آشنای اقتصاد

پس از جنجال‌ها و حاشیه‌های فراوانی که در مورد گزینه مورد نظر رئیس‌جمهور برای تصدی صندلی وزارت امور اقتصادی و دارایی درگرفت، در نهایت نام ‌آشنای «مسعود کرباسیان» در نامه رسمی ارسال‌شده به مجلس گنجانده شد تا این مدیر باسابقه که پشتوانه نسبتاً محکمی در دولت و بخش خصوصی دارد، برنامه‌هایش برای چهار سال آینده یکی از وزارتخانه‌های عریض و طویل کشور را  ارائه دهد.

در هفته‌های پس از انتخابات ریاست‌جمهوری و مسجل شدن تداوم ریاست‌جمهوری حسن روحانی، در مورد فردی که در دولت دوازدهم وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌شود، گزینه‌های مختلفی مطرح شد. ابتدا صحبت از ماندن علی طیب‌نیا بود و بعد رفتنش، زمانی مسعود نیلی مطرح شد و بعد محمد نهاوندیان و موافقت‌ها و مخالفت‌های گسترده در مورد حضور این چهره آرام و کم‌حاشیه تمام این سال‌ها. در حالی که هنوز تب تند عملکرد نهاوندیان در پارلمان بخش خصوصی، رئیس دفتر نهاد ریاست جمهوری و گرین کارت داشتن او فروننشسته بود، نام چهره دیگری بر سر زبان‌ها افتاد. مسعود کرباسیان که انگار بخت با او بیشتر یار بود و وزارت اقتصاد دولت دوازدهم جامه‌ای بود که بر قامت او دوخته شده بود.

مخالفت‌ها با کرباسیان (لااقل تاکنون) حداقلی بوده و در مقابل مدافعان آن طیف گسترده‌تری را تشکیل می‌دهند.  کرباسیان 61‌ساله پس از نزدیک 30 سال فعالیت در کسوت معاون وزیر، اکنون آماده است که در جایگاه وزارت اقتصاد قرار گیرد. وزارتخانه‌ای که به دلیل تعدد سازمان‌های زیرمجموعه و فعالیت‌های اثرگذارش احتمالاً مهم‌ترین نهاد اجرایی کشور در حوزه اقتصاد است. کرباسیان با کارشناسی برنامه‌ریزی، کارشناسی ارشد مدیریت سیستم و دکترای مدیریت بازرگانی از نظر علمی جایگاه مناسبی برای تصدی این شغل دارد. او اگرچه مانند طیب‌نیا اقتصاددان (به معنای آکادمیک) نیست اما اجماع ناشی از علم و تجربه، بر این است که نهادی مانند وزارت امور اقتصادی و دارایی که نهاد متولی اجرای سیاست‌های مصوب در حوزه مالیات، گمرک و بیمه است بیشتر نیازمند حضور یک مدیر اجرایی قوی است تا یک اقتصاددان. چراکه برخلاف نهادی مانند بانک مرکزی که نقش اصلی‌اش سیاستگذاری کلان است، وزارت اقتصاد در بطن اجرای سیاست‌های مالی کشور است و بیشتر باید در زمینه بهبود فضای کسب‌وکار فعال باشد.

مسعود کرباسیان، فارغ از تمام مسوولیت‌های ریز و درشتی که در نهادهای مختلف بر عهده داشته است، احتمالاً بهترین و مهم‌ترین عملکرد خودش را در گمرک نشان داده است. جایی که با وارد کردن نظام‌های گمرکی نوین، از آسیکودا گرفته تا ایجاد پنجره واحد، حرکت به سمت مدرن کردن گمرک با حذف روندهای بوروکراتیک اداری، استفاده از گیت‌های ایکس‌ری، بهبود وضعیت ارزشیابی و حذف کردن اختیارات وابسته به فرد سعی کرد تا از دیوار بلند گمرک، سرسره‌ای برای تسهیل تجارت خارجی بسازد. او همچنین در مبارزه با قاچاق کالا نیز از خود چهره‌ای دقیق و جسور نشان داد. بهبود تعامل با نهادهای امنیتی مانند نیروی انتظامی و الکترونیک کردن فرآیندهای گمرک باعث شد تا آمار رسمی قاچاق که در زمان روی کار آمدن دولت یازدهم از زبان مسوولان بلندپایه بین 20 تا 25 میلیارد دلار اعلام می‌شد در پایان دوره چهارساله به 13 تا 15 میلیارد دلار کاهش یابد.

کرباسیان در بین مدیران پرمشغله دولتی به کتاب‌خوان بودن شهره است و این را می‌توان از ترجمه‌های متعددش به‌ویژه در حوزه جهانی شدن فهمید. احتمالاً اقتصاددان مورد علاقه‌اش جوزف استیگلیتز است. حتی رگه‌هایی از تفکر او را می‌توان در برنامه کرباسیان برای وزارت اقتصاد هم دید. کرباسیان در حالی برای اخذ رای اعتماد به مجلس می‌رود که بخش خصوصی عزمش را برای حمایت از او جزم کرده است، بعید نیست که بتواند رکورد رئیس سابقش را در اخذ رای اعتماد نمایندگان بشکند.