قرارداد رنو از کجا به کجا رسید
مشاور خودرویی وزیر صنعت می‌گوید قرارداد رنو معادلات صنعت خودرو ایران را تغییر می‌دهد
مشاور خودرویی وزیر صنعت می‌گوید: رنو کوئید ایران با نمونه برزیلی و هندی متفاوت است. نمونه برزیلی از هندی بهتر است اما نسخه ایران مطابق استانداردهای اروپاست و از نمونه برزیلی هم بهتر است. هم‌اکنون رنو در حال کار روی این خودرو است و تا سپتامبر امسال کار مشخص می‌شود.
امین آزاد: تفاهمنامه رنو چگونه به قرارداد تبدیل شد، چه موانعی بر سر امضای این قرارداد وجود داشت و رنو چه برنامه‌ای برای بازار ایران دارد. این قرارداد در چند فاز اجرا خواهد شد و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در این قرارداد چه نقشی دارد؟ برای یافتن پاسخ این سوالات و بسیاری از سوالات دیگر به سراغ بیوک علیمرادلو، مشاور خودرویی وزیر صنعت، معدن و تجارت رفتیم. وی یکی از مدیران باسابقه صنعت خودرو ایران است. از معاونت سازمان گسترش تا مدیرعاملی شرکت مهرکام پارس و ریاست اولین هیات‌مدیره شرکت رنو پارس در کارنامه حرفه‌ای وی ثبت شده است.
♦♦♦
درباره روند مذاکرات صحبت کنیم. مذاکرات از چه زمانی شروع شد و چه زمانی به نتیجه رسید؟
مذاکرات با شرکت سایپا شروع شده بود ولی به دلایلی به توافق نرسیده بودند. نهایتاً شرایط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، بهترین حالت را ایجاد کرد. هدف ما در سازمان گسترش ایجاد یک زنجیره ارزش خودرو واقعی بود. هدف ما در وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران هم ایجاد یک شبکه و زنجیره کامل در یک قرارداد بود و با قرارداد با رنو این زنجیره ارزش باید به طور کامل محقق شود. این زنجیره ارزش از مرکز طراحی تا شبکه خدمات پس از فروش را دربر می‌گیرد.
چه شد که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به طور مستقیم با رنو وارد مذاکره شد و ایران‌خودرو و سایپا از بحث قرارداد کنار رفتند؟ تا پیش از این اتفاق وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکید داشت پژو با ایران‌خودرو و سایپا با رنو قرارداد امضا کنند؟
هم ایران‌خودرو و هم سایپا با رنو مذاکره کردند ولی در نهایت با توجه به مسائل موجود، رنو با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران وارد مذاکره اصلی شد.
خب حالا به 10 ماه پیش بازگردیم زمانی که رنو با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تفاهمنامه همکاری امضا کرد. چه شد که روند مذاکرات طولانی شد؟
شرایط دو طرف متفاوت و پیچیده است. این یک سرمایه‌گذاری بزرگ شرکت رنو در بازار ایران است و مولفه‌های مختلفی در آن دخیل است. ما در سه ماه اول مذاکرات در حال برنامه‌ریزی بودیم. ایجاد یک خودروساز جدید کار بسیار پیچیده‌ای است. برای تشکیل این شرکت نظرات بسیاری وجود داشت و خب دو طرف اختلاف‌نظرهایی داشتند. تاکید داشتیم قرارداد به گونه‌ای منعقد شود که حقوق اقلیت به طور کامل رعایت شود. باید قرارداد طوری امضا می‌شد که نگرانی‌های اقلیت در آن لحاظ شده باشد.
این نگرانی‌ها چه بودند؟
در زمان تفاهمنامه سهم سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران 40 درصد بود. این یعنی سهام مدیریتی در دست رنو است. پس ما می‌خواستیم طرف ایرانی در تصمیمات اصلی نقش موثر و کلیدی داشته باشد.
چه شد که سرمایه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از ۴۰ به ۲۰ درصد کاهش یافت؟
در مقطعی از مذاکرات شرکت پرتو نگین ناصح پیشنهاد داد وارد مشارکت شود. نگین‌خودرو زیرمجموعه این شرکت است و وظیفه واردات محصولات رنو را دارد. با توجه به این پیش‌زمینه پیشنهاد مناسب به نظر رسید. از طرفی نگرانی‌هایی به دلیل سهم ۴۰درصدی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به عنوان یک سازمان دولتی وجود داشت. از ابتدای مذاکرات هم تمایل در مشارکت با بخش خصوصی بود. ورود شرکت پرتو نگین ناصح از طرف دیگری هم می‌توانست جذاب باشد چراکه با سیاست‌های کلی وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر سرمایه‌گذاری و مشارکت شرکت‌های واردکننده و سرمایه آنها برای تولید همخوانی داشت. به همین دلیل پس از چند مذاکره، شرکت پرتو نگین ناصح وارد مذاکرات اصلی شد و سرمایه سازمان گسترش از ۴۰ به ۲۰ درصد رسید و ۲۰ درصد سهم سرمایه‌گذاری نصیب شرکت پرتو نگین ناصح شد.
