در مسیر رونق

دنیای توسعه‌یافته روز به روز کشاورزان کمتری را به خود می‌بیند و بالعکس با افزایش تعداد دام‌ها مواجه است. به جای تولید در بازارهای محلی،‌ جهان توسعه‌یافته بازارهای بزرگ دوردست را هدف محصولات خود قرار داده است. همین موضوع باعث شده تا پرورش دام و تولید گوشت در جهان در حال توسعه نیز روندی صعودی در پیش گیرد. از این‌رو بررسی بازارهای جهانی گوشت و فرآورده‌های گوشتی و میزان تولید و واردات و صادرات این ماده اولیه غذایی خالی از لطف نخواهد بود.

تولید و تجارت جهانی گوشت

گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی از جمله فائو نشان می‌دهد تقاضای جهانی گوشت روندی رو به رشد در پیش گرفته اما سرعت این رشد در مناطق مختلف دنیا متفاوت است. در اروپا و آمریکا (بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گوشت در قرن بیستم) مصرف گوشت رشدی آهسته داشته یا حتی راکد بوده است. در عوض، پیش‌بینی می‌شود اقتصادهای در حال ظهور در آسیا و نقاط دیگر جهان، با رشد 80‌درصدی صنعت گوشت تا سال 2022 مواجه خواهند شد. در این میان، چین و هند به دلیل تقاضای عظیم طبقه متوسط جدید خود، بیشترین رشد را تجربه خواهند کرد. بر اساس آخرین گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، تولید جهانی گوشت در سال 2016 با رشدی 2 /0درصدی نسبت به سال گذشته به 8 /319 میلیون تن رسید. در حالی که بیشترین میزان افزایش تولید در آمریکا، اتحادیه اروپا، برزیل، هند، مکزیک، کانادا و روسیه مشاهده شد، کشورهایی نظیر چین و استرالیا با کاهش تولید گوشت و فرآورده‌های گوشتی مواجه شدند. بدون در نظر گرفتن چین و استرالیا، مجموع تولید گوشت در سراسر جهان رشدی 4 /1درصدی را در سال 2016 به ثبت رساند. تجارت جهانی گوشت نیز با افزایشی 4 /4درصدی در سال گذشته به 1 /31 میلیون تن رسید. به نظر می‌رسد این روند صعودی که با پایان یافتن سال 2015 آغاز شده در سال 2016 نیز ادامه داشته باشد. بر اساس آمار ثبت‌شده در سال 2016، میزان معاملات گوشت مرغ رشدی 4 /4درصدی را تجربه کرد در حالی که گوشت گاوی تنها 3 /0درصد رشد داشت. سطح تجارت گوشت گوسفند در سال 2016 افتی 8 /2درصدی را به ثبت رساند. در سال 2016 چین، ژاپن، آفریقای جنوبی، شیلی، کره جنوبی، مکزیک، اتحادیه اروپا، عراق، فیلیپین، ویتنام، امارات متحده عربی و روسیه واردات گوشت و فرآورده‌های گوشتی خود را افزایش دادند در حالی که افزایش تولید داخلی در آمریکا، کانادا و آنگولا موجب شد این کشورها با افت واردات گوشت مواجه شوند. گسترش صادرات جهانی محصولات گوشتی در برزیل و اتحادیه اروپا بیشتر از سایر نقاط دنیا بوده و بعد از این دو منطقه، آمریکا، کانادا،‌ بلاروس، تایلند، روسیه، پاراگوئه، مکزیک و اوکراین نیز با افزایش صادرات مواجه شدند. در سوی دیگر، استرالیا، چین، ترکیه، آفریقای جنوبی، نیوزیلند، آرژانتین و هند نیز میزان صادرات خود را محدودتر کردند.

