ظهور و سقوط چپ

  سیدمحمدامین طباطبایی: امسال دقیقاً صد سال از انقلاب اکتبر می‌گذرد، انقلابی که به استقرار یکی از معروف‌ترین نمونه‌های نظام‌های سوسیالیستی در جهان انجامید، شاید معروف‌ترینشان! انقلاب اکتبر که به رهبری بلشویک‌ها صورت گرفت در ادامه به‌گونه‌ای پیش رفت که زمینه‌ساز یک حکمرانی 70ساله شد. فارغ از اتفاقات و توالی زمانی آنها که تاریخ به خاطر خواهد سپرد، آنچه در بررسی یک نظام حکومتی اهمیت دارد زمینه‌های شکل‌گیری، پشتوانه ایدئولوژیک و اهدافی است که پیشوایان یک انقلاب در سر دارند. یکی از بهترین دریچه‌هایی که چنین شناختی به ما عرضه می‌دارد، بررسی اوضاع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در عصری است که انقلاب‌ها در آن شکل می‌گیرند. انقلاب بلشویکی روسیه نیز از این قاعده مستثنی نیست. همین عینک تحلیلی را نیز می‌توان در مورد بررسی روند و چگونگی پیشرفت انقلاب پس از استقرار نظام مورد نظرش حفظ کرد. همچنین این لنز می‌تواند مبنای خوبی برای عبرت‌آموزی از آنچه بر یک کشور گذشته است برایمان فراهم کند، درک کنیم یک آرمان تئوریک در عمل ممکن است برای پیاده‌سازی با چه چالش‌هایی مواجه شود. به همین جهت در پرونده‌ای که پیش‌روی شماست، پیشینه و زمینه‌های این انقلاب و نیز چهره‌های مطرح و تاثیرگذار در آن بررسی شده‌اند. به‌علاوه، اولین چیزی که اندکی پس از هر انقلابی اهمیت دارد، اندیشه‌های انقلابیون و رهبرانی است که در دوران پساانقلاب به قدرت می‌رسند. بررسی منظومه فکری و اهداف و آرمان‌های این اشخاص که اغلب شخصیتی کاریزماتیک دارند و قشرهای مختلف مردم را به تحرک وا‌می‌دارند، سرنخ خوبی از دلایل یک انقلاب به دست می‌دهد، از همین‌رو اندیشه‌های این افراد تاثیرگذار در نظام شوروی را بررسی کرده‌ایم. سپس به سراغ تاریخ شکل‌گیری و حوادثی که این نظام از سرگذرانده است رفته‌ایم. نهایتاً در مطلبی جداگانه به بررسی دلایل فروپاشی این نظام پرداخته‌ایم.