از چه زمانی شرکت پرتو نگین ناصح وارد پروسه مذاکرات شد؟
از حدود خردادماه این شرکت وارد مذاکرات شد.
برخی منابع خبری طولانی شدن مذاکرات را به عدم تمایل شرکت سایپا به واگذاری شرکت بن‌رو مربوط می‌دانند. شرکت سایپا گویا قول واگذاری بن‌رو را به شرکت‌های چینی داده بود اما پس از مذاکرات سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سازمان گسترش در ازای بدهی خود از سایپا خواستار واگذاری این شرکت شده بود اما شرکت سایپا ابتدا در ازای واگذاری بن‌رو مقاومت می‌کرد و در نهایت حاضر به واگذاری این شرکت شد اما به قیمتی بسیار بیشتر از آنچه طلب سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بود، برخی می‌گویند ورود شرکت پرتو نگین ناصح و آوردن سرمایه اضافی نیز برای حل این مشکل بوده است؟
طولانی شدن مذاکرات به موضوعات دیگری ربط دارد و ربطی به این موضوع ندارد، باید مشکلات بسیار پیچیده‌ای حل می‌شد، در نهایت سایپا هم با قیمت بسیار خوبی حاضر به واگذاری بن‌رو شد. این موضوع هم ربطی به طلب سازمان گسترش نداشت بلکه معامله خرید و فروش بین سایپا و سازمان صورت گرفته است.
آیا بن‌رو سرمایه آورده سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکت پرتو نگین ناصح نیست؟
بخش ایرانی مشترک این سرمایه را آورده است. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکت پرتو نگین ناصح برای این واگذاری پول و سرمایه پرداخت کرده است.
آیا رنو حاضر شده 660 میلیون یورو پول نقد در قرارداد سرمایه‌گذاری کند؟
مجموع سرمایه‌گذاری در فاز یک این میزان است و سرمایه آورده رنو با توجه به سهمش که ۶۰ درصد است، بخشی از این سرمایه است.
برخی می‌گویند رنو حاضر به آوردن سرمایه نشده بلکه خدمات مهندسی و حق لیسانس و طلب‌هایش را به عنوان سرمایه‌گذاری وسط گذاشته است. این درست است؟
این حرف‌ها کاملاً غلط است. رنو پول نقد و سرمایه‌گذاری مستقیم می‌آورد. هم‌اکنون هم در حال طی مراحل اداری انجام این سرمایه‌گذاری هستیم.
رنو غیر از سرمایه‌گذاری چه کاری خواهد کرد؟
بخش مدیریت و هدایت فنی مهندسی محصولات و کار با قطعه‌سازان و بسیاری از مسائل مالی و صادرات همه بر عهده رنو است. وظیفه بزرگ رنو کار روی ۶۰ قطعه‌ساز ایرانی و وصل آنها به زنجیره جهانی رنو نیسان است.
به یاد دارم ۱۲ سال قبل وقتی رئیس هیات‌مدیره رنو پارس بودید هم همین حرف‌ها مطرح بود. انتخاب ۵۰ قطعه‌ساز ایرانی و اتصال آن به زنجیره جهانی رنو نیسان یکی از این صحبت‌ها بود یا صادراتی که هیچ‌گاه محقق نشد. چرا؟
تا آن زمان که من بودم، قطعه‌سازان ایرانی شناسایی شده بودند. اینکه پس از رفتن من چه روی داد، بحث دیگری است که نمی‌خواهم به آن بپردازم. ما زمینه را در قرارداد ال۹۰ آماده کرده بودیم. اینکه طرف‌ها چه کردند و اینکه طرف ایرانی از ظرفیت‌های قرارداد استفاده کرد یا نه، بحث دیگری است.
امروز اما کمی داستان متفاوت از گذشته شده. رنو سهام مدیریتی دارد. این قرارداد یکی از بهترین قراردادهای تاریخ صنعت خودرو است. داخلی‌سازی از ابتدا از ۴۰ درصد آغاز می‌شود و به ۶۰ درصد می‌رسد. هم‌اکنون در حال کار روی توانایی و شناسایی قطعه‌سازان ایرانی هستیم. باید خطوط تولید را به روز کنیم. از طرفی فراموش نکنید این بار بخش خصوصی ایرانی درگیر پروژه است و شرکت‌های خصوصی سعی می‌کنند از سرمایه‌گذاری خود و قراردادی که امضا کرده‌اند، بهترین بهره را ببرند.