شاخص قیمت گوشت فائو

شاخص قیمت مواد غذایی فائو، در سال 1996 به منظور بررسی بهتر تحولات قیمتی بازارهای محصولات کشاورزی معرفی شد. در سال 2013 این شاخص با توجه به تغییر در الگوهای معاملات پس از سال 2007 اصلاح شد. از آن زمان به بعد بود که شاخص قیمت گوشت فائو معرفی شد. پس از اینکه شاخص قیمت گوشت فائو در سه‌ماهه نخست سال 2016 در سطوح پایینی قرار داشت، در ادامه سال 2016 با رشدی 1 /12‌درصدی به 5 /163 واحد رسید. موضوعی که ناشی از افزایش قیمت گوشت گوسفند و گوشت مرغ بود که رشدی 7 /18‌درصدی را به ثبت رساند، این در حالی بود که گوشت گاوی با رشد 3 /4درصدی قیمت مواجه شد. عرضه محدود گوشت گوسفند در قاره اقیانوسیه موجب افزایش قیمت این محصول شد در حالی که تقاضای بین‌المللی شدید، به خصوص در آسیا، مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت گوشت مرغ بود. از آنجا که تقویت تولید گوشت گاوی در آمریکا نیاز این کشور به عرضه خارجی را کاهش داده، سهم این نوع از گوشت در افزایش شاخص جهانی قیمت گوشت فائو کمتر از دسته‌بندی‌های دیگر گوشتی بوده است.

در آوریل سال 2017، شاخص قیمت گوشت فائو به طور متوسط 6 /166 واحد بوده که رشدی 7 /1درصدی را نسبت به ماه مارس نشان می‌دهد، روندی که ادامه‌دهنده حرکت صعودی سال گذشته این شاخص بوده است. در چهار ماه نخست سال 2017، این شاخص رشدی پنج‌درصدی را تجربه کرده که عمدتاً ناشی از افزایش قیمت گوشت گوسفند بوده است، در حالی که قیمت گوشت مرغ و گوشت گاو در این مدت تقریباً ثابت بوده است.

چشم‌انداز بازار جهانی

بر اساس گزارش گروه پژوهشی بازار زیون، بازار گوشت و فرآورده‌های گوشتی جهانی در سال 2016 ارزشی معادل 714 میلیارد دلار داشته و برآورد می‌شود ارزش کل این بازار تا سال 2022 به یک هزار و 567 میلیارد دلار برسد که نشان‌دهنده نرخ رشد سالانه ترکیبی 14‌درصدی در بازه زمانی 2017 تا 2022 خواهد بود. آمار این موسسه همچنین نشان می‌دهد که با در نظر گرفتن بازار ماهی و آبزیان، ارزش بازارهای جهانی گوشت و غذاهای دریایی با رشدی 14‌درصدی در مقایسه با سال 2013 به 844 میلیارد دلار در سال 2018 خواهد رسید. انتظار می‌رود در سال‌های آینده آمریکای شمالی همچنان بازار گوشت و فرآورده‌های گوشتی را در سلطه خود نگه دارد که بخش عمده آن از افزایش روند صعودی ارزش بازار گوشتی آمریکا حکایت دارد. آمریکای شمالی در سال 2016 بیش از 30 درصد از کل سهم بازار را به خود اختصاص داده بود. به نظر می‌رسد افزایش جمعیت در کنار تقاضای بالای محصولات پروتئینی موجب رشد بازار گوشت و فرآورده‌های گوشتی در سال‌های آینده شود. انتظار می‌رود مصرف رو به رشد گوشت قرمز در مکزیک تاثیر مثبتی روی رشد بازار بگذارد. منطقه آسیا-پاسیفیک یکی دیگر از بازارهای کلیدی گوشت و فرآورده‌های گوشتی جهان به حساب می‌آید. رشد بازار گوشت این منطقه عمدتاً ناشی از رشد اقتصادی قوی و افزایش تقاضای فرآورده‌های گوشتی بوده است. علاوه بر این، افزایش خدمات غذایی و صنعت خرده‌فروشی در آسیا موجب بالارفتن عرضه فرآورده‌های گوشتی شده است. چین در یک دهه گذشته به بزرگ‌ترین مصرف‌کننده بازار گوشت و فرآورده‌های گوشتی تبدیل شده است. در اروپا، مصرف فرآورده‌های گوشتی کاهش خواهد یافت چرا که انتظار می‌رود مردم اروپا علاقه بیشتری به محصولات دریایی نشان دهند. با این حال روسیه بیشترین نرخ رشد را در افزایش تقاضای فرآورده‌های گوشتی قاره اروپا خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود در خاورمیانه و آفریقا نیز شاهد رشد قابل‌توجهی در مصرف گوشت و فرآورده‌های گوشتی باشیم. آمریکای لاتین دیگر منطقه‌ای است که با رشد پایدار در سال‌های آینده مواجه خواهد شد که در این رشد برزیل نقش بزرگی ایفا خواهد کرد.