اردوی مرگبار دخترکان هرمزگان

بامداد 10 شهریور اتوبوس حامل دختران دانش‌آموز هرمزگانی، اردوی تابستانی آنها را به اردوی مرگ و جراحت تبدیل کرد. هفت دانش‌آموز، یک معلم و یک کمک‌راننده کشته شدند، دو دانش‌آموز قطع عضو و یک دانش‌آموز و یک مربی نیز دچار ضایعه نخاعی شدند. حادثه‌ای که بلافاصله واکنش و همدردی مردم را برانگیخت. مسوولان کشور از سران قوا تا معاون اول رئیس‌جمهوری، وزیر امور خارجه و وزیر آموزش و پرورش با صدور پیام‌های تسلیت و دستور پیگیری، به این حادثه واکنش نشان دادند. تعدادی از روزنامه‌ها صبح روز شنبه 11 شهریورماه در گزارش‌های اصلی خود به این ماجرا پرداختند. خبر به اندازه کافی تاثربرانگیز بود، اما برخی رسانه‌ها ترجیح دادند با معرفی دانش‌آموزان قربانی به‌عنوان «نخبه»، بر تاثربرانگیزی حادثه بیفزایند. صبح شنبه 11 شهریورماه، روزنامه شهروند با تیتر «نخبه‌کشی» به استقبال حادثه رفت و در گزارشی نوشت: «سال گذشته بود که در همین استان فارس در مسیر استان کرمان به فارس در نی‌ریز، اتوبوس سربازان وظیفه به دره سقوط کرد و تعداد زیادی از جوانان کشور درجا کشته شدند و اکنون نیز در جاده هرمزگان به فارس در داراب شهر همسایه نی‌ریز، تعدادی از دختران دانش‌آموز و بااستعداد کشور دچار حادثه مشابه می‌شوند.» در بخش دیگری از این گزارش نیز از میزان بالای حوادث جاده‌ای در استان فارس انتقاد شده است: «تعداد تلفات جاده‌ای در استان فارس در سال‌های گذشته با فاصله زیاد همواره در رتبه اول (به‌جز در سال ٩١) و تهران در رتبه دوم بوده است، ولی نکته مهم این است که از سال ٩١ تا ٩٥، تلفات جاده‌ای در استان فارس از ١٤٧١ نفر در سال به ١٤٥٨ نفر رسیده، یعنی در این پنج سال فقط یک درصد از تلفات جاده‌ای این استان کاسته شده است، در حالی‌ که در این فاصله تلفات در جاده‌های استان تهران و کل کشور به ترتیب ٢٧درصد و ١٧درصد کاهش یافته است. این آمار نشان‌دهنده مشکلی جدی در مجموعه مدیریت مرتبط به حمل‌ونقل جاده‌ای و درون‌شهری این استان است که ظاهراً کمترین بهبودی را در این پنج سال داشته است.»

روزنامه جوان با تیتر کنایه‌آمیز «فرزانگان زیر خاک بی‌تدبیری» تقصیر را به گردن دولت انداخته است. روزنامه «ایران» هم در گزارشی از حادثه نوشت: «بامداد روز جمعه 44 دانش‌آموز دختر هرمزگانی می‌رفتند تا آخرین اردوی ملی فرزانگان را در شهر شیراز برگزار کنند اما حوالی ساعت 5 صبح اتوبوس واژگون می‌شود و هفت دانش‌آموز، یک معلم و کمک‌راننده جان خود را از دست می‌دهند.»

در ادامه این گزارش به نقل از رضا انصاری، نماینده مردم داراب در مجلس شورای اسلامی، آمده است: «مسوولان آموزش و پرورش مسوول مرگ دانش‌آموزان هستند. آنها در اجرای آیین‌نامه اردوهای دانش‌آموزی کوتاهی کردند. یک‌بار برای همیشه باید با این وزارتخانه برخورد جدی شود. تا کی می‌خواهند جان دانش‌آموزان را این‌چنین در خطر قرار دهند.درباره منشأ این حادثه دو سوال مطرح است؛ اول اینکه چرا نیمه‌شب اتوبوس راهی شیراز شده است و موضوع دیگر اینکه اتوبوس 44 دانش‌آموز را منتقل می‌کرده. باید دید گنجایش اتوبوس چقدر بوده؛ آن‌طور که من پیگیری کردم این اتوبوس گنجایش این همه دانش‌آموز را نداشته است.» 

در پی این حادثه تلخ، خبرگزاری میزان به نقل از سعید اسدی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان هرمزگان، از احضار مدیرکل آموزش و پرورش، معاون مدیرکل آموزش و پرورش، مسوول دانش‌آموزی، مسوول اتحادیه مسافری برون‌شهری و مدیرکل راهداری استان هرمزگان به دادسرا در رابطه با حادثه خبر داد. مدیر سازمان دانش‌آموزی استان هرمزگان نیز استعفا کرد.