برخی می‌گویند با حضور مستقیم رنو در بازار ایران قطب سوم خودروسازی ایران متولد خواهد شد. آیا این‌گونه است؟
هم‌اکنون یکی از خودروسازان اول جهان در ایران حضور مستقیم پیدا کرده است. این موضوع معادلات را تغییر می‌دهد. وقتی این گروه با پتانسیل‌هایش آنقدر جدی در بازار ایران وارد شده، می‌خواهد موفق شود. این موضوع بازار ایران را رقابتی‌تر می‌کند. این شرکت جدید در بازار خودرو ایران قصد دارد بهترین قیمت با بهترین سرویس را عرضه کند. همکاری با ۶۰ قطعه‌ساز ایرانی و وجود کارخانه مستقل برای رنو و محصولاتی برای قشرهای مختلف در بازار معادلات را تغییر می‌دهد.
درباره محصولات صحبت کردید. اولین محصولات تولید رنو در ایران رنو سیمبل جدید و داستر جدید است. درست است؟
غیر از محصولات قرارداد ال ۹۰ و آنچه رنو پارس روی آن کار می‌کند، تمام محصولات جدید تولید رنو در ایران در قالب این شرکت جدید خواهند بود.
تعامل رنو پارس با این شرکت جدید چگونه خواهد بود؟
دو شرکت مستقل هستند ولی با توجه به پایه مشترک با هم تعامل خواهند داشت.
رنو کوئید که محصول اصلی رنو برای بازار ایران است، در کجا تولید می‌شود. برخی می‌گویند این خودرو به ایران‌خودرو می‌رسد؟
این خودرو جزو محصولات سبد شرکت جدید رنو در ایران است اما اینکه این خودرو در کدام سایت یا شرکت تولیدی در ایران ساخته شود، هنوز گفتنش زود است.
چرا؟
رنو کوئید ایران با نمونه برزیلی و هندی متفاوت است. نمونه برزیلی از هندی بهتر است اما نسخه ایران مطابق استانداردهای اروپاست و از نمونه برزیلی هم بهتر است. هم‌اکنون رنو در حال کار روی این خودرو است و تا سپتامبر امسال کار مشخص می‌شود.
کمی درباره برنامه تولیدی صحبت می‌کنید؟
تولید فاز یک برای ۱۵۰ هزار دستگاه پیش‌بینی شده است. در قالب این فاز دو محصول تولید خواهد شد. فاز دوم هم برای ۱۵۰ هزار دستگاه در سال برنامه‌ریزی شده است. در مجموع در دو فاز ۶ محصول جدید در ایران تولید خواهد شد.
فاز یک در چه سالی تکمیل می‌شود؟
تا سال ۲۰۲۰ فاز اول به تولید سالانه ۱۵۰ هزار دستگاه در سال می‌رسد. رنو برای این کار به‌سرعت در حال برنامه‌ریزی است.
گویا در این طرح ساخت شرکت موتورسازی و گیربکس‌سازی هم دیده شده. کمی درباره این بخش توضیح می‌دهید؟
یکی از مشکلات در پروژه ال ۹۰، تولید موتور تندر ۹۰ بود. میزان داخلی‌سازی موتور به حد مطلوبی نرسید و میزان تولید موتور توان لازم برای تامین خطوط را نداشت. حال بر این اساس رنو قصد دارد کارخانه تولید موتور و گیربکس سری محصولات جدید خود را در ایران راه‌اندازی کند. رنو مجموعه خانواده موتور اچ‌کیو را که در اصل طراحی نیسان است، در کارخانه موتورسازی خود در ایران تولید می‌کند. اما تولید موتور رنو در ایران بسیار فراتر از مونتاژ موتور است. بسیاری از قطعات موتور در ایران ساخته خواهند شد و ریخته‌گری و ماشین‌کاری آن در ایران انجام می‌شود. از همین امروز برنامه‌ریزی به‌گونه‌ای خواهد بود که بخشی از موتورهای تولیدی در کارخانه رنو در ایران به زنجیره تولید رنو در جهان صادر شود.
کارخانه موتورسازی رنو کجا ساخته خواهد شد؟
زمین این کارخانه در ساوه خواهد بود. برای ساخت گیربکس هم در همین مکان سرمایه‌گذاری خواهد شد.
به موضوع محصول بازگردیم. رنو سیمبل اولین محصول جدید رنو در ایران است. این محصول رقیب اصلی پژو ۳۰۱ است. به تازگی ایران‌خودرو قیمت پژو ۳۰۱ را ۹۴ میلیون تومان اعلام کرده با اینکه قرار بود ابتدا قیمت این محصول ۶۰ میلیون تومان باشد. اگر محصول رنو هم همین حدود قیمت را داشته باشد، چگونه می‌خواهید به تیراژ ۱۵۰ هزار دستگاه در فاز یک دست پیدا کنید. مشخصاً بازار خودرو ایران برای چنین محصولی با چنین قیمتی این میزان ظرفیت را ندارد.
