«بهشت» رانت‌خواران
آیا محمدعلی نجفی می‌تواند منافذ فساد در شهرداری تهران را مسدود کند؟
فساد سیستمی، فساد نهادینه‌شده و... تعابیری است که گره‌خوردن سامانه اداری کشور با مظاهر فساد، ناگزیر افراد را به استفاده از آنها سوق می‌دهد. روزهای ابتدای دولت روحانی که بخشی از تخلفات مالی دولت گذشته رو شد و رسانه‌ها تا حدی امکان پرداختن به‌آن را یافتند، شوک ناشی از آن فقط یک روی سکه بود.
دنیا عیوضی: فساد سیستمی، فساد نهادینه‌شده و... تعابیری است که گره‌خوردن سامانه اداری کشور با مظاهر فساد، ناگزیر افراد را به استفاده از آنها سوق می‌دهد. روزهای ابتدای دولت روحانی که بخشی از تخلفات مالی دولت گذشته رو شد و رسانه‌ها تا حدی امکان پرداختن به‌آن را یافتند، شوک ناشی از آن فقط یک روی سکه بود. روی دیگر سکه فساد همان روزها از سوی تعدادی از جامعه‌شناسان مورد بحث قرار گرفت؛ ریختن قبح تخلف اداری و مالی در سطوح مختلف جامعه و بخش دولتی، نهادهای عمومی و حتی شرکت‌های خصوصی و ایجاد تصویر «همه به دنبال بستن بار خود هستند» در افکار عمومی. به‌طور طبیعی وقتی روابط جایگزین ضوابط شود و «نگرش سیستمی» برای حل معضلات وجود نداشته باشد، نواقص در ایده و اجرا خیلی زود خود را نشان می‌دهد و هیولای فساد هم سر بر می‌آورد. اگر «چاره سیستمی» برای آن اندیشیده نشود، آحاد جامعه راهی جز تن دادن به مناسبات غیر‌رسمی و سیاه برای انجام امور خود ندارند و در عرف، به یک امر معمول بدل می‌شود. اما چرا به نقطه فعلی رسیدیم؟ مشکل از آنجا آغاز شد که یکدستی در ساختار سیاسی از سال 84 تا 92، حمایت‌های هیجانی از رئیس دولت وقت و سکوت در مقابل اقدامات غیرمنطبق با قانون و عرف وی، کم‌توجهی دستگاه‌های پرتعداد نظارتی به وظایف خود در قبال نهادهای دولتی و عمومی در کنار غیرشفاف شدن فضای اقتصادی تحت تاثیر تحریم‌های هوشمند غرب علیه ایران، اجزای پازلی شد که تصویر کریه فساد نهادینه را نشان می‌داد. غیر از دولت، کالبد نهادهای عمومی و در راس آنها شهرداری‌ها هم به دلیل ارتباط مستقیم با مردم و تبدیل شدن آنها از نهادی اجتماعی-خدماتی به نهادی پولی و رانت‌ساز، به این ویروس جهش‌یافته آلوده شد. همسویی سیاسی شهرداران به ویژه شهردار کلانشهر پایتخت با جریان سیاسی دولت و مجلس وقت و تعطیل شدن اکثر وظایف شورای شهر برای جلوگیری از تاباندن نور به زوایای تاریک این مجموعه، رتبه فساد ایران در جهان را از حدود 80 به 140 رساند. در انتخابات اخیر اما مردم در کلانشهرها به‌وی‍ژه تهران، به جریان دیگری اعتماد کردند تا بر صندلی‌های پارلمان شهری بنشینند. آنان هم در تهران به عنوان پیشانی مدیریت شهری، محمدعلی نجفی، تکنوکرات باسابقه را که تجربه حضور شش‌ساله در شورای شهر تهران را نیز در کارنامه دارد، به عنوان شهردار برگزیدند. او در جلسه خود با شهرداران تازه منصوب‌شده شش منطقه تهران یادآور شد گزارش‌های زیادی از بداخلاقی شهرداری نسبت به مردم شنیده است. مواردی که خلاف قاعده کار کسی راه افتاده که حتماً در آن فساد وجود دارد و در نقطه مقابل، در مواردی بر‌خلاف ضابطه کار کسی راه نیفتاده که در آن هم فساد وجود دارد که باید با هردو این موارد مقابله شود. آیا با تغییر در ساختارها و حاکم کردن نظارت‌های جدی در کنار زدودن رویه‌های فسادزا، ساختمان‌های شهرداری تهران در «خیابان بهشت» و شعب آن، دیگر بهشت رانت‌خواران شهری نخواهد بود؟