همچنین بحث‌هایی درباره لزوم تغییر شیوه‌نامه اردوهای دانش‌آموزی و ممنوعیت حرکت اتوبوس‌های بین‌شهری در نیمه‌شب درگرفت. اما درباره علت حادثه در طول هفته گذشته اخبار مختلفی منتشر شد. روز شنبه ایسنا نوشت: «نتایج اولیه بررسی سانحه اتوبوس حامل دانش‌آموزان از سوی کمیسیون عالی ایمنی راه‌ها منتشر شد و طبق آن اتوبوس پس از برخورد با قرنیز پل و ترکیدگی لاستیک جلو، کنترل از دست راننده خارج و پس از طی حدود ۱۰۰ متر به پهلوی راست واژگون می‌شود.» همین خبرگزاری روز سه‌شنبه به نقل از محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس، اعلام کرد: «بررسی‌های اولیه حکایت از آن دارد که دو اشتباه استراتژیک در حرکت اتوبوس در نیمه‌های شب و همچنین استفاده از راننده جوان بی‌تجربه باعث بروز این حادثه تلخ شده است.» ایسنا در همین روز به نقل از میرحمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس، درباره نتیجه جلسه فوق‌العاده کمیسیون آموزش مجلس درباره حادثه واژگونی اتوبوس دانش‌آموزان هرمزگانی نوشت: «مجموعاً اعضای حاضر در این جلسه بر این نظر بودند که خواب‌آلودگی راننده، نبستن کمربند ایمنی، نبود گاردریل در جاده و عدم نظارت پلیس بر تذکر بستن کمربند ایمنی از جمله عواملی بوده که در این حادثه نقش داشته است.» خبرگزاری فارس هم به نقل از تقی مهری، رئیس پلیس راهور کشور، نوشت: «عدم توجه به جلو عامل واژگونی اتوبوس و کشته شدن هفت دانش‌آموز شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد راننده اتوبوس حامل دانش‌آموزان به دلیل خستگی و خواب‌آلودگی توجه به جلو نداشته است و همین امر باعث شده تا واژگون شود. تصاویری که از راننده ثبت شده است نشان می‌دهد که راننده دچار خستگی مفرط بوده است.» روز چهارشنبه ایسنا از انتشار گزارش اولیه گروه کارشناسی وزارت آموزش و پرورش از حادثه خبر داد که در بخشی از این گزارش ادعا شده است: «شغل اصلی راننده خاطی، آهنگری است و بعضاً به رانندگی اشتغال دارد.» و «نبستن کمربند ایمنی از سوی دانش‌آموزان، به سفارش راننده بوده است، هرچند هم مربی مرحومه و هم مربی مصدوم، به بچه‌ها سفارش کرده‌اند که کمربند خود را ببندید؛ ولی راننده گفته نیازی نیست، هر زمان به پلیس‌راه نزدیک می‌شدیم خودم به شما اعلام می‌کنم که کمربندتان را ببندید.» در این گزارش همچنین درباره مساله حرکت شبانه اتوبوس آمده است: «حرکت در شب ضروری نبوده بلکه یک امکان بوده که با توجه به گرمای روز و شیب مثبت مسیر، تصمیم به حرکت در شب اتخاذ شده است.» و «متاسفانه مکان مناسبی (اردوگاه) برای اسکان شبانه دانش‌آموزانِ تجمع‌کرده در بندرعباس که از شهرستان‌های اطراف آمده بودند، وجود ندارد و لذا ناچار شده‌اند که شبانه حرکت کنند.» در همین روز محمود علیگو، قائم‌مقام سازمان دانش‌آموزی، درباره آخرین وضعیت دانش‌آموزان حادثه‌دیده هرمزگانی گفت: «دو تن (یک دانش‌آموز و یک مربی) نزدیک به ضایعه قطع نخاع داشتیم که خوشبختانه به سلامت از این مسیر عبور کردند و به درمان پاسخ دادند و قطع نخاع منتفی است. متاسفانه یک دانش‌آموز داشتیم که یک دست و یک پایش قطع شد که مراحل جراحی وی به اتمام رسیده و از آی‌سی‌یو به بخش منتقل شده است. یک دانش‌آموز دیگر داشتیم که دست راستش قطع شد. اکنون وی در بخش بستری است و برای مدتی مراقبت‌های لازم از وی به عمل می‌آید تا به عفونت مبتلا نشود. در مجموع اکنون هشت دانش‌آموز در بیمارستان هستند و مابقی مرخص شده‌اند.»