اطمینان داشته باشید طوری قیمت‌گذاری می‌شود تا به تیراژ ۱۵۰ هزار دستگاه در سال برسیم. بیشتر از این نمی‌توانم اطلاعات بدهم. در رقابت شدید هستیم و باید سنجیده اطلاعات دهیم.
در بازی گروه رنو-نیسان در بازار ایران شرکت نیسان چه جایگاهی دارد؟
در جاهایی قرارداد باز گذاشته شده تا با نیسان هم کار کنیم. یکی از بخش‌ها در زمینه ساخت قطعات مشترک و صادرات به زنجیره تامین است. در زمینه تولید، نیسان بر‌خلاف رنو با توجه به بازار آمریکا با محدودیت‌هایی روبه‌رو است. با این همه آنها به صورت مستقیم اما به روش دیگری وارد بازار ایران خواهند شد.
در زمینه قطعه‌سازی گویا بسیار امیدوار هستید اما گزارش‌ها نشان می‌دهد هم‌اکنون در پروژه تندر ۹۰ قطعات تولیدی در ایران گران‌تر از تامین‌کنندگان دیگر در جهان مانند رومانی است. با این مشکل چگونه به این میزان به صادرات قطعات امید دارید؟
در بخش مهمی که رنو وارد می‌شود، همین‌جاست. رنو باید تکنولوژی جدید در قطعه‌سازی به ما بدهد، خطوط به‌روز شوند، تکنولوژی افزایش یابد، راندمان زیاد شود و در نهایت تولید در سطح جهانی با تیراژ اقتصادی شود. برای کار جدید رنو در ایران از ۱۵ همکاری مشترک در صنعت قطعه‌سازی به ۲۵ همکاری مشترک خواهیم رسید یعنی ۱۰ همکاری جدید بین قطعه‌سازان ایرانی و شرکت‌های مطرح جهانی ایجاد خواهد شد که این عامل باعث ارتقای تولیدکنندگان می‌شود.
در قرارداد به مرکز طراحی و مهندسی چگونه اشاره شده است؟
رنو در ایران مرکز طراحی مهندسی مستقل ایجاد می‌کند. این بدان معناست که از طراحی قطعات و پروسه توسعه قطعات در قطعه‌سازان ایرانی تا طراحی خودرو این مرکز فعال خواهد شد. قصد آن است که این مرکز به‌قدری قوی شود تا بتواند خودروهایی را در زنجیره مراکز تکنولوژی رنو طراحی کند. همان اتفاقی که در هند برای رنو افتاده، قرار است در ایران هم تکرار شود. برای این منظور کار از همین الان شروع شده و بخشی از مهندسان ایرانی برای کارآموزی اعزام شده‌اند. ایران پتانسیل مناسبی در این زمینه دارد که می‌تواند در این پروژه فعال شود.
نگین‌خودرو در همکاری جدید چگونه حضور خواهد داشت؟
از شبکه نگین خودرو استفاده می‌شود یعنی در شبکه فروش و خدمات پس از فروش این شرکت، هم به محصولات تولید رنو در ایران خدمات داده خواهد شد و هم خودروهای وارداتی رنو فروخته می‌شوند. علاوه بر شبکه نگین، رنو هم به‌طور مستقیم شبکه و مراکز فروش و خدمات پس از فروش جدیدی در ایران ایجاد می‌کند. در این شبکه هم خودروهای وارداتی فروخته می‌شوند و هم خودروهای تولیدی عرضه می‌شوند.
محصولات پروژه ال ۹۰ و رنو پارس چه وضعیتی در این شبکه جدید دارند؟
قصد داریم با ایران‌خودرو و سایپا هم برای ورود به این شبکه مذاکره کنیم.
تفاوت خدمات‌رسانی جدید با خدمات‌رسانی رنو پارس در چیست؟
در قرارداد ال ۹۰ در زمینه خدمات پس از فروش و فروش، رنو ناظر بود و در گوشه کار ایستاده بود در حالی که در قرارداد جدید به‌طور مستقیم حضور دارد. برای فروش محصولات جدید رنو در ایران ۲۵۰ مرکز فروش و خدمات پس از فروش فعال خواهند شد.
تولید از چه زمانی آغاز می‌شود؟
از اواخر سال آینده آغاز می‌شود و سه هزار شغل در کارخانه و حدود ۷۰۰ شغل در بخش مهندسی، مالی، لجستیک و دیگر بخش‌های اجرایی ایجاد می‌شود که سهم عمده متعلق به بخش مهندسی است. ستون کار آینده رنو در ایران در بخش مهندسی خواهد بود.
