند وقت اخیر چندین مرتبه اعلام شده است. بحران صندوق‌های بازنشستگی، مساله حفظ قدرت خرید و معیشت بازنشستگان و حتی مسائلی مانند مناسب نبودن طراحی شهری برای سالمندان نیز از جمله موضوعاتی است که مسوولان مختلف در مقطع فعلی آنها را چالش‌های قشر سالمندان کشور عنوان کرده‌اند و ممکن است در سال‌های پیرتر شدن جمعیت کشور این مسائل شکل بحرانی به خود بگیرند. در مقطع فعلی که هنوز جمعیت سالمندان کشور به آن مرز 30 میلیون‌نفری نرسیده، تقی نوربخش، مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی نیز اذعان کرده به‌رغم افزایش حقوق‌ها در سال‌های اخیر که ۲۱ درصد بیش از تورم بوده است اما هنوز حقوق بازنشستگان کفاف زندگی آنها را نمی‌دهد. از سوی دیگر براساس تحقیق وزارت بهداشت، 27 درصد سالمندان بیکار و بدون حقوق بازنشستگی و 17 درصد آنها هم بدون هر گونه درآمد و حمایت مالی زندگی می‌کنند. این وضعیت تنها برای جمعیت هفت میلیون‌نفری فعلی سالمندان است و معلوم نیست با افزایش این جمعیت چه اتفاقات دیگری رخ می‌دهد. با وجود این نگرانی‌ها، به نظر می‌رسد این جمعیت می‌توانند فرصت‌هایی را نیز برای اقتصاد کشور فراهم کنند. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای در بازنشستگان وجود دارد، گفته است: می‌توانیم 10 تا 15 درصد رشد کشور را از طریق بازنشستگان دنبال کنیم. اما باید دید در آینده چگونه اقتصاد ایران می‌تواند خود را برای مواجه شدن با جمعیت 30 میلیون‌نفری سالخورده مهیا کند.