مشارکت بی‌رمق
علت پنج برابر شدن نرخ بیکاری زنان چیست؟
سرگردانی زنان تحصیل‌کرده در بازار کار، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی را نیز نگران کرده است.
سرگردانی زنان تحصیل‌کرده در بازار کار، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی را نیز نگران کرده است. او این نگرانی را در نخستین کارگاه بین‌المللی مطالعات بازار کار در قالب این عبارت بر زبان راند: «نرخ بیکاری زنان از چهار درصد در سال 1375 به حدود 20 درصد در سال 1395 افزایش یافته، ضمن آنکه این نرخ در بین زنان دانش‌آموخته، بسیار بالاتر و به بیش از 31 درصد رسیده است.» در این گردهمایی، مسعود نیلی، دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور اقتصادی نیز به این مساله اشاره کرده است که بازار کار در سال‌های آینده از جانب سه گروه یعنی جوانان، زنان و افراد تحصیل‌کرده تحت فشار خواهد بود. به گفته این اقتصاددان، این سه نرخ بیکاری در این سه گروه از متوسط نرخ بیکاری بالاتر بوده و در واقع نقش بالابرنده نرخ بیکاری کل را دارا هستند. از سوی دیگر، بررسی‌های مرکز آمار نیز نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی زنان در بازه سنی 25 تا 29ساله، طی سال‌های 1384 تا 1395 از 20 به 25 درصد افزایش یافت. حال مساله قابل تامل این است که نرخ بیکاری زنان به چه دلیل افزایش یافته است؟ علی ربیعی، کسی که در دولت دوازدهم نیز تصدی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را عهده‌دار شده است، دلیل اصلی مشارکت بی‌رمق زنان در حوزه اقتصاد را «نقش سنتی و غالب مردان درکسب درآمد خانوارهای شهری و روستایی» عنوان کرده است. اقتصاددانان و البته فعالان حقوق زنان نیز با ربیعی هم‌عقیده هستند و بر این باورند که اگر بازار کار ایران در سال‌های گذشته، زنان جوینده کار را پس زده و به میزان کافی برای آنان تقاضا ایجاد نشده، عوامل فرهنگی و برخی نگرش‌های سنتی دخالت داشته است. اما از سوی دیگر، باید توجه داشت که نرخ اشتغال‌زایی دست‌کم در یک دهه اخیر به میزانی نبوده است که بتواند اشتغال این جمعیت فزاینده تحصیل‌کرده را که وارد بازار کار می‌شوند جذب کند.
در چنین شرایطی، زنان نیز از ورود به بازار کار بازمانده‌اند. حال این پرسش مطرح می‌شود که افزایش بیکاری زنان چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت؟ مطالعات بسیاری درباب رابطه مشارکت اقتصادی زنان و توسعه اقتصادی کشورها صورت گرفته و البته تجربه کشورها در سال‌های گذشته، رابطه مستقیم این دو متغیر را به اثبات رسانده است.
زهرا افشاری، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا درباره تاثیر‌پذیری رشد و توسعه اقتصادی از مشارکت اقتصادی زنان می‌گوید: «هر نوع نابرابری و هر نوع تبعیض در جامعه از جمله تبعیض علیه زنان باعث تخصیص غیرکارای منابع در اقتصاد می‌شود و بهره‌وری و کارایی در اقتصاد را کاهش داده و متعاقب آن، رشد اقتصادی دچار تنزل می‌شود.» از این‌رو، افزایش بیکاری زنان و سرخوردگی آنان از یافتن شغل نه‌تنها می‌تواند، بستر برخی آسیب‌های اجتماعی را فراهم کند که رشد اقتصادی کشور را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این صورت، آیا سیاستگذاران برای کاهش نرخ بیکاری زنان، تدبیر خواهند کرد؟