♦♦♦

بازی تلخ

سه‌شنبه 15 شهریورماه تیم‌های ملی فوتبال ایران و سوریه در آخرین بازی خود در مرحله انتخابی جام جهانی به تساوی 2-2 رسیدند. این بازی اما حاشیه‌هایی به همراه داشت. از یک طرف با وجود اعلام قبلی مبنی بر برگزاری جشن صعود ایران به جام جهانی، این جشن برگزار نشد و از سوی دیگر، با وجود فروش بلیت بازی به بانوان ایرانی، اجازه ورود آنها به ورزشگاه آزادی داده نشد. درباره لغو شدن جشن صعود،‌ مهدی خراطی، مدیر اجرایی تیم ملی، اعلام کرد: ناظر مسابقه از ابتدای بازی بر عدم انجام مراسم نورافشانی تاکید داشت. به همین دلیل شرایط لازم در پایان بازی برای اجرای این برنامه فراهم نشد. درباره ندادن اجازه ورود به زنان ایرانی اما گزارش‌های متعددی در رسانه‌ها منتشر شد. ایسنا در این باره نوشت: «به گفته‌ برخی از دختران ایرانی حاضر در بیرون استادیوم، ظاهراً به زنان ایرانی گفته شده با در دست داشتن پرچم سوریه می‌توانستند در ورزشگاه حاضر شوند.» در عین حال حضور زنان سوری در ورزشگاه نیز باعث تشدید واکنش‌ها به عدم اجازه حضور زنان ایرانی شد. پروانه سلحشوری و فاطمه حسینی از جمله نمایندگان مجلس و شهین‌دخت ملاوردی، دستیار رئیس‌جمهور در امور حقوق شهروندی، از جمله مقامات دولتی بودند که نسبت به ممنوعیت حضور زنان ایرانی در آزادی واکنش نشان دادند. وزیر ورزش نیز گفت: تلاش می‌کنم زمینه حضور خانواده‌ها را فراهم کنم. آن‌طور که خانه ملت گزارش داده، مسعود سلطانی‌فر با بیان اینکه حل مشکل حضور خانواده‌ها در ورزشگاه‌ها نیازمند تفاهم مراجع قانونی، فرهنگی و دینی است، تصریح کرد: «مشکلی از جهت زیرساخت‌ها و سخت‌افزاری در استادیوم‌ها وجود ندارد. باید با بحث و تعامل به مرور شرایط برای حضور خانواده‌ها در ورزشگاه‌ها فراهم شود؛ در واقع مراجع قانونی، فرهنگی و دینی باید به تفاهم برسند.»

♦♦♦

یک میلیون بی‌تابعیت ساکن ایران شناسنامه‌دار می‌شوند؟

هفته گذشته خبر خوش برای زنان ایرانی دارای همسر افغان و کودکان بی‌شناسنامه آنها را احمد میدری، معاون رفاه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اعلام کرد. او از تصویب صدور کارت هویت برای کودکان زنان ایرانی دارای همسر افغان در کمیسیون لوایح دولت خبر داد و گفت: «مساله صدور کارت هویت، شناسنامه و همچنین کارت سلامت برای کودکان زنان ایرانی دارای همسر افغان در کمیسیون لوایح دولت به تصویب رسید و امیدواریم این لایحه به‌زودی در هیات وزیران نیز مصوب شود. از هفته گذشته سرشماری زنان ایرانی دارای همسر افغان را از استان قم آغاز کردیم و از هفته جاری این سرشماری در کل کشور انجام خواهد شد.» روزنامه «همشهری» در گزارشی درباره این موضوع نوشت: «مهم‌ترین اقدام نمایندگان مجلس در این خصوص در کمیسیون فرهنگی بوده که پیشنهاد حذف «رد تابعیت» را از شرایط دریافت شناسنامه برای این افراد ارائه کرده‌اند. بر اساس قوانین فعلی افرادی که پدر غیرایرانی و مادر ایرانی دارند، باید تا 18سالگی صبر کنند و بعد از کشور پدرشان گواهی لغو تابعیت بیاورند، در حالی ‌که تهیه چنین گواهی‌ای برای این افراد غیرممکن است. حتی اگر پیشنهاد این نمایندگان به تصویب برسد، باز هم مشکل این افراد از زمان تولد تا 18سالگی برقرار خواهد بود. حالا هم دولت برای این موضوع لایحه دارد و هم مجلس می‌گوید آن را در قالب یک طرح بررسی می‌کند. آیا وجود این طرح و آن لایحه سرنوشت حدود یک میلیون بی‌تابعیت ساکن ایران را تغییر خواهد داد؟!» این روزنامه همچنین از تمهیداتی برای تحصیل این کودکان به نقل از رضوان حکیم‌زاده، ‌معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش، نوشت:‌ «برای حل مشکل این دانش‌آموزان در تاریخ دوم اسفند سال95، هیات وزیران در جلسه‌ای مصوب کردند تا وزارت کشور موظف باشد با هماهنگی و همکاری آموزش و پرورش به‌منظور پوشش تحصیلی افراد لازم‌التعلیم که فاقد مدارک هویتی هستند، اقدام کرده و کارت حمایت تحصیلی برای آنها صادر شود. آموزش و پرورش نیز به ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها ابلاغ کرد و در 26 تیرماه سال جاری این دستورالعمل برای همه مدیران کل استان‌ها ارسال شد تا در این خصوص همکاری لازم را داشته باشند.»